پوسیدونیوس

برای دیگر کاربردها، پوسیدونیوس (ابهام‌زدایی) را ببینید.

پوسیدونیوس
سینه پوسیدونیوس از موزه ملی باستان‌شناسی ملی ناپل
زادهٔ	c. 135 BCE افامیا
درگذشت	c. 51 BCE (سن: ۸۳–۸۴) رودس یا رم
دوره	فلسفه دوران باستان
حیطه	فلسفه غرب
مکتب	رواقی‌گری
علایق اصلی	اخترشناسی، جغرافیا، تاریخ، ریاضیات، هواشناسی، فلسفه، فیزیک
تأثیرگرفته از پانائتیوس
تأثیرگذار بر سیسرون، Cleomedes، دیودور سیسیلی، Jason of Nysa، تیتوس لیویوس، پلوتارک، سنکای جوان، استرابون

پوسیدونیوس (متولد ۱۳۳ ق. م . در قصبه افامیه از سوریه- ۴۹ ق. م) از فیلسوفان مشهور یونان است. وی مدت مدیدی در ایتالیا و اسپانیا و ایلیریا و دیگر نقاط سیاحت کرد. آنگاه در ردس اقامت گزید و به تدریس پرداخت و در آنجا چنان مشهور شد که از نقاط مختلف جهان به کلاس‌هایش می‌آمدند. پومپیوس و سیسرون مشهور نیز از حلقهٔ درس وی کسب معرفت کرده‌اند. در علوم ریاضی و طبیعی و فلسفه ید طولائی داشت و برای دست آوردن و اندازه گرفتن دایرهٔ محیط بر زمین و تعیین درجه ارتفاع هوا و کشف بعد اجرام سماویه کوششهائی کرده بود، ولی حدسیات وی بسیار دور از حقیقت امر و هدف حقیقی بود. مناسبات جزر و مد دریا را با قمر نیز نخستین بار این حکیم کشف کرد. آثار بسیار در علوم و فنون و فلسفه و تاریخ داشته ولی بسیاری از آنها از بین رفته‌است.

وی احتمالاً هوشمندترین سیاح باستان بود که مقدار زیادی اطلاعات جغرافیایی و نژادشناسی گرد آورد. پوسیدونیوس به مشاهدهٴ آثار زمین‌لرزهها و آتش‌فشانها پرداخت و برآمدن یک جزیرهٴ آتش‌فشانی تازه را در میان جزایر لیپری ثبت کرد. او نخستین کسی بود که جزر و مد را ناشی از تأثیر توأم ماه و خورشید دانست و به بالا آمدن و فرورفتن آبها توجه کرد. او تعریف‌های تازه‌ای را از خطوط موازی و اشکال هندسی عرضه داشت و دربارهٴ هواشناسی و اقیانوس‌ها نوشت. در سال ۷۴ ق م نوشتن یک تاریخ جهانی را آغاز کرد که ادامهٴ تاریخ پولی‌بیوس بود، و به عصر مابین ۱۴۴ تا ۸۲ مربوط می‌شد. شرح او بر تیمایوس بر افکار فلسفی در سراسر قرون وسطی تأثیر گذاشت.

دو رسالهٴ طبی به نام پوزیدونیوس موجود است که چون نمی‌توان به پوزیدونیوس طبیب منسوب داشت، بهتر است آنها را از او بدانیم. یکی از این رساله‌ها مربوط است به طاعون و دیگری به مکبی.

منابع

• درباره پوسیدونیوس در لغت‌نامه دهخدا