بیران‌شهر: تفاوت میان نسخه‌ها

مختصات: ۳۳°۳۸′۵۱″شمالی ۴۸°۳۳′۴۲″شرقی / ۳۳٫۶۴۷۵۸۴۰۰°شمالی ۴۸٫۵۶۱۷۵۴۰۰°شرقی / 33.64758400; 48.56175400
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
به نسخهٔ 38111911 از Dexbot (بحث) برگردانده شد
برچسب‌ها: توینکل خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۶: خط ۴۶:


=== طوایف ===
=== طوایف ===
مردم این شهر عمدتاً از طوایف لک بیرانوند و دیگران طوایف لر مانند ، سکوند ، قائدرحمت ، دالوند ، یاراحمدی می باشند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی بیران شهر در استان لرستان|نشانی=https://jazebeha.com/1398/03/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%a8%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%87%d8%b1/|وبگاه=معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان|تاریخ=2019-06-15|بازبینی=2023-05-15|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=خرم آباد {{!}} دائرةالمعارف بزرگ اسلامی {{!}} مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/article/240724/%D8%AE%D8%B1%D9%85-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF|وبگاه=www.cgie.org.ir|بازبینی=2023-05-15}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8130|عنوان=بخش چغلوندی جهان اسلام}}</ref>
مردم این شهر عمدتاً از طوایف لر بیرانوند و دیگران طوایف لر مانند ، سکوند ، قائدرحمت ، دالوند ، یاراحمدی می باشند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی بیران شهر در استان لرستان|نشانی=https://jazebeha.com/1398/03/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%a8%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%87%d8%b1/|وبگاه=معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان|تاریخ=2019-06-15|بازبینی=2023-05-15|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=خرم آباد {{!}} دائرةالمعارف بزرگ اسلامی {{!}} مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/article/240724/%D8%AE%D8%B1%D9%85-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF|وبگاه=www.cgie.org.ir|بازبینی=2023-05-15}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8130|عنوان=بخش چغلوندی جهان اسلام}}</ref>


=== گویش ===
=== گویش ===
مردم این بخش به زبان لکی گویش بیرانوندی گویش دارند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://diarekohan.jimdofree.com/%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1/|عنوان=معرفی بخش چغلوندی}}</ref>
مردم این بخش به زبان لری گویش بیرانوندی که ما بین لکی و لری خرم آبادی است سخن می گویند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8130|عنوان=معرفی بخش چغلوند دانشنامه جهان اسلام}}</ref>


== جغرافیا و آب‌وهوا ==
== جغرافیا و آب‌وهوا ==

نسخهٔ ‏۳۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۴۹

بیران‌شهر
کشور ایران
استانلرستان
شهرستانخرم‎‌آباد
بخشبیرانوند
نام(های) دیگرچَغلوَندی[نیازمند منبع]
سال شهرشدن۱۳۹۷
مردم
جمعیت۵۰،۰۰۰نفر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۱۶۵۹
شناسهٔ ملی خودرو ایران
کد آماری۲۴۷۵
بیران‌شهر بر ایران واقع شده‌است
بیران‌شهر
روی نقشه ایران
۳۳°۳۸′۵۱″شمالی ۴۸°۳۳′۴۲″شرقی / ۳۳٫۶۴۷۵۸۴۰۰°شمالی ۴۸٫۵۶۱۷۵۴۰۰°شرقی / 33.64758400; 48.56175400
بیران شهر کبوده حسن اباد نمایی از قله ولاش و طبیعت زمستانی

بیران‌شهر یکی از شهرهای استان لرستان است. این شهر مرکز بخش بیرانوند از توابع شهرستان خرم‌آباد است.

مردم

طوایف

مردم این شهر عمدتاً از طوایف لر بیرانوند و دیگران طوایف لر مانند ، سکوند ، قائدرحمت ، دالوند ، یاراحمدی می باشند.[۱][۲][۳]

گویش

مردم این بخش به زبان لری گویش بیرانوندی که ما بین لکی و لری خرم آبادی است سخن می گویند.[۴]

جغرافیا و آب‌وهوا

موقعیت

این بخش در دره‌های تنگ از رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد و جاده‌ای آن را از جنوب به خرم‌آباد و از شمال به بروجرد وصل می‌کند. بیران‌شهر آب و هوایی کوهستانی با زمستان‌های سرد و برفی و تابستان‌های معتدل دارد. شغل مردمانش بیشتر کشاورزی و دامپروری است. جمعیت بیران‌شهر بنا بر سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی ۱٬۴۰۹ نفر بوده‌است. رودخانه هُرو (قائدرحمت) که آن را به دو بخش تقسیم کرده‌است. این شهر در دامنه کوهی کوچک به نام کمرزرد قرار دارد و در سال‌های اخیر به سمت جنوب و دامنه کوه «کلاته پلنگ» کشیده شده‌است.

مناطق تاریخی و سیاحتی

طبیعت بهاری بیران شهر ..روبرو قله ولاش
طبیعت زمستانی کوه شیشه گردکانه

مناطق تفریحی و گردشگری دیگری چون آبسرده، گردکانه، گل زرد و سراب‌های الیاس، بیدهل، بی‌مصرف‌، پیرماهی، نرم ... همچنین آثار فرهنگی و تاریخی دیگری چون قلعه رحیم، منصور، کاسیان، قنبر، علی بخش و تپه‌های باستانی و تاریخی متعددی از جمله سوسن، شیرخان، کرنوکر و گجی می‌باشند .[۵]

رودخانه

رودخانه هُرو (HORU - قائدرحمت) آن را به دو بخش تقسیم کرده‌ است.

تغییر نام

نام بیران‌شهر در گذشته چَقَلوندی بود. چَقَل در زبان لری به معنای شغال است[۶] در دی ماه ۱۳۹۰ با تصویب هیئت وزیران، نام شهر چقلوندی به بیران‌شهر و نام بخش چقلوندی به بخش بیرانوند تغییر کرد.[۷] دلیل این تغییر نام، درخواست‌های مکرر بومیان منطقه که اکثراً از طایفه بیرانوند هستند بوده‌است. طبق تحقیقات و پیگیری‌های یک خبرنگار، در آن مصوبه هیئت دولت یک غلط املایی باعث شد بسیاری از مردم نام جدید بخش چقلوندی را «بیراوند» بدانند. در صورتی که نام صحیح جدید این بخش «بیرانوند» است و ترکیب «بیراوند» از نظر زبان شناسان صحیح نمی‌باشد و هیئت وزیران نام بیرانوند را به تصویب رسانده است.[۸]

پانویس

  1. «معرفی بیران شهر در استان لرستان». معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان. ۲۰۱۹-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۱۵.
  2. «خرم آباد | دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۱۵.
  3. «بخش چغلوندی جهان اسلام».
  4. «معرفی بخش چغلوند دانشنامه جهان اسلام».
  5. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۰.
  6. لغت‌نامه دهخدا
  7. «شش تغییر در نقشه تقسیمات کشوری استان‌های لرستان و سیستان و بلوچستان». وب‌سایت دولت. دی ماه ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  8. «"بیراوند" ترکیبی نادرست است/ فرمانداری پی‌گیری و اصلاح نماید». وب‌سایت خبرگزاری یافته. آذر ماه ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۳۹۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)