باده (خرم‌آباد)
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | لرستان |
| شهرستان | خرم‌آباد |
| بخش | بخش زاغه |
| دهستان | زاغه |
| نام محلی | بائَه |
| نام‌های دیگر | شهید مدنی |
| نام‌های قدیمی | باده |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۰۰۰ نفر |
| اطلاعات روستایی | |
| ره‌آورد | زردآلو، زالزالک‌کوهی مرغوب( گیرچ) |
باده یا روستای شهید مدنی روستایی از توابع بخش زاغه شهرستان خرم‌آباد در استان لرستان ایران است. بنا بر اعتقاد مردم محل، واژه‌ی باده یعنی سرزمین وزش باد و علت نامگذاری این روستا به باده به بادهای شدید به ویژه در هنگام پاییز در این روستا برمی‌گردد که در منتهی الیه غربی دشت آبستان در محل اتصال به کوهها قرار دارد و مشاهدات تجربی نیز این نکته را تایید می‌کند. این روستا یکی از کهن‌ترین روستاهای لرستان با آثار باستانی نامدار است.تپه باستانی باده از تاریخ ایران پیش از اسلام که در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۸۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است در این روستا قرار دارد. در این روستا مکتب خانه‌های قدیمی وجود داشته و دبستان رودکی باده که امروزه در مکان آن مسجدی ساخته شده است یکی از قدیمی‌ترین مدارس سبک جدید روستایی در لرستان و غرب کشور بوده است.همچنین در این روستا یکی از کهن‌ترین و بلندترین چنارهای قطور ایران معروف به چنار باده وجود داشته است که در حیاط دبستان رودکی قرار داشت که در اوایل دهه ۱۳۷۰ شمسی خشک و بریده شد. زیارتگاه پیراحمد آبستانی از عارفان قرن ششم هجری نیز در این روستا واقع شده بود که تا دهه ۱۳۴۰ از نقاط مختلف لرستان زائر داشته ولی بقعه آن امروزه از بین رفته و از رونق افتاده است. پیرسلیاری( پیرسالیاری) نیز یکی از مکان‌های مقدس این روستا بوده است.
جمعیت[ویرایش]
این روستا در دهستان زاغه قرار دارد و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۹، جمعیت آن ۸۷۳ نفر (۱۱۳خانوار) بوده‌است.این روستا یکی از پرجمعیت‌ترین روستاهای لرستان بوده‌است ولی طی قرن گذشته اکثر جمعیت این روستا به مناطق مختلفی مانند خرم‌آباد، خوزستان و تهران مهاجرت کرده‌اند.
مردم‌شناسی[ویرایش]
براساس سرشماری سال ۱۳۹۹ جمعیت آن ۸۷۳ نفر بوده‌است. مردم این منطقه به زبان لری خرم‌آبادی سخن می‌گویند و مردم این روستا از طوایف عالیخانی، پورسرتیپ، ساکی. ماکنالی، صوفی‌وند و... از ایل سکوند شاخه حاج عالیخانی هستند. لازم به ذکر است که ایل سکوند به دو شاخه‌ی عمده حاج عالیخانی و رحیم خانی تقیسم می شود. شاخه حاج عالیخانی عمدتا در منطقه آبستان و خرم آباد زندگی می‌کنند ولی شاخه‌ی رحیم خانی ایل سکوند عمدتا در شوش دانیال (ع) و اندیمشک زندگی می‌کنند.
مشاهیر باده[ویرایش]
روستای باده مشاهیر متعددی تقدیم تاریخ ایران و لرستان کرده است. از جمله مشاهیر روستای باده می‌توان به فتح‌الله خان پورسرتیپ سکوند(۱۳۷۲_۱۲۸۰) اشاره کرد که نایب رئیس مجلس شورای ملی ایران در دوره هفدهم بوده است. وی همچنین در دوره های، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ ( جمعا چهار دوره) نماینده خرم آباد در مجلس شورای ملی بود. از دیگر مشاهیر این روستا می‌توان به پیرَه زا چهارمیر سخنور و شاعر لر اشاره کرد که در سال ۱۳۲۱ هجری درگذشته است در قبرستان پیراحمد این روستا مدفون است که در آن زمان به خاطر بقعه پیر احمد قبرستان مقدسی به شمار می‌رفته و متوفیان زیادی از مناطق مختلف همجوار در آن دفن شده‌اند. همچنین دکتر حیاتی از پزشکان خوشنام شهر خرم اباد اهل این روستاده بوده است.
همسایگان روستای باده[ویرایش]
روستای باده در 25 کیلومتری شهرستان خرم آباد درمنطقه آبستان واقع شده روستای باده ازنظر موقعیت جغرافیایی دارای آب وهوای بسیار خوبی می باشد و مساحت جغرافیایی بزرگی دارد که ازشمال به روستای دانگی ( طالقان) ومیلمیلک و میانگران از بخش زاغه واز جنوب به روستای مهمیل ازنا از بخش مرکزی واز شرق به روستاهای کیان وگیرچان و از غرب به روستاهای باومهمیل و گرآو متصل می باشد.000
کوههای باده[ویرایش]
از کوههای مهم روستای باده می توان به چالذراتی اشاره کرد. در گذشته بخاطر وجود چشمه های متعدد پرآب در دامنه و جاهای تخت این کوه ذرت به وفور کشت می شده است از این رو آن را چالذِراتی نامیده اند. از کوهها و ارتفاعات مهم دیگر باده آبستان می توان به چارشاخ( چهارقله)، چالمرو که در گذشته گلابی وحشی( مرو:امرود) زیاد در آن می روییده ، چالحسن، بَردآو، لابرج، شلیق مالگه، مله سوزه( گردنه سرسبز)، سررَگ، کلاومحمویی، تنگه صفرعلی، مُغِلو، لَپ قدمشاه، و بُنَه سره اشاره کرد
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
کاظمی، ایرج (۱۳۷۶). مشاهیر لر. خرم‌آباد: افلاک. شابک964-643-100-3
«دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
 | این یک مقالهٔ خرد یک روستا است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |