پرش به محتوا

سیمره

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از رود سیمره)
با سیمره (شهر) اشتباه نشود.
سیمره
Map
ویژگی‌های ظاهری
دهانهدریاچه سد کرخه
طول۲۳۰ کیلومتر

رود سِیمَره، [۱][۲] از سرشاخه‌های مهم رود کرخه است که از به هم پیوستن رودخانه گاماسیاب نهاوند و رودخانه قره سو کرمانشاه در ۲۵کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمانشاه، تشکیل میگردد و پس از گذر از استان های لرستان و ایلام در جنوب لرستان از پیوستن رود زال به سیمره، رودخانه کرخه تشکیل می‌شود.[۳]

سد سیمره

نام و تاریخچه تمدن ها

[ویرایش]

نام سیمره برگرفته از نامم شهر باستانی سیمره در حاشیه رود است. «سیمره» یا «داماکتو»، شهری باستانی مربوط به دوران پیش از اسلام بود که در مسیر رود سیمره و استان ایلام، قرار داشت. وقوع زلزله 324 هجری شمسی باعث ویرانی کامل سیمره شد و مردم آن شهر جدید را در محل دره شهر بنا کردند.[۴]

برنی معتقد است در ۳۰۰۰ پیش از میلاد نواحی غرب و شمال غرب ایران تحت نفوذ و اشغال قومی با منشا قفقازی قرار گرفت که ویژگی های مادی فرهنگی آنها مانند معماری و ساخت سفال کاملا با فرهنگ های پیشین تفاوت داشت .[۵]

مطالعات باستان شناسی محل نشو، نما و شکل گیری این فرهنگ را در حدود دو رودخانه کورا و ارس اثبات نمود.[۶] از این رو آنرا نام فرهنگ کورا-ارس می نامند. به این دلیل که کاشفان نخستین بار در تپه یانیق تبریز به سفال های خاکستری برخوردند آنرا فرهنگ یانیق نیز نامیده اند.[۷] سفال های خاکستری در شرق آناتولی و ماوراء قفقاز نیز یافت شدند. این فرهنگ در غرب ایران به نام فرهنگ گودین IV نامیده می شود[۸] به طور عمده آثار این قوم در دشت های پیرامونی کوهستان الوند همدان یافت شده است. زیستگاه های مهم مربوط به این فرهنگ گودین در کنگاور، باباقاسم در نهاوند، گوراب در ملایر، تپه خدائی در سنقر کلیائی، کوریجان در کبودرآهنگ، تپه پسا در همدان و تپه یزدان در نهاوند[۹] می باشند.[۱۰]

مهاجرت سیمریان در غرب آسیا

سیمری یا کیمری ها کوچ نشنان ایرانی در قفقاز بودند.[۱۱][۱۲][۱۳] سیمری ها درفاصلهٔ قرن‌های هشتم و هفتم پ.م به غرب ایران مهاجرت کردند.مطابق منابع کهن آشوری و یونانی، کیمریان اعم از کیمریان کردوخی و کپادوکی رعایای سکاییان پادشاهی شمال دریای سیاه یعنی اسکیتان به‌شمار می‌آمده‌اند[۱۴] بازماندگان این قوم به نام قبیله ی کیمریه (Ḳaymariyya) از مردمان کُرد در لشکر ایوبیان بودند .در لرستان طایفه ای به نام اسکینی سکونت دارند. رود سامور که از کوه گوتون در قفقاز سرچشمه می گیرد و به دریای خزر می ریزد،میان خیزی و دربند قرار دارد[۱۵] پلینی و بطلمیوس این رود را با نام رود کاسیوس(cassius) یاد کرده اند.[۱۶][۱۷] مردمان خیزی عمدتاً از اقوام شیخ خیزیلی و صیاد خزیلی از ایل خزل هستند. برای مطالعه بیشتر :ایل خزل

باستان شناسان خاستگاه تاریخی و اجداد قبایل سیمری را قبایلی به نام اومان-ماندا دانسته اند. اومان ماندا یک اصطلاح جمعی است که در پایان هزاره سوم تا اواسط هزاره اول پیش از میلاد در بین النهرین برای مردمان غیر سامی و غیر سومری ساکن در شمال و شمال شرق منطقه استفاده می شد. [۱۸] در هزاره اول پیش از میلاد آشوری ها اصطلاح اومان -ماندا را در اشاره به ماد ها یا سیمری ها به کار بردند.[۱۹]

منابع ارمنی منطقهٔ گامیرک (کاپادوکیه)[۲۰] را سکونت گاه سیمری ها دانسته اند.

در منابع مکتوب باستانی آسیای غربی، نام سیمریان برای اولین بار در اواخر قرن هشتم قبل از میلاد آمده است. در آثار به خط میخی آشور. تهاجمات کیمری ها و نام قومی به شکل واژگان gimirra و نام کشور کیمریان را به عنوان Gamirr [Gimirāia], [Gamir(a/āia)] آمده است.سیمری هایی که آشوریان در 800 پیش از میلاد به آنان بر خوردند را نباید با قبیله باستانی سیموروم یکی دانست. قبیله ای که کشور باستانی سیموروم را در 4300 سال پیش میان دو رود زاب بزرگ و زاب کوچک ایجاد کردند. سیمورومی ها قبیله بودند که با شاه اور جنگدیند.آنان بار ها به بابل لشگرکشی کردند.[۲۱] استرابون سیمبری (کیمبری) که قبیله ای از ژرمن ها بودند را در پیوند با سیمری ها دانسته است[۲۲]

محیط زیست

[ویرایش]
آلودگی رود قره سو کرمانشاه موجب نابودی گونه های زیستی رود سیمره شده است

سد سیمره: سیمره سرشاخه اصلی رود کرخه است و آبگیری سد تاثیر ویرانگری و جدی بر وضعیت کم آبی کرخه دارد. از یک سو تامین آب کشاورزی مناطق دشت آزادگان حمیدیه و هویزه در خوزستان دچار مشکل شده است و از سوی دیگر عملکرد تالاب هورالعظیم به عنوان سپر حفاظتی خوزستان در مقابل ریز گرد ها دچار اختلال شده است.[۲۳]

انتقال آب به ماهیدشت

در دهۀ ۵۰ خورشیدی پروژه‌ای برای انحراف بخشی از آب سیمره به سمت دشت ماهیدشت در کرمانشاه ارائه شد. در این طرح بخشی از آب رودخانۀ سیمره در نقطه‌ای به نام تنگ گرماب در لرستان به رودخانۀ مرگ هدایت شده و اراضی مناطق سرفیروزآباد، ماهیدشت، سنجابی و روانسر را سیراب کرده و سپس به صورت منحنی، مازاد آب دوباره به سیمره بازمی‌گشت. این پروژه پس از انقلاب ۱۳۵۷ نادیده گرفته و تعطیل شد، که در نتیجۀ آن بیش از ۹۰ درصد از اراضی ماهیدشت هم‌اکنون به صورت دیم کشت می‌شود، و حفر بی‌رویۀ چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق در آن مناطق صدمات سنگینی به سفره‌های آب زیرزمینی وارد آورده‌است.[۲۴]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ سبزعلیزاده, سارا; دهقان مدیسه, سیمین (2006). "بررسی کیفیت آب رودخانه سیمره قبل از احداث سد بر اساس برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی". CIVILICA. 03 – via انتشارات بوم سازه (سیویلیکا).
  2. ↑ شرکت توسعه منابع آب ایران. «نقشه حوزه آبریز سیمره». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۹.
  3. ↑ اسلوب، آدرس رودخانه سیمره پیش بینی آب و هوای ایلام نویسنده: (۲۰۱۴-۱۲-۰۶). «رودخانه سیمره». جاهای دیدنی ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۲.
  4. ↑ جغرافیای تاریخی شهرها - عبدالحسین نهچیری ص295.
  5. ↑ Burney, 1961: 138.
  6. ↑ Sagona,2004: p80-96.
  7. ↑ Dyson, 1968:p 310.
  8. ↑ Young, 1969: 9.
  9. ↑ «گونه‌هاي متنوع سفال از ادوار مختلف در نهاوند شناسايي شد». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۷.
  10. ↑ Young, 1966: 228-39.
  11. ↑ von Bredow, Iris (2006). "Cimmeriin". Brill's New Pauly, Antiquity volumes. doi:10.1163/1574-9347_bnp_e613800. (Κιμμέριοι; Kimmérioi, Lat. Cimmerii). Nomadic tribe probably of Iranian descent, attested for the 8th/7th cents. BCE.
  12. ↑ Liverani, Mario (2014). The Ancient Near East: History, Society and Economy. Routledge. p. 604. ISBN 978-0415679060. Cimmerians (Iranian population)
  13. ↑ Kohl, Philip L.; Dadson, D.J., eds. (1989). The Culture and Social Institutions of Ancient Iran, by Muhammad A. Dandamaev and Vladimir G. Lukonin. Cambridge University Press. p. 51. ISBN 978-0521611916. Ethnically and linguistically, the Scythians and Cimmerians were kindred groups (both people spoke Old Iranian dialects) (...)
  14. ↑ Foundation، Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۷.
  15. ↑ Гутон // Азербайджанская советская энциклопедия. Vol. III. Baku. 1979. p. 287.
  16. ↑ پلینی پیر، تاریخ طبیعی. کتاب ششم
  17. ↑ «Плиний Старший. Естественная история. Книга шестая (компиляция переведенных фрагментов)». annales.info. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۹.
  18. ↑ Selim Ferruh Adalı. The Scourge of God: The Umman-manda and Its Significance in the First Millenium B.C — Neo-Assyrian Text Corpus Project, 2011. — 218 с. — ISBN 978-952-10-1335-5.
  19. ↑ Amanda H. Podany (2014). The Ancient Near East: A Very Short Introduction. OUP USA. p. 102. ISBN 978-0-19-537799-6. Archived فوریه ۱۴, ۲۰۲۲ at the Wayback Machine
  20. ↑ Richard Nelson Frye. The History of Ancient Iran — Verlag C.H.Beck, 1984. — P. 70.: «The position of the Cimmerians in the great power struggle between Assyria and Urartu is not easy to determine, but it seems that they moved westward against Phrygia and into Cappadocia, from whence probably the name Gomer came into the Bible and Gamirk ' in Armenian.»
  21. ↑ هوشنگ ماهروویان. تبارشناسى استبداد ايرانى ما - صفحه 112.
  22. ↑ Posidonius in Strabo, Geography 7.2.2; Diodorus Siculus, Bibl. 5.32.4; Plutarch, Vit.Mar. 11.11.
  23. ↑ شکوه میرزادگی · 2016 میراث فرهنگی و طبیعی ایران در دوران جمهوری اسلامی ص104.
  24. ↑ ماهنامۀ خط صلح: تضییع حقوق کشاورزان زحمتکش با پایان شرکت‌های تعاونی روستایی، نوشتۀ کیومرث امیری، نوشته‌شده در ۹ بهمن ۱۳۹۹؛ بازدید در ۱۶ بهمن ۱۳۹۹.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سیمره&oldid=40110453»