درگیری ۲۰۲۴ ایران و اسرائیل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
درگیری ۲۰۲۴ ایران و اسرائیل
بخشی از درگیری نیابتی ایران و اسرائیل و گسترش جنگ اسرائیل و حماس

نشست ارتش اسرائیل در جریان حملات ایران به اسرائیل
تاریخ۱ آوریل ۲۰۲۴ – اکنون
موقعیت
وضعیت ▪︎( درجریان ) - تنش ها میان دو کشور کاهش یافته است.
طرف‌های درگیر
 ایران
پشتیبانی:
 حوثی‌ها[۱]
 حزب‌الله لبنان[۲]
مقاومت اسلامی عراق[۳][۴]
 سوریه
 اسرائیل
پشتیبانی:
 ایالات متحده آمریکا[۵]
 بریتانیا[۵]
 فرانسه[۶]
 اردن[۷]
 عربستان سعودی[۸]
 امارات متحده عربی[۸]
فرماندهان و رهبران
واحدهای درگیر

ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران

حزب‌الله لبنان حزب‌الله[۹]
 حوثی‌ها[۱۰]
مقاومت اسلامی عراق[۱۱]

 نیروهای دفاعی اسرائیل

تلفات و خسارات
۶ کشته (ایرانی) و ۷ کشته (سوری) ۳۳ غیرنظامی زخمی شدند
۲ غیرنظامی سوری کشته شدند

در سال ۲۰۲۴، درگیری نیابتی ایران و اسرائیل به درگیری مستقیم بین دو کشور افزایش یافت. در ۱ آوریل، اسرائیل کنسولگری ایران در دمشق را بمباران کرد و چندین مقام ارشد ایرانی را کشت.[۱۹] در پاسخ، ایران و نیروهای نیابتی آن در ۱۳ آوریل حملاتی را در داخل اسرائیل آغاز کردند.[۲۰]

پیش‌زمینه[ویرایش]

پس از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹، ایران موضع تندتری نسبت به اسرائیل اتخاذ کرد،[۲۱] و با حمایت ایران از مبارزان شیعه و فلسطینی لبنان در طول جنگ ۱۹۸۲ لبنان، جنگ نیابتی شکل گرفت.[۲۲] ایران شروع به کسب قدرت و نفوذ با سایر کشورها و گروه‌ها کرد.[۲۳] با تلاش اسرائیل برای توقف برنامه هسته‌ای ایران و رویارویی‌ها در طول جنگ داخلی سوریه درگیری بالا گرفت.[۲۴][۲۵]

در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، حماس، یک گروه شبه نظامی فلسطینی که تا حدی توسط ایران تأمین مالی می‌شود، حمله ای را به اسرائیل آغاز کرد که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ اسرائیلی و شروع جنگ اسرائیل و حماس شد.[۲۶] اسرائیل همچنین با حزب‌الله نیابتی ایران در لبنان درگیر شد.[۲۷] پس از این حمله، اسرائیل به عنوان تلافی‌جویانه، به‌طور مکرر نیروهای ایرانی و نیروهای نیابتی خود را در سوریه هدف قرار داد.[۲۸] ترس از جنگ منطقه‌ای در ماه‌های بعد افزایش یافت.[۲۹]

ترور مقامات ایرانی[ویرایش]

ترور موسوی[ویرایش]

سید رضی موسوی در ۲۵ دسامبر ۲۰۲۳ در یک حمله هوایی هدفمند اسرائیل به محل اقامتش در سیده زینب، در ۱۰ کیلومتر (۶ مایل) جنوب دمشق، در بحبوحه جنگ اسرائیل و حماس کشته شد. ترور موسوی بالاترین قتل یک مقام ارشد نظامی ایران از زمان ترور هدفمند قاسم سلیمانی تا زمان ترور محمدرضا زاهدی در سال ۲۰۲۴ بود.[۳۰][۳۱]

ترور امیدزاده[ویرایش]

در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۴، صادق امیدزاده به همراه چهار مقام ایرانی دیگر به نام‌های علی آقازاده، سعید کریمی، حسین محمدی[۳۲] و محمدامین صمدی[۳۳] طی جلسه‌ای در ساختمانی در منطقه مزه دمشق کشته شدند. بنا به گزارش دیدبان حقوق بشر سوریه، حملات هوایی اسرائیل منجر به تخریب کامل ساختمان و کشته شدن حداقل ۱۰ نظامی شد.[۳۴]

ترور زاهدی[ویرایش]

جدول زمانی[ویرایش]

حملهٔ هوایی به ساختمان ضمیمهٔ کنسولگری ایران در سوریه (۱ آوریل)[ویرایش]

اسرائیل در اول آوریل سفارت ایران در دمشق سوریه را بمباران کرد. در این حمله ۱۶ نفر از جمله چندین افسر ایرانی و جنگجویان نیابتی کشته شدند. مهم‌تر از همه، محمدرضا زاهدی، از فرماندهان سپاه قدس در این حمله هوایی کشته شد.[۳۵] مقامات ایرانی در ساختمان ظاهراً در زمان حمله با رهبران مبارز فلسطینی ملاقات داشتند.[۳۶]

تدارکات اسرائیل (۲ تا ۱۲ آوریل)[ویرایش]

ایران متعهد شد که پاسخ دهد و منابع غربی مشکوک بودند که مستقیماً به داخل اسرائیل حمله خواهد کرد.[۳۷] اسرائیل در روزهای منتهی به حمله آماده‌سازی را آغاز کرد و سفارتخانه‌های اسرائیل را تخلیه کرد و سیگنال‌های GPS را در صورت بمباران هوایی مختل کرد.[۳۸][۳۹] فرانسه نیروی دریایی خود را برای دفاع از اسرائیل مستقر کرد.

توقیف کشتی MSC Aries (۱۳ آوریل)[ویرایش]

در ۱۳ آوریل ۲۰۲۴، ایران کنترل کشتی کانتینری MSC Aries متعلق به کشتیرانی گورتال را به دست گرفت و به شرکت کشتیرانی مدیترانه (MSC) اجاره داد. این شرکت که بخشی از آن متعلق به تاجر اسرائیلی ایال اوفر است، گفت که گورتال شیپینگ وابسته به Zodiac Maritime است. این حادثه دزدی دریایی بین‌المللی نام گرفت. این کشتی توسط کماندوهای ایرانی در تنگه هرمز در آب‌های بین‌المللی در سواحل امارات توقیف شد.[۴۰][۴۱] سپس به ایران برده شد. در پی این حادثه، اسرائیل از اتحادیه اروپا خواست سپاه پاسداران را تحریم کند.[۴۲]

حمله ایران به اسرائیل (۱۳ آوریل تا ۱۴ آوریل)[ویرایش]

در اوایل ۱۳ آوریل، حزب‌الله با حدود ۴۰ موشک به جنوب اسرائیل حمله کرد. اسرائیل با بمباران یک سایت تولید تسلیحات حزب‌الله در لبنان پاسخ داد.[۴۳] الجزیره گفت که این حمله احتمالاً مربوط به حمله ایران در اواخر همان روز بوده است.[۴۴]

بعدها ایران با حدود ۳۰۰ پهپاد و ۲۰۰ موشک بالستیک به اسرائیل حمله کردند.[۴۵] حوثی‌ها، مقاومت اسلامی در عراق و یک نماینده ناشناس در سوریه نیز تحت فرماندهی ایران حملاتی را به اسرائیل انجام دادند. ایالات متحده، بریتانیا و اردن بیش از ۱۰۰ پهپاد ایرانی را رهگیری کردند.[۴۶] این پهپادها و موشک‌ها در نهایت به شهرهای مختلف در سراسر اسرائیل، کرانه باختری و بلندی‌های جولان حمله کردند.[۴۷] این حمله همچنین به پایگاه‌های هوایی نتاویم و رامون آسیب رساند.[۴۸] تنها مصدوم این حمله یک دختر ۱۰ ساله عرب اسرائیلی بود که در اثر برخورد ترکش موشک جهت مداوا به بیمارستان انتقال پیدا کرد.[۴۹][۵۰][۵۱]

تشدید تنش‌ها (۱۴ آوریل تا ۱۸ آوریل)[ویرایش]

مقامات اسرائیلی و آمریکایی در آن شب ارزیابی‌های موقعیتی انجام دادند. ایالات متحده اعلام کرد که در حمله تلافی جویانه به ایران شرکت نخواهد کرد. ایران تهدید کرد که اگر اسرائیل مستقیم یا غیرمستقیم انتقام بگیرد، با شدت بیشتری پاسخ خواهد داد.[۵۲] اسرائیل گفت این حمله مستلزم پاسخ است.[۵۳] ایالات متحده به اسرائیل هشدار داد که خویشتن داری کند و کابینه جنگی اسرائیل در مورد میزان پاسخ اسرائیل بحث کرد.[۵۴]

در ۱۴ آوریل، حزب‌الله و حوثی‌ها بار دیگر به اسرائیل حمله کردند.[۵۵][۵۶]

به گفته منابع اسرائیلی، اسرائیل قصد داشت اولین گام‌های خود را در حمله زمینی به رفح در طول هفته آغاز کند، اما آن را به تعویق انداخت تا پاسخ خود به حملات ایران به اسرائیل را بررسی کند.[۵۷]

کابینه جنگ در هفته بعد بر سر پاسخ اسرائیل به بحث و جدل ادامه داد. کابینه گزینه‌های نظامی و دیپلماتیک را مورد بررسی قرار داد و فشار بین‌المللی برای کاهش تنش بر تصمیمات تأثیرگذار بود.[۵۸] در ۱۸ آوریل، گزارش شد که ایالات متحده در ازای عدم حمله اسرائیل به ایران، برای حمله به رفح چراغ سبز می‌دهد.[۵۹] ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریم‌های ایران را تشدید کردند.[۶۰]

پاسخ اسرائیل (۱۹ آوریل)[ویرایش]

صبح روز ۱۹ آوریل، اسرائیل علیه ایران تلافی کرد. اسرائیل به سه هدف در نزدیکی یا درون فرودگاه بین‌المللی اصفهان از جمله یک پایگاه نظامی حمله کرد. ایران مدعی شد که همه پرتابه‌های اسرائیل را ساقط کرده و این انفجارها از پدافند هوایی بوده است، اما آمریکا و اسرائیل این موضوع را تکذیب کردند.[۶۱] تصاویر ماهواره ای هیچ نشانه ای از آسیب به پایگاه را نشان ندادند.[۶۲] اسرائیل هیچ اظهار نظری نکرده و مسئولیت هیچ حمله‌ای را به عهده نگرفت. در جنوب سوریه، پایگاه‌های ارتش سوریه هدف قرار گرفتند که منجر به خسارات مادی شد.[۶۳] صدای انفجارها و جت‌های جنگنده در عراق نیز شنیده شد،[۶۴] و بقایای یک موشک اسرائیلی در مرکز عراق یافت شد که نشان می‌دهد اسرائیل از آنجا شلیک کرده است.[۶۵]

تنش زدایی (۱۹ آوریل تا کنون)[ویرایش]

رسانه‌های دولتی ایران حمله اسرائیل را کم‌اهمیت جلوه دادند. مقامات ایرانی گفته‌اند که هیچ اقدام تلافی جویانه ای علیه اسرائیل وجود نداشته است.[۶۶] یک منبع ناشناس به سی‌ان‌ان گفت که حملات مستقیم دولت به ایالت به پایان رسیده است.[۶۷] تحلیلگران می‌گویند حمله و واکنش ایران نشان داد که هر دو طرف خواهان تنش زدایی هستند، اما اسرائیل این توانایی را دارد که در یک جنگ تمام عیار خسارت بیشتری وارد کند. با این حال، آنها همچنین هشدار می‌دهند که پاسخ اسرائیل ممکن است به‌طور کامل کامل نباشد و تنش‌ها همچنان بالاست. مشخص نیست که آیا چرخه تشدید تنش بین این دو به پایان رسیده است یا خیر.[۶۸]

اواخر ۱۹ آوریل، پایگاه‌های نیروهای نیابتی حشد شعبی در عراق هدف قرار گرفت. گفته می‌شود این حمله توسط آمریکا و اسرائیل انجام شده است، اما هر دو این موضوع را رد کردند. در ۲۰ آوریل، مقاومت اسلامی در عراق مسئولیت یک حمله پهپادی که ایلات را هدف قرار داد، پذیرفت و گفت که این حمله در پاسخ به حمله ادعایی بوده.[۶۹]

جستارهای وابسته[ویرایش]

روابط اسرائیل و ایران

منابع[ویرایش]

  1. "US warship shoots down attack drones over the Red Sea". ca.movies.yahoo.com. CNN. Retrieved 13 April 2024.
  2. "IDF strikes Hezbollah military complex in Lebanon". jpost.com. JPost. Retrieved 13 April 2024.
  3. "حمله چهاروجهی و پیچیده ایران به اسرائیل - تسنیم". خبرگزاری تسنیم | Tasnim.
  4. "Live Updates: Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike". nytimes.com. NY Times. Retrieved 14 April 2024.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ "More than 100 Iranian drones have been intercepted by US, UK outside Israel, says defense official". timesofisrael.com. Times of Israel. Retrieved 13 April 2024.
  6. "France Deploys Navy to Defend Israel". WSJ (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-13.
  7. "Jordan's air defence ready to shoot down any Iranian aircraft that violate its airspace". reuters.com. Reuters. Retrieved 13 April 2024.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ "Report: Gulf states, including Saudi Arabia, provided intelligence on Iran attack". Times of Israel (به انگلیسی). 15 April 2024. Retrieved 15 April 2024.
  9. "Hezbollah says it launched dozens of rockets at IDF air defense headquarters". CNN World (به انگلیسی). 13 April 2024. Archived from the original on 14 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
  10. "Houthi rebels fire drones toward Israel from Yemen, says security agency". The Times of Israel. 14 April 2024. Archived from the original on 13 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
  11. "حمله چهاروجهی و پیچیده ایران به اسرائیل – تسنیم". خبرگزاری تسنیم | Tasnim. Archived from the original on 14 April 2024. Retrieved 14 April 2024.
  12. Fabian, Emanuel (14 April 2024). "Iran fires some 300 drones, missiles at Israel in first-ever direct attack; 99% downed". The Times of Israel.
  13. Mogilio, Heather (14 April 2024). "U.S. Warships in Eastern Mediterranean Down Iranian Ballistic Missiles". United States Naval Institute. Retrieved 14 April 2024.
  14. Epstein, Jake (14 April 2024). "US forces shot down over 75 Iranian missiles and drones in its biggest air-defense battle of the Middle East crisis". Business Insider. Retrieved 14 April 2024.
  15. "U.S. Shoots Down Number of Iranian Drones". The Wall Street Journal (به انگلیسی). 13 April 2024. Archived from the original on 14 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
  16. "Over 100 drones intercepted outside Israeli territory: Report "Israeli army radio reports that over 100 drones were intercepted outside Israeli territory with assistance from the US and UK."". Al Jazeera (به انگلیسی). 13 April 2024. Archived from the original on 13 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
  17. "Jordan said it shot down dozens of Iranian drones". Reuters (به انگلیسی). 13 April 2024. Retrieved 13 April 2024.
  18. "France Deploys Navy to Defend Israel". The Wall Street Journal (به انگلیسی). Archived from the original on 14 April 2024. Retrieved 14 April 2024.
  19. Bowen, Jeremy; Gritten, David (1 April 2024). "Israel accused of deadly strike on Iranian consulate in Syria". BBC News. Archived from the original on 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
  20. Bando, Erin (13 April 2024). "Iran launches drone attack against Israel". Politico.
  21. "Iran to examine Holocaust evidence". Al Jazeera. 3 September 2006. Archived from the original on 8 June 2013. Retrieved 27 July 2012.
  22. Parsi, Trita (2007). Treacherous Alliance. The Secret Dealings of Israel, Iran, and the United States. Yale University Press. p. 103.
  23. "Netanyahu reveals new details on Mossad's operations in Iran". The Jerusalem Post | JPost.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-17.
  24. Sanger, David E.; Bergman, Ronen (15 July 2018). "How Israel, in Dark of Night, Torched Its Way to Iran's Nuclear Secrets". The New York Times. Archived from the original on 10 July 2021. Retrieved 6 July 2021.
  25. Bachner, Michael (30 July 2019). "Israel said to hit Iranian sites in Iraq, expanding strikes on missile shipments". The Times of Israel. Archived from the original on 31 July 2019. Retrieved 24 August 2019.
  26. "Israel-Gaza war in maps and charts: Live tracker". aljazeera.com. Aljazeera. Retrieved 13 April 2024.
  27. "Israel, Hezbollah exchange artillery, rocket fire". reuters.com. Reuters. Retrieved 22 March 2024. Hezbollah on Sunday said it had launched guided rockets and artillery onto three posts in the Shebaa Farms 'in solidarity' with the Palestinian people.
  28. "Israeli airstrike in Damascus kills high-ranking Iranian general, says Iran". theguardian.com. The Guardian. Retrieved 13 April 2024.
  29. "Attacks Heighten Fears of a Wider War for the Middle East and U.S." nytimes.com. New York Times. Retrieved 13 April 2024.
  30. "Iran warns Israel will pay after top IRGC commander killed in Syria airstrike". Jerusalem Post. 25 December 2023. Retrieved 25 December 2023.
  31. "Top Iranian general killed by Israeli airstrike: sources". Axios. 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
  32. "شهادت ۴ مستشار نظامی ایران در حمله اسرائیل به دمشق + اسامی" [Martyrdom of 4 Iranian military advisers in Israel's attack on Damascus + names]. Tasnim News Agency. 20 January 2024.
  33. "شهادت ۴ مستشار نظامی ایران در حمله اسرائیل به دمشق + اسامی" [Martyrdom of 4 Iranian military advisers in Israel's attack on Damascus + names]. Tasnim News Agency. 20 January 2024.
  34. "Including 3 leaders of the Iranian Revolutionary Guard.. 10 killed in the Israeli targeting of a building in Damascus" (به عربی). Syrian Observatory for Human Right. 20 January 2024. Retrieved 20 January 2024.
  35. Chao-Fong, Léonie (1 April 2024). "Middle East crisis live: Iran says it holds Israel responsible for Damascus consulate attack and will 'reciprocate when we want'". The Guardian. Archived from the original on 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
  36. Taub, Amanda (2024-04-02). "Israel bombed an Iranian Embassy complex. Is that allowed?". The New York Times. Partially reported by Farnaz Fassihi. ISSN 0362-4331. Archived from the original on 2 April 2024. Retrieved 2024-04-07.
  37. Lee, MJ; Hansler, Jennifer (5 April 2024). "US preparing for significant Iran attack on US or Israeli assets in the region as soon as next week". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 6 April 2024. Retrieved 9 April 2024.
  38. Hider, James; Arraf, Jane (April 1, 2024). "Iranian officials accuse Israel of a deadly attack on Iran's consulate in Syria". NPR. Archived from the original on 5 April 2024. Retrieved April 5, 2024.
  39. Engel Rasmussen, Sune; Peled, Anat. "Israel Scrambles GPS Signals as Country Girds for Potential Retaliation From Iran". The Wall Street Journal (به انگلیسی). Archived from the original on 5 April 2024. Retrieved 2024-04-05.
  40. https://www.business-standard.com/amp/external-affairs-defence-security/news/amid-growing-global-tension-iranian-soldiers-raid-vessel-near-oman-report-124041300376_1.html
  41. https://www.seatrade-maritime.com/casualty/iran-seizes-large-container-ship-msc-aries-strait-hormuz#:~:text=Iranian%20forces%20have%20taken%20control,and%20diverted%20it%20to%20Iran.
  42. Eichner, Itamar; Ben-Ari, Lior (2024-04-13). "שר החוץ קרא להטיל סנקציות על איראן אחרי ההשתלטות על הספינה. יועץ לחמינאי: "ישראל בפאניקה"" [The Foreign Minister called for sanctions to be imposed on Iran after the seizure of the ship. Advisor to Khamenei: "Israel is in a panic"]. Ynet (به عبری). Retrieved 2024-04-13.
  43. "IDF confirms strike on Hezbollah 'significant weapons manufacturing site' in northeast Lebanon". timesofisrael.com. Times of Israel. Retrieved 14 April 2024.
  44. "Lebanon's Hezbollah fires 'dozens of rockets' at Israeli positions". aljazeera.com. Aljazeera. Retrieved 14 April 2024. the current regional context makes the Hezbollah launches significant, but the location was important as well. … The latest Hezbollah attack comes as the world anticipates an Iranian attack on Israel...
  45. Bando, Erin (13 April 2024). "Iran launches drone attack against Israel". Politico.
  46. "Jordan's air defence ready to shoot down any Iranian aircraft that violate its airspace". reuters.com. Reuters. Retrieved 13 April 2024.
  47. "Iran launches dozens of drones toward Israel". cnn.com. CNN. Retrieved 13 April 2024.
  48. "IDF: 99% of the 300 or so projectiles fired by Iran at Israel overnight were intercepted". timesofisrael.com. Times of Israel. Retrieved 14 April 2024.
  49. "Magen David Adom: Ten-year-old boy seriously wounded in attack on southern Israel". Ha'aretz. 14 April 2024. Retrieved 14 April 2024.
  50. "Live updates: Explosions seen over parts of Jerusalem amid air sirens around Israel". NBC News (به انگلیسی). 14 April 2024. Retrieved 14 April 2024.
  51. "Iranian barrage of missiles and drones causes little damage, Israel says". nbcnews.com. NBC News. Retrieved 14 April 2024.
  52. "Iran launches dozens of drones toward Israel". edition.cnn.com. CNN. Retrieved 14 April 2024.
  53. "Iranian barrage of missiles and drones causes little damage, Israel says". nbcnews.com. NBC News. Retrieved 14 April 2024.
  54. "Israel War Cabinet Silent on Next Steps After Iran Attack: Live Updates". wsj.com. WSJ. Retrieved 14 April 2024.
  55. "IDF says hostile target downed by ship-mounted Iron Dome in Eilat area". timesofisrael.com. Times of Israel. Retrieved 14 April 2024.
  56. "Hezbollah says it launched dozens of rockets at IDF air defense headquarters". edition.cnn.com. CNN. Retrieved 14 April 2024.
  57. CNN, Kathleen Magramo and Antoinette Radford (2024-04-15). "Live updates: Israel intercepts Iran drone attacks and weighs response, Gaza crisis continues". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-15.
  58. Diamond, Jeremy (15 April 2024). "Israel delays Rafah offensive plans amid heated debate over response to Iranian attack, sources say". CNN. Archived from the original on 16 April 2024. Retrieved 16 April 2024.
  59. "US approves Rafah op. in exchange for no Israeli counter-strikes on Iran - report". The Jerusalem Post | JPost.com. 18 April 2024. Archived from the original on 18 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  60. Shear, Michael D.; Levenson, Michael (18 April 2024). "U.S. and Allies Penalize Iran for Striking Israel, and Try to Avert War". The New York Times. Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  61. "What we know about Israel's overnight attack on Iran". bbc.com. BBC. Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  62. "Exclusive: No extensive damage seen at Isfahan air base in satellite images". CNN (به انگلیسی). 2024-04-19. Archived from the original on 2024-04-20. Retrieved 2024-04-19.
  63. "Israel launches strike on Iran, US official says". cnn.com. CNN. 19 April 2024. Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  64. "Israel strikes Iran, defense officials confirm". jpost.com. JPost. 19 April 2024. Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  65. "What we know about Israel's missile attack on Iran". 19 April 2024. Archived from the original on 2024-04-19. Retrieved 2024-04-20.
  66. "Iran says no retaliation planned, as both sides seek distance from Isfahan attack". Times of Israel. Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  67. Nic, Robertson (19 April 2024). "Direct state-to-state strikes between Israel and Iran are "over," says regional intelligence source". CNN (به انگلیسی). Jerusalem. Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  68. "Israel, Iran ready to de-escalate -- for now: analysts". france24.com. 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
  69. https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-april-20-2024