ویه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

روستای ویه در استان گیلان، شهرستان رودبار، بخش عمارلو، دهستان کلیشم واقع شده است و از نظر تاریخ و فرهنگ بسیار غنی است.اهالی روستای ویه از قوم دیلم و به زبان تاتی رودباری (دیلمی) صحبت می کنند. قوم دیلم امروزه به قوم تات شهرت دارد.

ویه
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانگیلان
شهرستانرودبار
بخشعمارلو
دهستانکلیشم
نام‌های قدیمیویَه، تاجر دشت، وویَه
سال بنیاد۱۵۰۰ سال پیش و قبل تر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ متر

تاریخ[ویرایش]

بر اساس برخی منابع، ساکنان روستا از نوادگان شخصی به نام پورسینا هستند که در زمان خود از بزرگان آل بویه بوده است و احتمالا نام این روستا را از بویه گرفته اند(مانند روستای بویه در شهرستان املش).به گفته ریش سفیدان روستا، در زمان های بسیار دور اجداد اهالی روستا که از سرداران دیلمی بودند، از مرکز فرماندهی دیلمان(دهستان دیلمان امروزی) به این منطقه آمده اند.

در گذشته های دور به این منطقه که امروزه ویه نام دارد،به دلیل قرارگیری در مسیر دیلمان به قلعه حسن صباح،تاجر دشت نیز گفته می شد.قدمت آبادی بودن این منطقه تقریباً ۱۵۰۰ سال یا بیشتر است که البته قبل از آن نیز ساز و کار نظامی داشته است.جام مارلیک نشان دهنده کهن بودن این سرزمین است.

جغرافیا[ویرایش]

روستای ویه نسبت به دیگر روستا های بخش عمارلو، از شیب کم تری برخوردار بوده و به این سبب کشاورزی در این روستا رونق دارد.

این روستا از وسیع ترین روستا های شهرستان رودبار است و حدود اراضی آن از بخش دیلمان تا رود شاهرود است.

میراث فرهنگی[ویرایش]

روستا دارای قلعه ای است که در زلزله سال ۱۳۶۹ رودبار تقریباً به طور کامل تخریب شد که به گویش محلی به آن ((عُمری گور)) می گویند و در میراث فرهنگی با نام ((کلاس کمر)) ثبت شده است.

روستای ویه به همراه روستای ناوه دارای امامزاده ای است که در محدوده روستای ناوه واقع شده که از قدمت بالایی برخوردار است و همه ساله مراسم باشکوه تاسوعای حسینی با حضور اهالی روستاهای دهستان کلیشم در آن برگزار می شود.همچنین، در آرامستان روستای ویه نیز بقعهِ متبرک امامزاده ای قرار داشته است که متاسفانه توسط سودجویان نبش و دزدیده شده و به مناطق جلگه نشین منتقل شده است؛ بنا و حسینیه آن نیز در زلزله ۱۳۶۹ به کلی تخریب شد و امروزه تنها از آن تلّی از خاک بجا مانده.

فرهنگ و مردم[ویرایش]

این روستا مردمانی خونگرم و مهمان نواز دارد.بسیاری از جهان گردان و ایران گردان که گذرشان به این روستا خورده در سفر نامه خود از مهمان نوازی مردمان این روستا نوشته اند.

این روستا از فرهنگی ترین روستا های شهرستان رودبار است.لباس زنان ،لباس زیبای دیلمی است که از دامن رنگارنگ، پیراهن زیبا، جلیقه و سربند تشکیل شده است؛ البته در مراسمات عروسی از لباس قاسم آبادی و جلیقه سکه دوزی شده استفاده می شود.اما متاسفانه مردان دیگر از لباس های زیبای دیلمی استفاده نمی کنند و لباسشان شهری است‌.

طبیعت[ویرایش]

روستای ویه دارای آب هوای دلپذیر و مطلوبی است و از هر طرف بین کوه ها محاصره شده است .

از ییلاق های اطراف روستا می توان ییلاق نواخان،دارام خانی،کاوارکش و ییلاق و دریاچهِ زیبای خلشکوه (مشترکاً بین روستا های ویه،کلیشم و خرم کوه) را نام برد.مساحت این دریاچه در بیشترین حالت خود ۵/۶ هکتار است.در گذشته آب دریاچه خلشکوه به قدری زیاد بود که از سر ریز آن برای آبیاری زمین های زراعیِ روستاهای ویه و خرم کوه استفاده می شد.

از باغستان های روستا می توان ویارو،پِشتاسر،پیس کَلا،یونجه کَلا و ... را نیز نام برد.از نقاط گرم و شرجی اطراف روستا که استفاده کشاورزی دارد باید اِسپی کَلا در نزدیکی شاهرود و طارِمِ ویه را نام برد.(در گویش محلی طارِم به معنای جای گرم است.)

این روستا دارای جنگل های حفاظت شده سرو کوهی((اُرس)) است که به گویش محلی به آنها ((اَروَس)) گفته می شود.

محصولات[ویرایش]

محصولات زراعی:گندم، جو، عدس، لوبیا و...(در گذشته برنج و بادام زمینی نیز کشت می شده.)

محصولات باغی:گردو، فندق، انگور، زیتون، آلبالو، گیلاس، انواع آلو، سیب، انار، انواع توت و....

محصولات دامی:انواع محصول،اعم از شیر و گوشت ،پنیر و کره ، دوغ و ماست و...

مشکلات روستا[ویرایش]

اولین و اصلی ترین مشکل روستا، مشکل آب شرب است که باید فکر کارساز و اساسی برای آن کرد و لازم است که دستگاه های مربوطه در این زمینه اقداماتی انجام دهند.

دومین مشکل مهم روستا ، حفاری و سرقت آثار تاریخی است که باید با نفوذ اداره میراث فرهنگی و نیروی انتظامی شهرستان، از سرقت و تاراج میراث ملیِ کشور جلوگیری کرد.

راه های دسترسی[ویرایش]

(رشت-لوشان-جیرنده-ویه(مسیر ایمن))، (رشت-توتکابن-بره سر-داماش-جیرنده-ویه)، (رشت-سیاهکل-دیلمان-کلیشم-ویه)، (قزوین-لوشان-جیرنده-ویه(مسیر ایمن))،(قزوین-الولک-انبوه-ویه)

زبان[ویرایش]

زبان اهالی روستا و روستا های اطراف تاتی و لهجه آن تاتی رودباری (دیلمی) است.[۱]زباتی تاتی بازمانده زبان پارتی (اشکانی) است که در بسیاری از مناطقی ایران و جهان به کار گرفته می شود.زبان تاتی [۲][۳] که از کهن‌ترین زبان‌های ایرانی محسوب می‌شود.

منابع[ویرایش]

  1. (گویش تاتی رودباری، دکتر جهاندوست سبزعلیپور)
  2. در باغات این روستا بیشتر گردو و فندق پرورش یافته است.سابقاً در نقاط گرمسیر روستا که در کنار رودخانه قرار داشته است،برنج نیز کشت می شده. جام مارلیک نشان دهنده کهن بودن این سرزمین است در روستا ۲۳۰ خانوار زندگی میکند این روستا مردمانی خونگرم و مهمان نواز دارد حتی بسیاری از جهان گردان و ایران گردان که گذرشان به این روستا خورده است در سفر نامه خود از مهمان نوازی مردمان این روستا نوشته اند رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران(آبادیها)، جلد ۲، ص ۳۱۸. بایگانی‌شده در ۲۵ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  3. دکتر جهاندوست سبزعلیپور، مقاله «گویش تاتی رودبار» (تاتی رودبار: مرکز بخش عمارلو، جیرنده است و علاوه بر آن روستاهای انبوه، کلیشم، یکنم، نوده فاراب، لایه، ناوه، ویه، خرمکوه، پارودبار، بیورزین، داماش، پاکده، آینه ده به تاتی تکلم می‌کنند.)، فصلنامه گیلان ما- شماره ۳۷، ۱۳۸۹

لغت‌نامه دهخدا[پیوند مرده] روستای ویه موقعیتی بکر در منطقه داردواگر چند همواره با مشکلات دست وپاگیری مواجه بوده اما همواره آن را حفظ کرده‌است. مردم روستای ویه اغلب به شغل کشاورزی مشغولند.