اقوام ساکن ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Skybehzad10 (بحث | مشارکت‌ها)
۴۳۲ ویرایش‌ها
اضافه نمودن توضیحات درباره اقوام
برچسب‌ها: پیوندبیرونی به ویکی‌پدیای فارسی ویرایشگر دیداری پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۹: خط ۹:
== فهرست قوم‌ها ==
== فهرست قوم‌ها ==
{{فهرست چندستونی|۳|
{{فهرست چندستونی|۳|
* [[فارسی‌زبانان]]
* [[فارس]]
* [[مردم آذری|آذری ]]
* [[مردم آذری|آذری]]
* [[مردم سیستانی|سیستانی]]
* [[مردم سیستانی|سیستانی]]
* [[لر]]
* [[لر]]
خط ۳۲: خط ۳۲:
* [[کولی]]}}
* [[کولی]]}}


=== قوم فارس ===
=== فارسی‌زبانان ===
فارس‌ها بزرگترین قومیت در داخل ایران‌اند که درحال حاضر، به‌ عنوان قوم مسلط و غالب از نظر جمعیتی شناخته می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://archive.md/f8J3s|عنوان=Library of Congress (2020-05-03).}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.loc.gov/rr/frd/cs/pdf/CS_Iran.pdf#27|عنوان=اقوام ایرانی از نگاه کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> زبان فارسی زبان مشترک این قوم است که بیشترین گویشوران را در ایران دارد و به باور برخی از پژوهشگران، عامل تقویت‌ کننده و پیوند دهنده سایر اقوام ایرانی است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=«فلاح، مرتضی. نقش زبان فارسی در گسترش هویت ملی و فرهنگی ایران، مطالعات ملی تابستان ۱۳۸۷، شماره ۳۴، ص ۳ - ۳۰».}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کدی، نیکی. ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان، تهران، انتشارات ققنوس، (۱۳۸۱)، ص ۱۰۲۲.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/81983832/%D8%A7%D8%B3-%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B3-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D8%AF-%D8%AA%D8%B5%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان=«اس. بی. اس: زبان فارسی بیش از حد تصور در جهان گسترده‌ است». ایرنا. ۱۰ اسفند ۱۳۹۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/country/IR/languages|عنوان=گزارش اتنولوگ از وضعیت زبان فارسی در ایران.}}</ref> برخی بر این عقیده‌اند که هویت ملی ایرانی در سایه وجود زبان فارسی شکل گرفته است و این زبان مورد توافق و قبول سایر اقوام ساکن در ایران است، با این باید توجه داشت که وجود فارسی‌زبانان خارج از مرزهای ایران (در افغانستان و تاجیکستان) و احساس هویت مشترک حول زبان فارسی بیانگر وجود نوعی هویت منطقه‌ای بین فارسی‌زبانان می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۶ و ۸۷.}}</ref>
فارسی‌زبانان بزرگترین قومیت در داخل ایران‌اند که درحال حاضر، به عنوان قوم غالب از نظر جمعیتی شناخته می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://archive.md/f8J3s|عنوان=Library of Congress (2020-05-03).}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.loc.gov/rr/frd/cs/pdf/CS_Iran.pdf#27|عنوان=اقوام ایرانی از نگاه کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> زبان فارسی‌زبان مشترک این قوم است که بیشترین گویشوران را در ایران دارد و به باور برخی از پژوهشگران، عامل تقویت کننده و پیوند دهنده سایر اقوام ایرانی است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان= «فلاح، مرتضی. نقش زبان فارسی در گسترش هویت ملی و فرهنگی ایران، مطالعات ملی تابستان ۱۳۸۷، شماره ۳۴، ص ۳–۳۰».}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کدی، نیکی. ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان، تهران، انتشارات ققنوس، (۱۳۸۱)، ص ۱۰۲۲.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/81983832/اس-بی-اس-زبان-فارسی-بیش-از-حد-تصور-در-جهان-گسترده-است|عنوان= «اس.بی. اس: زبان فارسی بیش از حد تصور در جهان گسترده‌است». ایرنا. ۱۰ اسفند ۱۳۹۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/country/IR/languages|عنوان=گزارش اتنولوگ از وضعیت زبان فارسی در ایران.}}</ref> برخی بر این عقیده‌اند که هویت ملی ایرانی در سایه وجود زبان فارسی شکل گرفته‌است و این زبان مورد توافق و قبول سایر اقوام ساکن در ایران است، با این باید توجه داشت که وجود فارسی‌زبانان خارج از مرزهای ایران (در افغانستان و تاجیکستان) و احساس هویت مشترک حول زبان فارسی بیانگر وجود نوعی هویت منطقه‌ای بین فارسی‌زبانان می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۶ و ۸۷.}}</ref>


=== قوم آذری ===
=== قوم آذری ===
'''آذری‌های ایرانی''' (به [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]: ایران آذربایجانلیلاری، ایران آذریلَری)، جمعیت [[مردم آذری|آذری]] بومی [[ایران]]، دومین گروه [[اقوام ایران|قومی ایران]] پس از [[فارسی‌زبانان]]، بزرگترین گروه قومی با فرهنگ ایرانی هستند(بین ۱۵ - ۱۷ تخمین زده می‌‌شود)<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20060517091025/http://www.bartleby.com/65/az/Azerbaij.html|عنوان=web.archive.org.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani|عنوان="Azerbaijani (people)". Encyclopædia Britannica.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86|عنوان="Iran". The World Factbook. Archived from the original on 3 February 2012. Retrieved 26 August 2013.}}</ref> که غالباً در جهت شمال غربی کشور در حد فاصل غرب [[دریای خزر]] تا [[دریاچه ارومیه]] جمعیت حداکثری را تشکیل می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=Iran Azarbaijanis}}</ref> زبان مادری آذربایجانی‌ها [[ترکی آذربایجانی]] که ترکی، آذری و آذربایجانی نیز نامیده می‌شود و ساختاری شبیه به [[ترکی استانبولی]] اما با دستور زبانی نسبتاً متفاوت دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=گزارش کتابخانه کنگره آمریکا از وضعیت زبان ترکی آذری در ایران}}</ref> نیمی از آذری‌ها شهرنشین هستند که بزرگترین شهرهای این تبار ایرانی به ترتیب [[تبریز]]، [[ارومیه]]، [[اردبیل]]، [[زنجان]]، [[خوی]] و [[مراغه]] است، علاوه بر این حدود یک سوم از جمعیت [[تهران]] را نیز شامل می‌شوند، آذری‌ها به صورت اقلیت‌های قابل توجهی در شهرهایی نظیر [[همدان]]، [[قزوین]] و [[کرج]] نیز سکونت دارند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> بیشتر جمعیت آذری‌ها مسلمان [[شیعه]] با [[فرهنگ ایرانی]] هستند<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani|عنوان=گزارش دانشنامه برانیکا از دین آذری های ایران}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://books.google.com/books?id=ye1oAAAAMAAJ|عنوان=Robertson, Lawrence R. (2002). Russia & Eurasia Facts & Figures Annual. Academic International Press. p. 210. ISBN 0-87569-199-4.}}</ref> و اسلام شیعی توسط این تبار ایرانی در سراسر ایران در زمان [[دودمان صفویان|صفویان]] بنیان گذاشته شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> [[اتنولوگ]] جمعیت گویشوران [[زبان ترکی آذربایجانی]] در ایران را در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۰٬۹۰۰٬۰۰۰ نفر برشمرده است و گسترش آن را در شمال غربی و مرکز ایران می‌داند. <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/country/IR/languages|عنوان=گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/language/azb|عنوان=گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶}}</ref>
'''آذری‌های ایرانی''' (به [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]: ایران آذربایجانلیلاری، ایران آذریلَری)، جمعیت [[مردم آذری|آذری]] بومی [[ایران]]، دومین گروه [[اقوام ایران|قومی ایران]] پس از [[فارسی‌زبانان]]، بزرگترین گروه قومی با فرهنگ ایرانی هستند (بین ۱۵–۱۷ تخمین زده می‌شود)<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20060517091025/http://www.bartleby.com/65/az/Azerbaij.html|عنوان=web.archive.org.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani|عنوان="Azerbaijani (people)". Encyclopædia Britannica.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/اطلاعات‌نامه_جهان|عنوان="Iran". The World Factbook. Archived from the original on 3 February 2012. Retrieved 26 August 2013.}}</ref> که غالباً در جهت شمال غربی کشور در حد فاصل غرب [[دریای خزر]] تا [[دریاچه ارومیه]] جمعیت حداکثری را تشکیل می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=Iran Azarbaijanis}}</ref> زبان مادری آذربایجانی‌ها [[ترکی آذربایجانی]] که ترکی، آذری و آذربایجانی نیز نامیده می‌شود و ساختاری شبیه به [[ترکی استانبولی]] اما با دستور زبانی نسبتاً متفاوت دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=گزارش کتابخانه کنگره آمریکا از وضعیت زبان ترکی آذری در ایران}}</ref> نیمی از آذری‌ها شهرنشین هستند که بزرگترین شهرهای این تبار ایرانی به ترتیب [[تبریز]]، [[ارومیه]]، [[اردبیل]]، [[زنجان]]، [[خوی]] و [[مراغه]] است، علاوه بر این حدود یک سوم از جمعیت [[تهران]] را نیز شامل می‌شوند، آذری‌ها به صورت اقلیت‌های قابل توجهی در شهرهایی نظیر [[همدان]]، [[قزوین]] و [[کرج]] نیز سکونت دارند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> بیشتر جمعیت آذری‌ها مسلمان [[شیعه]] با [[فرهنگ ایرانی]] هستند<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani|عنوان=گزارش دانشنامه برانیکا از دین آذری‌های ایران}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://books.google.com/books?id=ye1oAAAAMAAJ|عنوان=Robertson, Lawrence R. (2002). Russia & Eurasia Facts & Figures Annual. Academic International Press. p. 210. ISBN 0-87569-199-4.}}</ref> و اسلام شیعی توسط این تبار ایرانی در سراسر ایران در زمان [[دودمان صفویان|صفویان]] بنیان گذاشته شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> [[اتنولوگ]] جمعیت گویشوران [[زبان ترکی آذربایجانی]] در ایران را در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۰٬۹۰۰٬۰۰۰ نفر برشمرده است و گسترش آن را در شمال غربی و مرکز ایران می‌داند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/country/IR/languages|عنوان=گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/language/azb|عنوان=گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶}}</ref>


=== قوم بلوچ ===
=== قوم بلوچ ===
[[مردم بلوچ|بلوچ‌ها]] یکی از اقوام ایرانی ساکن جنوب شرقی ایران کنونی و دارای ریشۀ آریایی هستند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Field, H. , Contributions to the Anthropology of Iran. Chicago: Natural History Museum, 1939, 138, 142}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Curzon, G.N, Persia and the Persian Question. London: 1966, 11/258}}</ref> اکثریت قریب به اتفاق بلوچ‌ها، تا اواخر سدۀ نوزدهم، در داخل مرزهای سرزمین ایران می‌زیستند، ولی با تشدید رقابت بین [[انگلستان]] و [[روسیه تزاری|روسیه]] بر سر افزایش دامنۀ قدرت و نفوذ خود در منطقۀ خاورمیانه و ایجاد اختلافات و برخوردهای قومی و تغییر مرزها، محلّ سکونتشان بین کشورهای ایران، [[هند]] (بعدها [[پاکستان]] و [[افغانستان]]) تقسیم شد. امروزه بیش از ۱٫۳ میلیون نفر از بلوچ‌های ایرانی در استان [[استان سیستان و بلوچستان|سیستان و بلوچستان]] و بقیه در سایر استان‌های ایران به سر می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۳.}}</ref><ref>عبداللهی، محمد و حسین بر، محمد عثمان. گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران. مجله جامعه شناسی ایران، شماره ۴ ، ص  ۱۰۱ - ۱۲۶.</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://iranprimer.usip.org/blog/2013/sep/03/iran-minorities-2-ethnic-diversity|عنوان="Iran Minorities 2: Ethnic Diversity". iranprimer.usip.org. Retrieved 2021-02-24.}}</ref>
[[مردم بلوچ|بلوچ‌ها]] یکی از اقوام ایرانی ساکن جنوب شرقی ایران کنونی و دارای ریشهٔ آریایی هستند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Field, H. , Contributions to the Anthropology of Iran. Chicago: Natural History Museum, 1939, 138, 142}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Curzon, G.N, Persia and the Persian Question. London: 1966, 11/258}}</ref> اکثریت قریب به اتفاق بلوچ‌ها، تا اواخر سدهٔ نوزدهم، در داخل مرزهای سرزمین ایران می‌زیستند، ولی با تشدید رقابت بین [[انگلستان]] و [[روسیه تزاری|روسیه]] بر سر افزایش دامنهٔ قدرت و نفوذ خود در منطقهٔ خاورمیانه و ایجاد اختلافات و برخوردهای قومی و تغییر مرزها، محلّ سکونتشان بین کشورهای ایران، [[هند]] (بعدها [[پاکستان]] و [[افغانستان]]) تقسیم شد. امروزه بیش از ۱٫۳ میلیون نفر از بلوچ‌های ایرانی در استان [[استان سیستان و بلوچستان|سیستان و بلوچستان]] و بقیه در سایر استان‌های ایران به سر می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۳.}}</ref><ref>عبداللهی، محمد و حسین بر، محمد عثمان. گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران. مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره ۴، ص ۱۰۱–۱۲۶.</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://iranprimer.usip.org/blog/2013/sep/03/iran-minorities-2-ethnic-diversity|عنوان="Iran Minorities 2: Ethnic Diversity". iranprimer.usip.org. Retrieved 2021-02-24.}}</ref>


== گروه‌های دینی ==
== گروه‌های دینی ==

نسخهٔ ‏۶ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۰۲

گروه‌های قومی ساکن ایران به گروه‌هایی که هم‌اکنون در کشور ایران زندگی می‌کنند، گفته می‌شود. این تبارها، همچنین دارای همانندهایی در بیرون مرزهای ایران هستند. این اقوام، با وجود گوناگونی‌های فرهنگی، همگی از هویت و درون‌مایهٔ ایرانی، پشتیبانی می‌کنند و در طول تاریخ، روابط دوستانه میان یکدیگر را حفظ کرده‌اند.[۱][۲]

فرهنگ

ایران، مردمی از اقوام گوناگون دارد که همگی، خود را دارای هویت ایرانی (ملی) می‌دانند و تاکنون، جشن‌های ملی ایران را پاس داشته‌اند. اعیاد و سوگواری‌های اسلامی نیز در این کشور بسیار رایج است. پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، این مراسم‌ها شکلی مجلل به خود گرفتند و هویت اسلامی، توسط حکومت تازه، پشتیبانی شد.[۳] جشن سال نوی ایرانی، نوروز، از سوی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشریت ثبت شده‌است و مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای، ۲۱ مارس، برابر با اول بهار را به عنوان روز جهانی نوروز به رسمیت شناخته‌است. این آیین باستانی ایرانی، توسط پیروان ادیان مختلف و در کشورهای دیگر نیز جشن گرفته می‌شود.[۳][۴] این جشن به عنوان مهم‌ترین تعطیلات ایران شناخته می‌شود و از چهارشنبهٔ آخر سال که چهارشنبه‌سوری در آن برگزار می‌شود، آغاز شده و با تعطیلات یک هفته‌ای، به روز سیزدهم سال جدید می‌رسد که سیزده‌به‌در نام دارد و در آن، مردم به پیک‌نیک می‌روند.[۴]

آشپزی و خوراک

آشپزی ایرانی اگرچه زیر اثر قابل توجه روش‌های آشپزی جهان عرب و شبه‌قاره‌ای بوده‌است اما به اندازهٔ زیادی محصول جغرافیا و محصولات خوراکی درون ایران است.

فهرست قوم‌ها

فارسی‌زبانان

فارسی‌زبانان بزرگترین قومیت در داخل ایران‌اند که درحال حاضر، به عنوان قوم غالب از نظر جمعیتی شناخته می‌شوند.[۵][۶] زبان فارسی‌زبان مشترک این قوم است که بیشترین گویشوران را در ایران دارد و به باور برخی از پژوهشگران، عامل تقویت کننده و پیوند دهنده سایر اقوام ایرانی است.[۷][۸][۹][۱۰] برخی بر این عقیده‌اند که هویت ملی ایرانی در سایه وجود زبان فارسی شکل گرفته‌است و این زبان مورد توافق و قبول سایر اقوام ساکن در ایران است، با این باید توجه داشت که وجود فارسی‌زبانان خارج از مرزهای ایران (در افغانستان و تاجیکستان) و احساس هویت مشترک حول زبان فارسی بیانگر وجود نوعی هویت منطقه‌ای بین فارسی‌زبانان می‌باشد.[۱۱]

قوم آذری

آذری‌های ایرانی (به ترکی آذربایجانی: ایران آذربایجانلیلاری، ایران آذریلَری)، جمعیت آذری بومی ایران، دومین گروه قومی ایران پس از فارسی‌زبانان، بزرگترین گروه قومی با فرهنگ ایرانی هستند (بین ۱۵–۱۷ تخمین زده می‌شود)[۱۲][۱۳][۱۴] که غالباً در جهت شمال غربی کشور در حد فاصل غرب دریای خزر تا دریاچه ارومیه جمعیت حداکثری را تشکیل می‌دهند.[۱۵] زبان مادری آذربایجانی‌ها ترکی آذربایجانی که ترکی، آذری و آذربایجانی نیز نامیده می‌شود و ساختاری شبیه به ترکی استانبولی اما با دستور زبانی نسبتاً متفاوت دارد.[۱۶] نیمی از آذری‌ها شهرنشین هستند که بزرگترین شهرهای این تبار ایرانی به ترتیب تبریز، ارومیه، اردبیل، زنجان، خوی و مراغه است، علاوه بر این حدود یک سوم از جمعیت تهران را نیز شامل می‌شوند، آذری‌ها به صورت اقلیت‌های قابل توجهی در شهرهایی نظیر همدان، قزوین و کرج نیز سکونت دارند.[۱۷] بیشتر جمعیت آذری‌ها مسلمان شیعه با فرهنگ ایرانی هستند[۱۸][۱۹] و اسلام شیعی توسط این تبار ایرانی در سراسر ایران در زمان صفویان بنیان گذاشته شد.[۲۰] اتنولوگ جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران را در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۰٬۹۰۰٬۰۰۰ نفر برشمرده است و گسترش آن را در شمال غربی و مرکز ایران می‌داند.[۲۱][۲۲]

قوم بلوچ

بلوچ‌ها یکی از اقوام ایرانی ساکن جنوب شرقی ایران کنونی و دارای ریشهٔ آریایی هستند.[۲۳][۲۴] اکثریت قریب به اتفاق بلوچ‌ها، تا اواخر سدهٔ نوزدهم، در داخل مرزهای سرزمین ایران می‌زیستند، ولی با تشدید رقابت بین انگلستان و روسیه بر سر افزایش دامنهٔ قدرت و نفوذ خود در منطقهٔ خاورمیانه و ایجاد اختلافات و برخوردهای قومی و تغییر مرزها، محلّ سکونتشان بین کشورهای ایران، هند (بعدها پاکستان و افغانستان) تقسیم شد. امروزه بیش از ۱٫۳ میلیون نفر از بلوچ‌های ایرانی در استان سیستان و بلوچستان و بقیه در سایر استان‌های ایران به سر می‌برند.[۲۵][۲۶][۲۷]

گروه‌های دینی

منابع

  1. ↑ احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۲.
  2. ↑ قاسمی، علی اصغر؛ خورشیدی، مجید و حیدری، حسین. همسازی هویت ملی و قومی در ایران و رویکرد اقوام ایرانی به وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره ۱۸ (۵۵)، ص ۵۷ - ۹۹.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ وهمن، فریدون (۲۰۱۸-۰۳-۲۰). «نوروز، هویت ملی و دینی ایرانیان». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۵-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۸.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Iran - Cultural life". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Archived from the original on 2020-05-08. Retrieved 2020-05-08.
  5. ↑ «Library of Congress (2020-05-03)».
  6. ↑ «اقوام ایرانی از نگاه کتابخانه کنگره آمریکا» (PDF).
  7. ↑ «فلاح، مرتضی. نقش زبان فارسی در گسترش هویت ملی و فرهنگی ایران، مطالعات ملی تابستان ۱۳۸۷، شماره ۳۴، ص ۳–۳۰».
  8. ↑ کدی، نیکی. ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان، تهران، انتشارات ققنوس، (۱۳۸۱)، ص ۱۰۲۲.
  9. ↑ ««اس.بی. اس: زبان فارسی بیش از حد تصور در جهان گسترده‌است». ایرنا. ۱۰ اسفند ۱۳۹۴».
  10. ↑ «گزارش اتنولوگ از وضعیت زبان فارسی در ایران».
  11. ↑ احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۶ و ۸۷.
  12. ↑ «web.archive.org».
  13. ↑ «"Azerbaijani (people)". Encyclopædia Britannica».
  14. ↑ «"Iran". The World Factbook. Archived from the original on 3 February 2012. Retrieved 26 August 2013».
  15. ↑ «Iran Azarbaijanis».
  16. ↑ «گزارش کتابخانه کنگره آمریکا از وضعیت زبان ترکی آذری در ایران».
  17. ↑ «کتابخانه کنگره آمریکا».
  18. ↑ «گزارش دانشنامه برانیکا از دین آذری‌های ایران».
  19. ↑ «Robertson, Lawrence R. (2002). Russia & Eurasia Facts & Figures Annual. Academic International Press. p. 210. ISBN 0-87569-199-4».
  20. ↑ «کتابخانه کنگره آمریکا».
  21. ↑ «گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶».
  22. ↑ «گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶».
  23. ↑ Field, H. , Contributions to the Anthropology of Iran. Chicago: Natural History Museum, 1939, 138, 142.
  24. ↑ Curzon, G.N, Persia and the Persian Question. London: 1966, 11/258.
  25. ↑ احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۳.
  26. ↑ عبداللهی، محمد و حسین بر، محمد عثمان. گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران. مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره ۴، ص ۱۰۱–۱۲۶.
  27. ↑ «"Iran Minorities 2: Ethnic Diversity". iranprimer.usip.org. Retrieved 2021-02-24».
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اقوام_ساکن_ایران&oldid=33701938»