پرش به محتوا

فهرست رفتارهای تغذیه‌ای

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

خوردن، رفتاری است که موجودات زنده، معمولاً حیوانات، برای سیر شدن انجام می‌دهند. در واژه‌شناسی اغلب با پسوند-vore, -vory یا vorous- می‌آید که از کلمه لاتین vorare می‌آید که به معنی «خوردن» است.[۱]

طبقه‌بندی

[ویرایش]

بر اساس نوع غذا

[ویرایش]

پلی‌فاژی توانایی جانور در خوردن غذاهای گوناگون است، در حالی که مونوفاژی عدم تحمل هر ماده غذایی به جز یک نوع خاص است. (به گونه‌های عمومی و تخصصی مراجعه کنید).

دیگر طبقه‌بندی‌ها به جانورانی اشاره می‌کند که تنها یک غذای خاص مصرف می‌کنند. مانند:

  • گوشت‌خوار: خوردن جانوران
    • عنکبوت‌خوار (آرانئوفاژ): خوردن عنکبوت
    • پرنده‌خوار (آویور): خوردن پرندگان
    • پوسته‌خوار (دوروفاژ): خوردن جاندارانی با پوسته سخت یا اسکلت بیرونی
    • تخم‌مرغ‌خواری یا شکار تخم مرغ: خوردن تخم مرغ (اما همچنین به «همنوع خواری داخل رحمی» در زیر مراجعه کنید)
    • خون‌خوار (هماتوفاژ): خون خوردن
    • حشره‌خوار (اینسکتیور): حشرات را می‌خورند
    • مورچه‌خوار (میرمکوفاژ): خوردن مورچه‌ها یا موریانه‌ها
    • بی‌مهره‌خوار (اینورتیور): خوردن بی‌مهرگان
    • کراتین‌خوار (کراتوفاژ): خوردن مواد شاخی مانند پشم توسط پروانه‌های پارچه‌ای یا مارهایی که پوست خود را پس از اکسیژن می‌خورند.
    • پولک‌خوار (لپیدوفاژ): خوردن پولک ماهی
    • نرمتن‌خوار (مولوسشیور): خوردن نرم‌تنان
    • مخاط‌خوار (موکوفاژ): خوردن مخاط
    • مارخوار (افیوفاژ): خوردن مار
    • ماهی‌خوار (پیشیور): خوردن ماهی
    • قورباغه‌خوار (آنوروفاژ): خوردن قورباغه
    • اسفنج‌خوار (اسپانجیور): خوردن اسفنج
    • مرکب‌ماهی‌خوار (توثوفاگور): خوردن عمدتاً ماهی مرکب و سایر سفالوپودها
    • کرم‌خوار (ورمیور): خوردن کرم
    • زوتوپلانکتون‌خوار: خوردن زوتوپلانکتون
  • گیاه‌خوار: خوردن گیاهان
    • تراوه‌خوار (اکسوداتیور): خوردن ترشحات گیاه یا حشرات (صمغ، شیره، لرپ و غیره)
    • انگم‌خوار (گامیور): خوردن صمغ درختی
    • برگ‌خوار (فولیور): خوردن برگ‌ها
    • گُل‌خوار: خوردن بافت گل قبل از تشکیل لایه بذر
    • میوه‌خوار (فروجیور): خوردن میوه
    • علف‌خوار (گرمینیور): خوردن علفها
    • دانه‌خوار (گرانیور): خوردن دانه
    • شهدخوار: خوردن شهد
    • گرده‌خوار (پالینیور): خوردن گرده گل
    • فیتوپلانکتون‌خوار (فیتوپلانکتونویور): خوردن فیتوپلانکتون
    • چوب‌خوار (زایلوفاژ): خوردن چوب
  • همه‌چیزخوار: خوردن هر دو گیاه، حیوان، قارچ، باکتری و غیره. این اصطلاح به معنای «همه‌خوار» است.
  • از نظر مقدار گوشت در رژیم غذایی
    • بیش‌گوشت‌خوار: بیش از ۷۰٪ گوشت
    • میان‌گوشت‌خوار: ۳۰–۷۰٪ گوشت
    • کم‌گوشت‌خوار: گوشت کمتر از ۳۰٪
  • قارچ‌خوار: خوردن قارچ
  • باکتری‌خوار: خوردن باکتری‌ها

خوردن چیزهای غیرزنده یا فاسد:

  • مدفوع‌خوار (کپروفاژ): خوردن مدفوع
  • پوده‌خوار (دتریتییور): خوردن مواد تجزیه‌کننده
  • زمین‌خوار (ژئوفاژ): خوردن زمین معدنی
  • استخوان‌خوار (استئوفاژ): خوردن استخوان
  • پوسیده‌خوار (ساپروفاژ): خوردن مواد آلی پوسیده
  • لاشه‌خوار یا مردارخوار: خوردن لاشه

همچنین چندین رفتار نامعمول تغذیه‌ای، عادی، فرصت‌طلبانه یا آسیب‌شناختی وجود دارد، مانند:

  • همنوع‌خوار: تغذیه از اعضای یک گونه
  • آدم‌خوار (Anthropophagy): خوردن گوشت انسان.
  • همنوع‌خواری درون رحمی
  • تخمک‌خوار (Oophagy یا Ovophagy): جنین یا جنین درون تخم، خواهر و برادرهای خود را می‌خورد.
  • جنین‌خوار (امبریوفاژ): جنین، جنین خواهر یا برادر می‌خورد.
  • فرزندخوار
  • خود‌خواری: تغذیه از بخش‌هایی از بدن خود. (به اتوفاژی نگاه کنید)
  • همنوع‌خواری جنسی (پس از جفت‌گیری): خوردن جفت بعد از جفت‌گیری.
  • طعمه‌دزدی (کلپتوپارازیتیسم): دزدیدن غذا از جانوران دیگر.
  • چوب جویدن (لیگنوفاژ): خوردن چوب، یک بیماری در برخی از جانوران اهلی.
  • پدوفاژ: خوردن جانوران جوان
  • پیکا: داشتن اشتها و خوردن مواد غیرمغذی تا حد زیاد، به عنوان مثال خاک رس یا مو، گاهی اوقات در بارداری یا در موارد پاتولوژیک، به‌طور معمول یک نگرانی پزشکی یا دامپزشکی است.
  • جفت‌خوار: خوردن جفت
  • تروفالاکسی: خوردن غذایی که توسط جانور دیگر خورده می‌شود
  • خود درمانی (زوفارماکاگنوزی): خوردن گیاهان، خاک‌ها و حشرات که اغلب برای درمان و پیشگیری از بیماری‌ها تغذیه می‌کنند.

یک تغذیه‌کننده فرصت‌طلب، خود را از طریق منابع غذایی مختلف سیر کرده و حفظ می‌نماید، زیرا این گونه از نظر رفتاری به اندازه کافی انعطاف‌پذیر می‌باشد.

منابع

[ویرایش]
  1. Sahney, S. , Benton, M.J. & Falcon-Lang, H.J. (2010). "Rainforest collapse triggered Pennsylvanian tetrapod diversification in Euramerica" (PDF). Geology. 38 (12): 1079–1082. doi:10.1130/G31182.1.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)