لهجه کاشانی

لهجه کاشانی یا لهجه کاشی یا کاشونی یکی از لهجه‌های زبان فارسی است که در شهر کاشان و برخی روستاهای اطراف رواج دارد. این لهجه با گویش‌های بسیاری از روستاهای اطراف که از زبان‌های ایرانی مرکزی هستند متفاوت است. این لهجه با وجود تاثیرپذیری از فارسی معیار بسیاری از ویژگی‌های آوایی خود را حفظ کرده‌است.اشوم بوشون کیع

برخی کلمات کاشانی

فارسی	کاشانی	نحوهٔ تلفظ
مارمولک	قَلمِجِه	Ghalmeje
دیگر، بعداً	دِگِ	Dege
گنجشک	پِرِسکه	pereske
قند	قَ	Gha
این، آن قسمت	ای گُلِه	Ee goleh
پسندیده، زیبا	مَقبول	Maghboul
گرفتن، خریدن	اسِدَن	Essedan
بند لباس	رِجِه	Reje
قسمتی از چیزی، نیمه	آله	Aleh
آرام، آهسته	یاواش	Yavash
رخت خواب	نالی	nali
پشت لپ، یا هرچیزی که برآمده باشد	بُق	Bogh
نسیم	شِمال	Shemal
اینقدر	اِقِدِ	Eghede
کنارش قرار بده	تَنگِش نِه	Tangesh neh
همین	همی	Hemi
به تو می‌گویم	بشد می گو ام	Beshed Migooam
سردمان شد	چاییدیمو	Chayidimoo
بشین	بیشی	Beyshi
بخواب	باخواب	Bakhab
آبکش	پالاش	Palash
ناودان	نابدو	Nabdoo
بگذار	نِه	Neh
کبوتر	کفدَر	Kafdar
شغال	شاغال	Shaghal
گاو	گاب	Gab
ظرف سطل مانند یا خود سطل	پیت	Pit
پشت بام	پُش بو	Poshboo
روی خودت بینداز (معمولا برای پتو و... استفاده میشود)	پَر گی	Pargi
بین آن بگذارم	لاش آغونم	Lash aghunam
لوبیا	لوبیاب	Lubiab
بکش	تَی گیر	Täy geer
انگار که...	پندری	Pandery
آرام باش_با وقار باش_حرف نزن	آسّه باش	Assè bash
بپر	وَرجه	Varje
درست کن_بدوز_به هم وصل کن	بپنگو	Bepangoo
اشتباهی	آلِشی	aleshi
یاکریم	قوقو	gho gho
هست ، وجود دارد	هَ	ha

نمونه‌هایی از ضرب‌المثل‌ها

در زیر به برخی از ضرب‌المثل‌ها که در این لهجه رایج است اشاره می‌گردد:

• لاف دِ غربِتُ گوز در بازار مسگرا: لاف‌زدن فرد بی‌شخصیت در جایی که او را نشناسند.
• اِقِدِ لَی(نگ)تو هَواس،لَنگِ پِرِسکه توش گُمَ: (انقدر پا رو به هواست که پای گنجشک گم شده است)وضعیت پراز هرج ومرج است.

منابع

• شاطری، علی‌اصغر (۱۳۹۴). ضرب‌المثلای کاشونی. مرسل. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۴۴۶-۸۰-۹.
• عاطفی، حسن (۱۳۸۶). لغات و ضرب‌المثل‌های کاشانی. مرسل. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۹۷۲-۰۳۷-۱.