بین‌النهرین: تفاوت میان نسخه‌ها
برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز ویرایش 5.209.216.151 (بحث) به آخرین تغییری که Saadmazraeh انجام داده بود واگردانده شد برچسب‌ها: واگردانی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== سومریان == |
== سومریان == |
||
این تمدن از جهات گوناگون بسیار ابتدایی بود. هر شهر برای خود شاه خاصی داشت بنام پاتسی یا [[کاهن]]، از همین کلمه آشکار می‌شود که حکومت تا چه حد با دین پیوستگی داشته‌است. سازمان ملوک الطوایفی وسیله حفظ نظام اجتماع بود. سومریان پاره‌ای از موارد استفاده از مس و قلع را می‌دانستند و از مخلوط آنها مفرغ می‌ساختند اما به هر حال فلز برای آنها عنصری تجملی بود. ابزار کار سومریان بیشتر با سنگ چخماق ساخته می‌شد. بیشتر کالاها از راه آب حمل و نقل می‌شدند و چون سنگ در سومر کمیاب بود از خلیج پارس یا قسمت‌های شمالی دو نهر با قایق آورده می‌شد. شگفت انگیزترین چیزی که از سومریان باقی مانده، خط‌نویسی این مردم است. پیدایش [[خط میخی سومری|خط میخی]] و مراحل تطور و تکامل آن بزرگترین منتی است که [[سومر]]یان بر تمدن بشر دارند.<ref name="ReferenceB">ویلیام جیمز دورانت، مشرق زمین گاهواره تمدن.</ref> |
|||
تعریف “فرهنگ”، از تمدن سومر باستان آغاز شد. |
|||
زبان سومری، از نظر “زبان‌شناسی” با تمامی زبان‌های هم دورۀ خود متفاوت بوده است؛ از این‌رو بسیاری از مردم بر این باوراند که “همه چیز” از سومر آغاز گردیده؛ چرا که سومریان باستان، دارای پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌یی در زمینۀ هنر، معماری، پزشکی، ریاضیات، نجوم و … بوده‌اند.سومریان باستان، در حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح، یک سیستم پیچیده را برای حساب و اندازه‌گیری اختراع کردند. این دستاورد، در نهایت منجر به پیشرفت‌های اساسی در زمینه‌های مختلفی همچون محاسبات ریاضی، هندسه و جبر شد.ریاضیات سومریان بر اساس سیستم اعدادی پیچیده ای بود که در ۴۰۰۰ قبل از میلاد توسعه یافت. سومریان اولین مجموعه اندازه گیری و جدول ضرب را به وجود آوردند. انها اولین بنیانگذاران علم هندسه بودند و همچنین اولین کسانی که توانستند مساحت یک مثلث را محاسبه کنند.در حدود 5500 سال قبل از میلاد، ریاضیات در پاسخ به نیازهای روزافزاون حکمرانی توسعه یافت. مالیات، سنجش مساحت زمین، شمارش، و اموال افراد و غیره به همراه عملیات ریاضی جهت تهیه نمودارهای فلکی برای دریانوردان و تقویم قمری با جزئیات کامل از جمله تلاشهای اولیه توسعه یک سیستم محاسباتی بود. |
|||
سیستم عددی: سومریهای باستانی اولین کسانی بودند که حدود 3000 سال قبل از میلاد یک سیستم عددی را به شیوه و سبک خط میخی ایجاد کردند. سیستم عدد نویسی آنها بر پایه 60 یا سیستم شمارش شصت تایی بود بدین معنی که دارای شماره پایه 60 بود (عدد 60 مبنا و پایه‌ی شمارش محسوب می‌شود). این سیستم شبیه به سیستم ده دهی یا اعشاری مدرن است، اعداد آنها به این صورت بود که ارقام بزرگتر در سمت چپ نوشته می‌شد و نماد بکار رفته برای 60 و 1 همانند هم بود. این سیستم همچنین در محاسبه زمان در 60 ثانیه و دقیقه، همچنین 360 درجه یک دایره بکار برده می‌شد. آنها همچنین نخستین کسانی بودند که با استفاده از سیستم فوق چرتکه و منحنی را ساختند. همچنین این نخستین مرتبه بود که نمادها برای معاملات تجاری مورد استفاده قرار می‌گرفتند. |
|||
جبر و هندسه: مدارک و شواهد بدست آمده از سایر محاسبات ریاضی مانند جدول ضرب، تقسیم، توان، جذر، ریشه سوم گیری، و غیره به 2600 سال پیش از میلاد برمی‌گردد. حدود 2000 سال قبل از میلاد، سومریان در کار جبر مانند معادلات خطی، معادلات درجه دو و معادلات درجه سه مهارت داشتند. همچنین لوح‌های گلی کشف شده مهارت آنها را در انجام مسائل پیچیده هندسی نشان میدهد. |
|||
== آکدیان == |
== آکدیان == |
||
نسخهٔ ۲۲ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۰۳
بِینُ الْنَهرِین به‌معنی میان‌رودان یا میانْ دو رود[۱] نام یک منطقه جغرافیایی است که میانِ دو رود دجله و فرات جای‌گرفته و بیشتر محدودهٔ آن در کشور عراق امروزی است.
کشورهایی که امروزه بین النهرین میان آنها تقسیم شده است شامل عراق، ترکیه،سوریه،ایران، و کویت هستند.
نام‌گذاری
ایرانی‌ها[۲] این منطقه را میان‌رودان می‌نامیدند که همین نام به یونانی ترجمهٔ گرته‌برداری شد و «مزوپوتامیا» نام گرفت[نیازمند منبع]. نخستین مورخ یونانی که این اصطلاح را به کار برد «پلی بیوس» بود و پس از وی «پلی نی» و «استرابون» نیز در قرون اولیه میلادی از این اصطلاح استفاده نمودند.[۳]
در دوران معاصر[نیازمند منبع] این واژه در زبان عربی به «بین‌النهرین» ترجمه‌شد و فارسی نیز همان واژهٔ عربی را به وام گرفت.[۴]
در زبان آرامی این منطقه را بث نهرین می‌نامند.
عرب‌ها قسمت شمالی بین النهرین را جزیره و قسمت جنوبی را عراق می‌نامیدند.[۵]
گهوارهٔ تمدن
بین النهرین به سبب تمدن‌های کهن و باستانی خود آوازه دارد و نامش همواره با نام و آثار این تمدن‌ها همراه است. تمدن‌های سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی و تمدن‌های ایرانی مانند کاسی و عیلام و ماد، هریک در گوشه‌ای از این سرزمین رونق و تأثیر داشته‌اند و از آن تأثیر نیز پذیرفته‌اند. ادیان و فرهنگ‌های بسیاری از کشورهای مختلف از میان رودان تأثیر گرفته‌اند. آنچه در گذشته به نام باکوماس در آنجا پرستیده می‌شد همان بتی است که امروزه به نام بافومه در بسیاری از کشورها پرستیده می‌شود. هم چنین منشور (فرمان) کوروش بزرگ پادشاه ایران زمین نیز در این جایگاه یافته شده‌است.[۴]
سومریان
این تمدن از جهات گوناگون بسیار ابتدایی بود. هر شهر برای خود شاه خاصی داشت بنام پاتسی یا کاهن، از همین کلمه آشکار می‌شود که حکومت تا چه حد با دین پیوستگی داشته‌است. سازمان ملوک الطوایفی وسیله حفظ نظام اجتماع بود. سومریان پاره‌ای از موارد استفاده از مس و قلع را می‌دانستند و از مخلوط آنها مفرغ می‌ساختند اما به هر حال فلز برای آنها عنصری تجملی بود. ابزار کار سومریان بیشتر با سنگ چخماق ساخته می‌شد. بیشتر کالاها از راه آب حمل و نقل می‌شدند و چون سنگ در سومر کمیاب بود از خلیج پارس یا قسمت‌های شمالی دو نهر با قایق آورده می‌شد. شگفت انگیزترین چیزی که از سومریان باقی مانده، خط‌نویسی این مردم است. پیدایش خط میخی و مراحل تطور و تکامل آن بزرگترین منتی است که سومریان بر تمدن بشر دارند.[۶]
آکدیان
ملتی دیگر به سرپرستی سارگون یکم کشور آکد را تأسیس نمود و پایتخت آن را در آگاده در سیصد و بیست کیلومتر شمال باختری شهرهای سومری قرار داد.[۶]
بابل
هیچ‌کس نیست که چون امروز بر محل بابل قدیم نظر کند، در خاطرش بگذرد که این سرزمین فقیر و بی‌حاصل و سوزان و ممتد بر ساحل نهر فرات روزگاری مرکز مدنیت نیرومند و پر ثروت بوده‌است. بابل را مردمان سومری تشکیل داده بودند ولی بعد از حمله آکدی ها از بیابان های غربی اکدیان این شهر را به سلطه خود در آوردند. حمورابی دولت‌های کوچک و پراکنده در جنوب بین‌النهرین را یکی کرد و با قانون نامه بزرگ خود نظم نوینی را بر این سرزمین‌ها حاکم ساخت.[۶]
آشور
مردم این سرزمین به دلیل تهدیدات مداوم از ناحیه کوهستان‌های اطراف مجبور به متابعت از زندگی سربازی و پهلوانی سختی بودند و به تدریج بر مهاجمان و دست اندازان غلبه کرده و تمدن درخشان آشور تا مصر نیز گسترش یافت. از اختراعات ایشان به اولین لنز یا همان عدسی تلسکوپ و اختراع قفل و کلید و تأسیس اولین کتابخانه جهان به دست آشور بانبیپال می توان اشاره کرد.[۶]
سالشمار
- در سال ۱۴۱ پیش از میلاد مهرداد یکم وارد بین‌النهرین می‌گردد و شهر سلوکیه را آزاد می‌نماید.[۷]
- ۱۱۵ میلادی: اشغال آشوریه، میان رودان (بین‌النهرین) و تیسفون توسط تراژان.[۷]
- ۱۱۷ میلادی: مرگ تراژان. عقب‌نشینی هادریانوس از ارمنستان و بین‌النهرین.[۷]
- ۲۸۳ میلادی: کاروس امپراتور روم بین‌النهرین را فتح می‌کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می‌کنند.[۷]
- ۲۹۷ میلادی: گالریوس نِرسه را شکست میدهد. بنا بر پیمان‌نامه نصیبین نِرسه از ارمنستان و بین‌النهرین عقب‌نشینی می‌کند.[۷] (تاریخ ارمنستان)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ جمع نویسندگان (۱۳۸۴). تاریخ ایران و جهان (۱). شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. pp. ۱۵–۲۲. ISBN 964-05-0734-2.
- ↑ داریوش اکبرزاده، کتیبه‌های پهلوی، ص32
- ↑ حسن طلایی (1390)، باستان‌شناسی پیش از تاریخ بین‌النهرین، انتشارات سمت، ص5.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ برای اطلاعات فراگیر در این باره رجوع کنید به کتاب مرتضی راوندی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد۱.
- ↑ گای لسترینج، جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۲۶.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ویلیام جیمز دورانت، مشرق زمین گاهواره تمدن.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
منابع
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ بین‌النهرین موجود است. |
- Mesopotamia
- Ancient Mesopotamia
- مرتضی راوندی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد ۱، ۱۶۴–۱۶۸.
| پنج شهر اصلی اولیه | .svg) | |
|---|---|---|
| دیگر شهرهای اصلی | ||
| شهرهای کوچکتر | ||
نام‌های امروزی در پرانتز آمده است. | ||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
