حوزه علمیه

حوزهٔ علمیه نهادی آموزشی-مذهبی برای آموزش طلاب در زمینه علوم دینی و آماده‌سازی آنان برای دریافت مقامی مذهبی با عنوان طلبه می‌باشد.

اسلام

در حوزه علمیه اسلامی، دروس سطح عالی در زمینه مذهب ارائه می‌شود و بعضی از طلبه ها در داخل برخی حوزه‌ها در خوابگاه‌هایی با عنوان «حجره» زندگی و تحصیل می‌کنند. در حوزه‌های علمیه شیعه، درس‌های «اصلی» حوزوی‌ای همچون:

1. ادبیات عرب (۱-صرف، ۲-نحو، ۳-معانی، ۴-بیان، ۵-بدیع و ۶- لغت؛ برای استفاده درست از قرآن و احادیث که منابع دین اسلام هستند)؛
2. فقه؛
3. اصول فقه؛
4. منطق ارسطویی (برای برداشت‌های علمی درست از منابع اسلامی؛
5. فلسفهٔ اسلامی؛ (معمولا در حوزه‌های شیعه، بیشتر فلسفه می‌خوانند و حوزه‌های اهل سنت غالباً مخالف فلسفه هستند.)

و نیز دروس جانبی مهمی همچون:

1. کلام اسلامی (عقاید اسلامی و اصول دین)؛
2. علوم حدیث؛
3. علوم قرآن؛
4. رجال؛
5. درایه
6. تاریخ اسلام؛
7. تجوید قرآن؛
8. تفسیر قرآن؛
9. اخلاق اسلامی؛
10. نهج البلاغه.

به گونه عمومی، تخصصی یا فوق تخصصی و در سطوح عالی علمی در دوره‌ای ۱۰ ساله، آموزش داده می‌شود، و در طول این مدت، طلاب برای ورود به دوره درس خارج که بالاترین تحصیلات علمی در حوزه علمیه و معادل دکتری دانشگاهی است آماده می‌شوند.

مراحل و مقاطع تحصیلی

• سطح ۱ (کاردانی) = پایه‌های ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶
• سطح ۲ (کارشناسی) = پایه‌های ۷ و ۸
• سطح ۳ (کارشناسی ارشد) = پایه‌های ۹ و ۱۰ (همراه با پایان‌نامه)
• سطح ۴ درس خارج (دکتری) = دروس خارج فقه و اصول (دست‌کم چهار سال، همراه با رساله)
• در حوزه‌های علمیه سفیران هدایت با اتمام پایه ۵ موفق به کسب سطح ۲ (کارشناسی) می‌شوند.

در حوزه‌های علمیه، پس از گذراندن پایه ۶، گواهی‌نامه کاردانی (سطح یک حوزوی)، پس از طی پایهٔ ۸، مدرک کارشناسی (سطح دو)، پس از گذراندن پایهٔ ۱۰، گواهی‌نامه کارشناسی ارشد (سطح سه) و نیز بعد از گذراندن (دست‌کم) چهار سال دوره درس‌های خارج فقه و اصول، گواهی‌نامه دکتری (سطح چهار)، داده می‌شود.

مدرس

مَدْرَس واژه‌ای عربی به معنای محل درس دادن است. مَدرَس یکی از اجزای مدارس سنتی حوزه علمیه است که محل درس دادن یا کتابخانه بوده‌است. در کنار مدرس‌ها، حجره‌ها نیز علاوه بر کارکرد اقامتی، فضایی نیز برای تدریس بوده‌است.

جستارهای وابسته

• حوزهٔ علمیه (شیعه)
• روحانی‌گرایی در ایران
• روحانی‌ستیزی

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Seminary». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۴.