پرش به محتوا

واکسیناسیون کووید-۱۹ در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Ax777 (بحث | مشارکت‌ها)
۱٬۰۲۳ ویرایش‌ها
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
شکسته دل (بحث | مشارکت‌ها)
۲۶۳ ویرایش‌ها
خط ۶۲: خط ۶۲:
|نه
|نه
|نه
|نه
|-
|[[واکسن کووید-۱۹ اسپوتنیک وی|اسپوتنیک وی]]
|مجموعه اکتوور ایران تحت لیسانس [[مؤسسه تحقیقات همه‌گیرشناسی و میکروبیولوژی گامالیا|گامالیا]](روسیه)
|
|
|
|
|
|
|}
|}


خط ۲۴۵: خط ۲۵۴:
[[کریم همتی|دکتر کریم همتی]] گفت: تا به امروز(1400/04/15)، ۵ میلیون دز واکسن کرونا با همکاری صلیب سرخ چین به کشورمان وارد کرده‌ایم.(با توجه به جدول بالا بییشتر واکسن های وارداتی از هلال اهمر چین وارد شده است).<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جایگاه هلال ایران سیاسی نیست/ انتظار ما رفع تحریم‌هاست|نشانی=http://rcs.ir/news/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%81%84-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A7-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%AA/156694|وبگاه=rcs.ir|بازبینی=2021-07-15|کد زبان=fa|نام خانوادگی=niafam.com}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=وعده‌های واکسنی؛ آن‌هایی که وفا شد و آن‌هایی که نشد|نشانی=https://www.irna.ir/news/84399274/وعده-های-واکسنی-آن-هایی-که-وفا-شد-و-آن-هایی-که-نشد|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2021-07-11|بازبینی=2021-07-18|کد زبان=fa|نام خانوادگی=1501}}</ref>
[[کریم همتی|دکتر کریم همتی]] گفت: تا به امروز(1400/04/15)، ۵ میلیون دز واکسن کرونا با همکاری صلیب سرخ چین به کشورمان وارد کرده‌ایم.(با توجه به جدول بالا بییشتر واکسن های وارداتی از هلال اهمر چین وارد شده است).<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جایگاه هلال ایران سیاسی نیست/ انتظار ما رفع تحریم‌هاست|نشانی=http://rcs.ir/news/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%81%84-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A7-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%AA/156694|وبگاه=rcs.ir|بازبینی=2021-07-15|کد زبان=fa|نام خانوادگی=niafam.com}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=وعده‌های واکسنی؛ آن‌هایی که وفا شد و آن‌هایی که نشد|نشانی=https://www.irna.ir/news/84399274/وعده-های-واکسنی-آن-هایی-که-وفا-شد-و-آن-هایی-که-نشد|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2021-07-11|بازبینی=2021-07-18|کد زبان=fa|نام خانوادگی=1501}}</ref>


== دلایل عقب افتادن واکسیناسیون در ایران ==
== وعده‌های واکسنی؛ آن‌هایی که وفا شد و آن‌هایی که نشد ==
[[پرونده:Covid19_iran_gov.jpg|بندانگشتی|امار رسمی سخنان مسیولین در مورد کرونا]]این جدول ۲۴ تیر ۱۴۰۰ در رسانه های رسمی جمهوری اسلامی(مرجع رویداد 24) منتشر شده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=همه وعده‌های مسئولان درباره واکسن کرونا در یکسال گذشته +عکس » تازه نیوز|نشانی=https://www.tazenews.com/news/104236/وعده‌های-مسئولان-درباره-واکسن-کرونا/|وبگاه=تازه نیوز|تاریخ=2021-07-15|بازبینی=2021-07-18|کد زبان=fa-IR}}</ref>
[[پرونده:Covid19_iran_gov.jpg|بندانگشتی|امار رسمی سخنان مسیولین در مورد کرونا]]این جدول ۲۴ تیر ۱۴۰۰ در رسانه های رسمی جمهوری اسلامی(مرجع رویداد 24) منتشر شده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=همه وعده‌های مسئولان درباره واکسن کرونا در یکسال گذشته +عکس » تازه نیوز|نشانی=https://www.tazenews.com/news/104236/وعده‌های-مسئولان-درباره-واکسن-کرونا/|وبگاه=تازه نیوز|تاریخ=2021-07-15|بازبینی=2021-07-18|کد زبان=fa-IR}}</ref>

همایون سامه‌یح نماینده مجلس یازدهم (در ۱۴۰۰/۰۴/۱۸) گفت: واقعیت این است که وزارت بهداشت تضمین داده بود که از اواخر خرداد ماه واکسیناسیون را به صورت گسترده شروع می‌کند و به تعداد زیادی واکسن وارد بخش واکسیناسیون مراکز بهداشت می‌شود، اما متاسفانه تاکنون که چنین چیزی تحقق پیدا نکرده است و علت آن را نمی‌دانم.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=وعده وزارت بهداشت در انجام واکسیناسیون عملی نشده است/ میزان واردات واکسن اصلا تامین‌کننده نیست|نشانی=https://www.ilna.news/بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/1100787-%D9%88%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7-%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA|وبگاه=خبرگزاری ایلنا|بازبینی=2021-07-20|کد زبان=fa}}</ref>


=== فروشندگان واکسن به ایران به قرارد عمل نمی کنند ===
=== فروشندگان واکسن به ایران به قرارد عمل نمی کنند ===
مدیر کل روابط عمومی وزارت بهداشت «کیانوش جهانپور»(۲۸ تیر ۱۴۰۰) گفت: علت اصلی تاخیر یا وقفه در روند واکسیناسیون در ایران خلف وعده طرف های فروشنده واکسن به ایران در کشورهای روسیه، چین، هند و تولیدکنندگان واکسن آسترازنکا بود. هند که بعد از تحویل حدود ۱۳۵ هزار دوز واکسن کواکسین شرکت باهارات با حکم دادستان حیدرآباد تحویل واکسن به ایران را متوقف کرد و محموله های بعدی ارسال نشد. روس ها نیز حجم تولید بالایی ندارند. بر اساس قرارداد با این کشور قرار بود ۶۲ میلیون واکسن اسپوتنیک به ایران تحویل شود که عملا حدود ۲ میلیون واکسن تحویل شد. امید ما به تولید مشترک این واکسن در داخل کشور است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جهانپور: روسیه فقط ۲ میلیون از ۶۲ میلیون واکسن کرونا را به ایران داد {{!}} زیر بار قرارداد ترکمانچای نمی‌رویم|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/615393/جهانپور-روسیه-فقط-۲-میلیون-از-۶۲-میلیون-واکسن-کرونا-را-به-ایران|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2021-07-19|بازبینی=2021-07-19|کد زبان=fa}}</ref>
مدیر کل روابط عمومی وزارت بهداشت «کیانوش جهانپور»(۲۸ تیر ۱۴۰۰) گفت: علت اصلی تاخیر یا وقفه در روند واکسیناسیون در ایران خلف وعده طرف های فروشنده واکسن به ایران در کشورهای روسیه، چین، هند و تولیدکنندگان واکسن آسترازنکا بود. هند که بعد از تحویل حدود ۱۳۵ هزار دوز واکسن کواکسین شرکت باهارات با حکم دادستان حیدرآباد تحویل واکسن به ایران را متوقف کرد و محموله های بعدی ارسال نشد. روس ها نیز حجم تولید بالایی ندارند. بر اساس قرارداد با این کشور قرار بود ۶۲ میلیون واکسن اسپوتنیک به ایران تحویل شود که عملا حدود ۲ میلیون واکسن تحویل شد. امید ما به تولید مشترک این واکسن در داخل کشور است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جهانپور: روسیه فقط ۲ میلیون از ۶۲ میلیون واکسن کرونا را به ایران داد {{!}} زیر بار قرارداد ترکمانچای نمی‌رویم|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/615393/جهانپور-روسیه-فقط-۲-میلیون-از-۶۲-میلیون-واکسن-کرونا-را-به-ایران|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2021-07-19|بازبینی=2021-07-19|کد زبان=fa}}</ref>

=== دلایل کندی تولید واکسن های داخلی ===

==== کووایران برکت:«ژل واکسن» تولید امریکاست و چین نمی فروشد ====
مسولان ستاد اجرایی برای تولید واکسن کووبرکت، اوایل خرداد وعده داده بودند تا پایان همان ماه، چهار تا پنج میلیون دوز واکسن برکت به وزارت بهداشت تحویل دهند، اما این وعده تا نیمه تیرماه از ۴۰۰ هزار دوز فراتر نرفته است. چین که بخش بزرگی از دستگاه‌ها برای تولید واکسن را به ایران داده از دادن «ژل واکسن» سرباز زده است. «ژل و رزین» ‎واکسن‌های کرونا، امریکایی است و ایران به دلیل ‎تحریم قادر به واردات آن نیست.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=خط تولید چینی واکسن برکت، بازمانده از حرکت بدون ژل/ دستگاه‌ها بدون ژل به ایران رسید {{!}} اقتصاد24|نشانی=http://eghtesaad24.ir/fa/news/116375|وبگاه=fa|تاریخ=۱۴۰۰/۰۴/۲۶ - ۱۲:۳۳|بازبینی=2021-07-20|کد زبان=fa|نام=پایگاه خبری، تحلیلی|نام خانوادگی=اقتصاد24}}</ref>

==== اسپوتنیک خط تولیدی به ایران داده که به درد ما نمی‌خورد( عرضه ناکافی ژل) ====
(در ۲۸ تير ۱۴۰۰) علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: اسپوتنیک خط تولیدی به ایران داده که به درد ما نمی‌خورد. اگرچه واکسن‌های اسپوتنیک تولید مشترک در ایران تولید می‌شوند و ایران در اولویت دریافت این واکسن هاست اما قطعی و حتمی این واکسن‌ها برای ایران نیست و ما روی آن حساب نکرده ایم.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سخنگوی ستاد کرونا: اسپوتنیک روسیه خط تولید واکسن به ایران داده که به درد نمی‌خورد!|نشانی=http://aftabnews.ir/fa/news/718575|وبگاه=fa|تاریخ=۱۴۰۰/۰۴/۲۸ - ۰۶:۲۴|بازبینی=2021-07-20|کد زبان=fa|نام=اخبار روز ایران و جهان {{!}} آفتاب|نام خانوادگی=نیوز}}</ref>

(در ۰۴ فروردين ۱۴۰۰) سخنگوی وزارت بهداشت «کیانوش جهانپور» گفت: با توجه به عرضه ناکافی رزین و ژل، تولید مشترک واکسن اسپوتنیک وی در ایران و سایر مراکز خارج از فدراسیون روسیه نیز با تاخیر روبرو خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تاخیر در تولید مشترک واکسن &quot;اسپوتنیک‌وی&quot;/علل عمده تاخیر در واکسیناسیون کرونا در ایران- اخبار پزشکی - اخبار اجتماعی تسنیم {{!}} Tasnim|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/01/04/2474586/%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%AA%D9%86%DB%8C%DA%A9-%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%84-%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86|وبگاه=خبرگزاری تسنیم {{!}} Tasnim|بازبینی=2021-07-20|کد زبان=fa}}</ref> رییس سندیکای دارو‌های انسانی علت توقف تولید واکسن مشترک با ‎روسیه را عرضه ناکافی ژل بیان کرد. <ref name=":0" />

==== پاستوکووک(سوبرانا۰۲) ====
(در ۲۲ تیر ۱۴۰۰) کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: خط تولید نیمه‌صنعتی واکسن پاستور هم آغاز به‌کار کرده و نخستین محموله‌های آن پس از پایان تست‌های فنی با ۱۴۴ هزار دوز تحویل خواهد شد. احتمالا در آبان‌ماه تولید این واکسن بتواند در مقادیر قابل‌توجهی انجام شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سرنوشت پرابهام ۳‌ واکسن ایرانی - خارجی|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400042215498/سرنوشت-پرابهام-۳-واکسن-ایرانی-خارجی|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-07-12|بازبینی=2021-07-20|کد زبان=fa}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۱۴

شروع واکسیناسیون علیه کووید-۱۹ در ایران

واکسیناسیون برای بیماری کووید-۱۹ در ایران یک برنامه ایمنی‌سازی جمعی در مقابل کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ با کمک واکسن‌های تولید شده پس از دنیاگیری کووید-۱۹ است. این برنامه در ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ با تأیید و واردات واکسن اسپوتنیک ۵ از روسیه و با تزریق به پسر وزیر بهداشت ایران آغاز گردید.[۱] تاکنون از طرف مسئولین ادعاهای گوناگونی در رابطه با ساخت، واردات، آمار تزریق، و برنامه توزیع واکسن مطرح شده و چشم‌انداز مبهمی از وضعیت واکسیناسیون کووید۱۹ در ایران وجود دارد.[۲][۳][۴]

پیشینه

اولین مورد ابتلا به کروناویروس در ایران به‌صورت رسمی در ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ تأیید شد.[۵][۶] پیش از این تاریخ، با انتشار سریع بیماری در نقاط مختلف جهان و گمانه‌زنی‌ها از احتمال ورود بیماری به ایران، در ایران نیز گفته‌هایی پیرامون آمادگی برای مقابله با این بیماری، و از جمله تحقیقات برای ساخت واکسن مطرح شد. در این زمان، تحقیقات پیرامون واکسن در تعدادی از کشورها از جمله چین، آلمان، و ایالات متحده آغاز شده بود، اما امکان، اثربخشی و زمان لازم برای ساخت این واکسن در ابهام قرار داشت.[۷][۸] در تاریخ ۱۵ بهمن ۹۸ سازمان پدافند غیرعامل کشور از «تلاش برای کشف پادتن و واکسن» کرونا توسط این سازمان با همکاری برخی موسسات دانش‌بنیان[۹][۱۰] خبر داد. در ۱۱ اسفند ۹۸، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله شروع تحقیقات برای واکسن را اعلام و برای ساخت واکسن در کمتر از یک سال ابراز امیدواری کرد.[۱۱][۱۲]

این گفته‌ها از سوی مقامات مختلف در ایران مبنی بر ادامه تحقیقات به موازات بقیه کشورها برای امکان‌سنجی و ساخت واکسن تا پایان سال،[۱۳] حمایت از چند شرکت در این زمینه،[۱۴] و نیز احتمال انتقال فناوری در صورت موفقیت دیگر کشورها در ساخت واکسن[۱۵] ادامه داشت.[۱۶] در پایان مرداد ۱۳۹۸ اعلام شد که سه تا چهار مورد از پروژه‌های تحقیقاتی واکسن در ایران پیشرفت‌های داشته و به فاز مطالعات بالینی (حیوانی) رسیده‌اند.[۱۷]

خرید واکسن

با انتشار نتایج تحقیقات فاز نهایی واکسن توسط شرکت‌های فایزر و بیوان‌تک در ۱۹ آبان و در ادامه آن دیگر واکسن‌ها نظیر آکسفورد-آسترازنکا، اعلام گردید که واکسن‌های ایرانی نیز به آستانه ورود به مراحل تست انسانی رسیده‌اند.[۱۸][۱۹]

همزمان، اعلام شد که مذاکرات برای واردات واکسن نیز آغاز شده و ایران، با در نظرگرفتن شرایط ویژه توزیع هر واکسن، برای سه مدل مختلف واکسن از طریق کوواکس که دربردارندهٔ واکسن‌های فایزر و مدرنا نیز هست ثبت‌نام کرده‌است.[۲۰] در ۱۶ دی ۱۳۹۹ رئیس بانک مرکزی از واریز پیش‌پرداخت خرید ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن به حساب کارگزار سازمان بهداشت جهانی خبر داد.[۲۱]

دستور سید علی خامنه‌ای

در ۱۹ دی ۱۳۹۹، سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، واردات «واکسن آمریکایی و انگلیسی» به ایران را ممنوع اعلام کرده و با اشاره به پرونده خون‌های آلوده، بیان داشت که نسبت به فرانسه هم «خوش‌بین» نیست، اما واردات واکسن از کشورهای دیگر را بدون مانع خواند.[۲۲]

به دنبال ممنوعیت واردات واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی، ورود ۱۵۰ هزار دوز واکسن فایزر از سوی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران لغو شد.[۲۳]در تاریخ ۱۳ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ واردات واکسن های آمریکایی و انگلیسی و فرانسوی که《در خارج از کشور های ذکر شده تولید شده》بدون مانع اعلام شد.

انتشار اطلاعات نادرست توسط رسانه‌های رسمی

پس از ممنوعیت واردات از طرف خامنه‌ای، شماری از رسانه‌های داخلی ایران از جمله خبرگزاری فارس به انتشار گسترده اطلاعات نادرست[۲۴] در رابطه با واکسن‌های ممنوع شده به خصوص فایزر پرداختند.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]

اسپوتنیک V

در اواسط بهمن ۱۳۹۹، ایران اقدام به صدور مجوز اضطراری[۲۹][۳۰] و واردات واکسن اسپوتنیک ۵ از روسیه[۲۹] نمود. نتایج فاز سوم بالینی این واکسن چند روز بعد منتشر گردید.[۳۱] وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ۹ بهمن ۱۳۹۹ برای واکسن اسپوتنیک ۵، که هنوز در انتظار انتشار نتایج تحقیقات بالینی بود، مجوز استفاده اضطراری صادر کرد.[۲۹][۳۲]

صدور مجوز پیش از انتشار نتایج تحقیقات فاز سوم منجر به انتقاداتی به واکسن روسی از طرف برخی از جمله مینو محرز، مدیر پروژه ساخت واکسن کرونا در ایران،[۳۳][۳۴] بهرام پارسایی، از نمایندگان دوره دهم مجلس شورای اسلامی،[۳۵] حسین‌علی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم،[۳۶] سازمان نظام پزشکی ایران[۳۷] و ۹۸ عضو مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی[۳۸] گردید. سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، هم از واردات اسپوتنیک ۵ دفاع کرده و انتقادها از این واکسن را «خیانت ملی» و «خباثت» خواند و اشاره کرد که استفاده از این واکسن در کشورهای روسیه، آرژانتین، مجارستان، صربستان، مکزیک، امارات متحده عربی، پاکستان، بلاروس، بولیوی، الجزایر و «چند کشور دیگر»، پیش از ایران شروع شده‌است.[۳۸][۳۹][۴۰]

واکسن آکسفورد-آسترازنکا

خرید واکسن آکسفورد-آسترازنکا (ای‌زددی۱۲۲۲) تحت عنوان واکسن سوئدی[۴۱] در ۱۷ بهمن ۱۳۹۹ اعلام گردید.[۴۲]

ساخت واکسن

نخستین واکسن ایرانی کووید-۱۹ که به مرحله کارآزمایی بالینی رسید[۴۳] توسط گروه دارویی برکت و شرکت شفا دارو با نام «کوو ایران برکت» توسعه یافت. بنا به اطلاعات منتشرشده توسط سازمان جهانی بهداشت، این واکسن با فناوری ویروس غیرفعال ساخته شده‌است.[۴۴] این واکسن تا ۱۰ بهمن ۱۳۹۹ به ۳۵ داوطلب از مجموع ۵۶ داوطلب تزریق شده‌است که به گفته حامد حسینی، مدیر مرکز کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران، وضعیت عمومی تمام آنان «مطلوب» بوده و «عارضه خارج از انتظار» در آنان مشاهده نشده‌است.[۴۵] بنا به گفته حسن جلیلی، مسئول گروه تحقیقاتی تولید واکسن در ستاد اجرایی فرمان امام، کوو ایران برکت در ایجاد ایمنی در برابر VOC-202012/01، نمونه جهش‌یافته‌ای از کووید-۱۹ که نخستین بار در بریتانیا مشاهده شد، موفق بوده‌است.[۴۶]

علاوه بر کوو ایران برکت، مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی هم به تلاش برای توسعه واکسنی بر پایه «پروتئین نوترکیب» پرداخته‌است. در ۲۹ دی ۱۳۹۹، گزارش شد که این واکسن مجوز کارآزمایی بالینی را دریافت کرده‌است.[۴۷]

علاوه بر تلاش برای توسعه و آزمایش واکسن «کووایران برکت» و واکسن مؤسسه رازی، همکاری با کوبا در خصوص انجام تحقیقات بالینی و تولید واکسن سوبرانا ۰۲ تحت عنوان پیشرفته‌ترین واکسن از بین چهار واکسن ساخت کوبا، پیگیری شده‌است.[۴۸][۴۹]

واکسن‌های در حال ساخت در ایران
نام واکسن سازنده نوع واکسن پایان فاز پیش-بالینی پایان فاز ۱ بالینی پایان فاز ۲ بالینی پایان فاز ۳ بالینی مجوز مصرف اضطراری
کووایران برکت گروه دارویی برکت ویروس غیرفعال (inactivated coronaviruses) آری آری[۵۰] آری آغاز: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰[۵۱] آری[۵۲]
رازی کووپارس مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی پروتئین نوترکیب (recombinant protein) آری[۵۳] آری[۵۴] نه نه نه
فخرا وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ویروس غیرفعال (inactivated coronaviruses)[۵۵] آری[۵۶] آری[۵۷] نه نه نه
پاستوکووک انستیتو واکسن Finlay در کوبا با همکاری انستیتو پاستور Protein-Based آری آری آری نه آری[۵۸]
نورا دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله ویروس غیرفعال (inactivated coronaviruses) آری[۵۹] نه نه نه نه
mrna درمان گستر رناپ ژنتیکی (mRNA)[۶۰] نه نه نه نه نه
اسوید گروه دارویی اسوه ویروس غیرفعال نه نه نه نه نه
اسپوتنیک وی مجموعه اکتوور ایران تحت لیسانس گامالیا(روسیه)

مراحل و برنامه واکسیناسیون

واکسیناسیون در ایران به صورت اولویت‌بندی شده و در چند مرحله اجرا خواهد شد. این برنامه در ایران حداقل یک‌سال از زمان شروع طول خواهد کشید. فاز عمومی که در آن واکسن در دسترس همه افراد قرار خواهد گرفت قرار است از زمستان ۱۴۰۰ شروع شود.[۶۱] انتظار می‌رود تا اسفند ۱۴۰۰ حدود ۶۰ درصد جمعیت ایران واکسینه شده‌باشند.[۶۲]

پیشرفت برنامه واکسیناسیون

تاریخ امار نوع واکسن تهیه کننده نحوه تهیه تاریخ تحویل به وزارت بهداشت
تا ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ سینوفارم رایگان رایگان(اهدایی از چین) ۱۳۹۹/۱۲/۱۰ ۲۵۰ هزار دوز
سوبرانا۲ ازمایشگاه موسسه پاستور رایگان(به منظور مشارکت در فاز سوم بالینی) ۱۰۰ هزار دوز
اسپوتنیک وی وزارت بهداشت خرید از روسیه ۴۱۰ هزار دوز
کوواکسین وزارت بهداشت خرید از هند ۱۳۹۹/۱۲/۲۰ ۱۲۵هزار دوز
مجموع تمام واکسن تا تاریخ تا ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ ۹۱۰ هزار دوز وارد شده است ۹۱۰ هزار دوز در مجموع
از ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ تا ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ اسپوتنیک وی وزارت بهداشت خرید از روسیه ۳۱۰ هزار دوز
آکسفورد آسترازینیکا وزارت بهداشت کوواکس از کره جنوبی ۱۴۰۰/۱/۱۶ ۷۰۰ هزار و ۸۰۰
آکسفورد آسترازینیکا وزارت بهداشت کواکس از ایتالیا ۱۴۰۰/۲/۲۶ یک میلیون و ۴۵۲ هزار دوز
سینوفارم هلال اهمر ایران محموله اول هلال اهمر چین ۱۴۰۰/۱/۱۴ ۴۰۰ هزار دز
سینوفارم هلال اهمر ایران محموله دوم هلال اهمر چین یک میلیون دز
سینوفارم هلال اهمر ایران محموله سوم هلال اهمر چین یک میلیون دز
مجموع تمام واکسن تا تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ پنج میلیون و ۶۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز وارد شده است
از ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ تا ۲۳ تیر ۱۴۰۰ هلال اهمر ایران ۱۴۰۰/۳/۲۷ دو میلیون دز
هلال اهمر ایران ۱۴۰۰/۴/۲۰ یک میلیون و ۵۰۰ هزار دز
مجموع تمام واکسن تا تاریخ ۲۳ تیر ۱۴۰۰ ۷/۵۵‬ تزریق شده و ۹ میلیون واکسن وارد شده است
از ۲۳ تیر ۱۴۰۰ تا ۲۸ تیر ۱۴۰۰ هلال اهمر ایران ۱۴۰۰/۴/۲۴ یک میلیون و ۱۴۲ هزار و ۸۰۰ دز
هلال اهمر ایران هلال اهمر بین الملل ۱۴۰۰/۴/۲۸ یک میلیون و ۱۳۱ هزار و ۶۰۰
هلال اهمر ایران 8 میلیون و 174 هزار و 400 دز وارد کرده است.

تعداد واکسن وارداتی تا ۲۳ اسفند ۱۳۹۹

به گفته مقامات دولت، تا تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۹، در مجموع ۴۱۰ هزار[۶۳] دوز واکسن اسپوتنیک وی، ۲۵۰ هزار دوز واکسن سینوفارم اهدایی از چین[۶۴]، ۱۰۰ هزار دوز واکسن سوبرانا۲ ساخت کوبا به منظور مشارکت در فاز سوم بالینی آن [۶۵]، و ۱۲۵هزار دوز واکسن کوواکسین ساخت هند [۶۶] (از مجموع ۵۰۰ هزار دوز) وارد کشور شده‌است. تا ابتدای اسفند ۱۳۹۹، حدود ۱۰ هزار نفر دوز اول واکسن اسپوتنیک را دریافت کرده بودند.[۶۷][۶۸]

ممنوعیت صادرات واکسن کرونا از هند در اسفند ۱۳۹۹

تحویل ۳۷۵ هزار دوز از ۵۰۰ هزار دوز واکسن کوواکسین هند که تا پایان اسفند ماه باید تحویل داده می شد، با ممانعت دادستانی هند مواجه شده است.[۶۹]

تعداد واکسن وارداتی تا ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰

تا ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ در مجموع ۷۲۰ هزار دوز واکسن از روسیه، ۱۲۵ هزار دوز واکسن هند، ۷۰۰ هزار و ۸۰۰ دوز کواکس از کره جنوبی و یک میلیون و ۴۵۲ هزار دوز کواکس از ایتالیا وارد ایران شده[۷۰] که باید به جمع آن دو میلیون و ۶۵۰ هزار دوز واکسن از چین و سایر را نیز اضافه کرد. [۷۱]

تعداد واکسن وارداتی تا ۲۳ تیر ۱۴۰۰

وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی درباره آخرین آمار واکسیناسیون کرونا در کشور اعلام کرد: بر اساس آخرین آمار تا ۲۳ تیرماه مجموعاً پنج میلیون و ۳۳۱ هزار و ۷۸۰ نفر دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند و دو میلیون و ۲۱۹ هزار و ۶۹۳ نفر دوز دوم واکسن را نیز دریافت کرده‌اند.(‭۷/۵۵‬ واکسن در مجموع)[۷۲]

ممنوعیت واردات واکسن کرونا توسط هلال اهمر (تا ۱۴ فروردین ماه ۱۴۰۰)

سخنگوی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، محمدحسن قوسیان در 1400/01/28 گفت؛

:«نزدیک به چهارماه است که جمعیت هلال احمر برای تهیه و تامین واکسن کرونا در حال تلاش و پیگیری است و حتی رایزنی‌هایی را نیز با کشورهای چین، روسیه و هند برای تامین واکسن داشت، اما با توجه به اینکه مجوز تامین واکسن از سوی وزارت بهداشت صادر نشده بوده، امکان تهیه آن از سوی هلال احمر وجود نداشت و وزارت بهداشت مجوز تهیه واکسن از سوی هلال احمر را به تازگی و از تاریخ ۱۴ فروردین ماه ۱۴۰۰ صادر کرده است.[۷۳][۷۴]

میزان واردات واکسن توسط هلال اهمر

دکتر محمدحسن قوسیان مقدم گفت: تاکنون جمعیت هلال احمر در سه مرحله به ترتیب  ۴۰۰ هزار(۱۴ فروردین ماه[۷۵])، یک میلیون و یک میلیون و 2 میلیون(۲۷ خردادماه) دز واکسن را خریداری و به ایران منتقل کرده است و تحویل مقامات وزارت بهداشت  شده است.[۷۶] پنجمین محموله واکسن کرونا به میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار دز توسط جمعیت هلال احمر تحویل وزارت بهداشت شد.[۷۷] در ششمین محموله، یک میلیون و ۱۴۲ هزار و ۸۰۰ دز واکسن کرونا به کشور وارد شد.[۷۸]

میزان واردات واکسن توسط هلال اهمر
محموله تعداد واکسن تاریخ تحویل به وزارت بهداشت در مجموع تا ان تاریخ
اول ۴۰۰ هزار دز 1400/01/14 ۰.۴ میلیون دز
دوم یک میلیون دز ۱.۴ میلیون دز
سوم یک میلیون دز ۲.۴ میلیون دز
چهارم دو میلیون دز 1400/03/27 ۴.۴ میلیون دز
پنجم یک میلیون و ۵۰۰ هزار دز 1400/04/20 ۵.۹ میلیون دز
ششم یک میلیون و ۱۴۲ هزار و ۸۰۰ دز 1400/04/24 ۷.۰۴۲۸ میلیون دز
هفتم[۷۹] یک میلیون و ۱۳۱ هزار و ۶۰۰ 1400/04/28 8 میلیون و 174 هزار و 400 دز

کشور تامین کننده واکسن وارداتی هلال اهمر

دکتر کریم همتی گفت: تا به امروز(1400/04/15)، ۵ میلیون دز واکسن کرونا با همکاری صلیب سرخ چین به کشورمان وارد کرده‌ایم.(با توجه به جدول بالا بییشتر واکسن های وارداتی از هلال اهمر چین وارد شده است).[۸۰][۸۱]

دلایل عقب افتادن واکسیناسیون در ایران

پرونده:Covid19 iran gov.jpg
امار رسمی سخنان مسیولین در مورد کرونا

این جدول ۲۴ تیر ۱۴۰۰ در رسانه های رسمی جمهوری اسلامی(مرجع رویداد 24) منتشر شده است.[۸۲]

همایون سامه‌یح نماینده مجلس یازدهم (در ۱۴۰۰/۰۴/۱۸) گفت: واقعیت این است که وزارت بهداشت تضمین داده بود که از اواخر خرداد ماه واکسیناسیون را به صورت گسترده شروع می‌کند و به تعداد زیادی واکسن وارد بخش واکسیناسیون مراکز بهداشت می‌شود، اما متاسفانه تاکنون که چنین چیزی تحقق پیدا نکرده است و علت آن را نمی‌دانم.[۸۳]

فروشندگان واکسن به ایران به قرارد عمل نمی کنند

مدیر کل روابط عمومی وزارت بهداشت «کیانوش جهانپور»(۲۸ تیر ۱۴۰۰) گفت: علت اصلی تاخیر یا وقفه در روند واکسیناسیون در ایران خلف وعده طرف های فروشنده واکسن به ایران در کشورهای روسیه، چین، هند و تولیدکنندگان واکسن آسترازنکا بود. هند که بعد از تحویل حدود ۱۳۵ هزار دوز واکسن کواکسین شرکت باهارات با حکم دادستان حیدرآباد تحویل واکسن به ایران را متوقف کرد و محموله های بعدی ارسال نشد. روس ها نیز حجم تولید بالایی ندارند. بر اساس قرارداد با این کشور قرار بود ۶۲ میلیون واکسن اسپوتنیک به ایران تحویل شود که عملا حدود ۲ میلیون واکسن تحویل شد. امید ما به تولید مشترک این واکسن در داخل کشور است.[۸۴]

دلایل کندی تولید واکسن های داخلی

کووایران برکت:«ژل واکسن» تولید امریکاست و چین نمی فروشد

مسولان ستاد اجرایی برای تولید واکسن کووبرکت، اوایل خرداد وعده داده بودند تا پایان همان ماه، چهار تا پنج میلیون دوز واکسن برکت به وزارت بهداشت تحویل دهند، اما این وعده تا نیمه تیرماه از ۴۰۰ هزار دوز فراتر نرفته است. چین که بخش بزرگی از دستگاه‌ها برای تولید واکسن را به ایران داده از دادن «ژل واکسن» سرباز زده است. «ژل و رزین» ‎واکسن‌های کرونا، امریکایی است و ایران به دلیل ‎تحریم قادر به واردات آن نیست.[۸۵]

اسپوتنیک خط تولیدی به ایران داده که به درد ما نمی‌خورد( عرضه ناکافی ژل)

(در ۲۸ تير ۱۴۰۰) علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: اسپوتنیک خط تولیدی به ایران داده که به درد ما نمی‌خورد. اگرچه واکسن‌های اسپوتنیک تولید مشترک در ایران تولید می‌شوند و ایران در اولویت دریافت این واکسن هاست اما قطعی و حتمی این واکسن‌ها برای ایران نیست و ما روی آن حساب نکرده ایم.[۸۶]

(در ۰۴ فروردين ۱۴۰۰) سخنگوی وزارت بهداشت «کیانوش جهانپور» گفت: با توجه به عرضه ناکافی رزین و ژل، تولید مشترک واکسن اسپوتنیک وی در ایران و سایر مراکز خارج از فدراسیون روسیه نیز با تاخیر روبرو خواهد بود.[۸۷] رییس سندیکای دارو‌های انسانی علت توقف تولید واکسن مشترک با ‎روسیه را عرضه ناکافی ژل بیان کرد. [۸۵]

پاستوکووک(سوبرانا۰۲)

(در ۲۲ تیر ۱۴۰۰) کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: خط تولید نیمه‌صنعتی واکسن پاستور هم آغاز به‌کار کرده و نخستین محموله‌های آن پس از پایان تست‌های فنی با ۱۴۴ هزار دوز تحویل خواهد شد. احتمالا در آبان‌ماه تولید این واکسن بتواند در مقادیر قابل‌توجهی انجام شود.[۸۸]

منابع

  1. ↑ «آغاز واکسیناسیون کرونا در ایران با تزریق به پسر وزیر بهداشت». ۲۱ بهمن ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  2. ↑ «چشم‌انداز مبهم دستیابی به واکسن کرونا در ایران». دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۲۱.
  3. ↑ «ابهام‌های برنامه واکسیناسیون کرونا در ایران». دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۲۱.
  4. ↑ «ابهام دربارهٔ نخستین محموله واکسن روسی؛ ۲۰ هزار یا ۵۰۰ هزار دوز؟». دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۲۱.
  5. ↑ "مرگ دو نفر در اثر ویروس کرونا در قم". BBC News فارسی. 2020-02-19. Archived from the original on 1 March 2021. Retrieved 2020-02-20.
  6. ↑ Azarafza, Mehdi; Azarafza, Mohammad; Tanha, Jafar (2020-05-20). "COVID-19 Infection Forecasting based on Deep Learning in Iran". medRxiv (به انگلیسی): 2020.05.16.20104182. doi:10.1101/2020.05.16.20104182.
  7. ↑ «Why a coronavirus vaccine could take way longer than a year». national geographic. ۱۰ آوریل ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  8. ↑ «The timetable for a coronavirus vaccine is 18 months. Experts say that's risky». آوریل ۱, ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  9. ↑ «آغاز تحقیقات برای تولید واکسن کرونا در ایران». ۱۵ بهمن ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  10. ↑ «تلاش سازمان پدافند غیرعامل کشور برای کشف پادتن کرونا/ امنیت زیستی در شرایط «سفید» است». ۱۵ بهمن ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  11. ↑ «تولید واکسن کرونا در بازه زمانی کمتر از یک سال». ۱۱ اسفند ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  12. ↑ مرجان شریفزاده (۲۵ اسفند ۱۳۹۸). «نگاهی به تالش ایران و دیگر کشورهای جهان برای ساخت واکسن کرونا» (PDF). اداره پژوهش‌های سیاسی صدا و سیما. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  13. ↑ «هدف‌گذاری ساخت واکسن ایرانی کرونا تا پایان امسال». ۹ تیر ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  14. ↑ «حمایت از ۱۰ شرکت تولیدکننده واکسن برای ساخت واکسن کرونا». ۴ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  15. ↑ «آخرین وضعیت تولید واکسن ایرانی کرونا». ۲۷ مرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  16. ↑ «ایران به تولید واکسن کرونا نزدیک است». ۱۰ تیر ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  17. ↑ «تولید واکسن کرونا در ایران به کجا رسید؟». ۳۱ مرداد ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  18. ↑ «آخرین خبرها از تولید واکسن کرونای ایرانی». ۳۰ آبان ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  19. ↑ «رقابت ایران و آمریکا در تولید واکسن کرونا؛ واکسن ایرانی هم در راه است». ۲۰ آبان ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  20. ↑ «سفارش خرید واکسن خارجی کرونا در کوواکس ثبت شده‌است». ۴ آذر ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  21. ↑ «خرید ۱۶میلیون و ۸۰۰هزار دوز واکسن کوواکس/ بانک مرکزی پول خرید واکسن کرونا را واریز کرد». ۱۶ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  22. ↑ «رهبر معظم انقلاب: ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع است». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۱-۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  23. ↑ «ورود 150 هزار دوز واکسن کرونا از آمریکا توسط هلال احمر منتفی شد- اخبار تهران - اخبار اجتماعی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  24. ↑ «Fact-check: No link between COVID-19 vaccines and those who die after receiving them». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  25. ↑ «مرگ 55 نفر در آمریکا بعد از دریافت واکسن‌های فایزر و مدرنا». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  26. ↑ «شمار مرگ در اثر واکسن فایزر در نروژ به 29 نفر رسید». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  27. ↑ «مرگ 23 نفر در نروژ بر اثر تزریق واکسن آمریکایی فایزر». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  28. ↑ «سکوت رسانه‌های غربی در قبال مرگ و میر ناشی از واکسن فایزر». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «واکسن اسپوتنیک روسی در ایران مجوز گرفت | DW | 28.01.2021». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  30. ↑ «واکسن روسی کرونا برای استفاده در ایران تأیید شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۱-۲۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  31. ↑ «Sputnik V COVID-19 vaccine candidate appears safe and effective». The Lancet. ۲ فوریه ۲۰۲۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  32. ↑ «واکسن روسی کرونا برای استفاده در ایران تأیید شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۱-۲۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  33. ↑ «واکسن ایرانی کرونا تا 'تیر ماه آینده می‌رسد'». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۱۲-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  34. ↑ «واکسن روسی تزریق نمی‌کنم». روزنامه جهان صنعت. ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  35. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «مناقشه بر سر واکسن روسی کرونا در آستانه ورود آن به ایران | DW | 30.01.2021». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  36. ↑ «رئیس کمیسیون بهداشت مجلس هم واکسن روسی نمی‌زند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  37. ↑ «سازمان نظام پزشکی ایران: از نظر ما واکسن روسی کرونا تأییدشده نیست». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  38. ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ «مجمع عمومی نظام پزشکی ایران واکسن روسی را 'خطر آفرین' خواند». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  39. ↑ «واکنش تند وزیر بهداشت به حواشی واکسن روسی | اقتصاد آنلاین». www.eghtesadonline.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  40. ↑ «ویدئو | حرف‌ها دربارهٔ واکسن روسی خیانت ملی است | این چه خباثتی است؟». همشهری آنلاین. ۲۰۲۱-۰۱-۳۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  41. ↑ 919 (۲۰۲۱-۰۱-۲۵). «ایران احتمالاً از سوئد واکسن آسترازنکا وارد می‌کند». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  42. ↑ «بریتانیا خرید واکسن کرونا توسط ایران را تأیید کرد؛ واکسن هندی در حال بررسی است». ۱۷ بهمن ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
  43. ↑ 817 (۲۰۲۰-۱۲-۲۹). «کارآزمایی بالینی کُوو ایران برکت؛ نخستین واکسن ایرانی کرونا». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  44. ↑ «واکسن ایرانی کرونا چه شباهتی به واکسن‌های چینی و چه تفاوتی با واکسن‌های آمریکایی دارد؟». euronews. ۲۰۲۰-۱۲-۲۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  45. ↑ 776 (۲۰۲۱-۰۱-۲۹). «مرحله اول تست انسانی واکسن ایرانی کرونا از نیمه گذشت». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  46. ↑ «واکسن «کوو ایران» ویروس انگلیسی را خنثی می‌کند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۱-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  47. ↑ 776 (۲۰۲۱-۰۱-۱۸). «نخستین واکسن نوترکیب ایرانی کرونا مجوز کارآزمایی بالینی گرفت». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  48. ↑ Marsh, Sarah (2021-01-09). "Cuba to collaborate with Iran on coronavirus vaccine" (به انگلیسی). Archived from the original on 5 February 2021. Retrieved 2021-01-31.
  49. ↑ Tehran، Sune Engel Rasmussen in London and Aresu Eqbali in (۲۰۲۱-۰۱-۱۲). «Iran, Cuba, Under U.S. Sanctions, Team Up for Covid-19 Vaccine Trials» (به انگلیسی). Wall Street Journal. شاپا 0099-9660. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۳۱.
  50. ↑ «آغاز فاز دوم تست انسانی واکسن "کوو ایران برکت" از فردا/ نتایج موفقیت‌آمیز فاز نخست تست انسانی». تسنیم. ۲۳ اسفند ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۲۱.
  51. ↑ «فاز سوم طرح ملی واکسن ایرانی برکت در بوشهر آغاز شد». ایرنا. ۱۵ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۱.
  52. ↑ «نمکی: مجوز مصرف واکسن ایرانی «کووبرکت» صادر شد». خبرگزاری فارس. ۱۴ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۱.
  53. ↑ «واکسن کرونا رازی هفته آینده وارد فاز کارآزمایی بالینی می‌شود». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۱.
  54. ↑ ایمنی واکسن رازی کووپارس در فاز اول تأیید شد/ مطالعه فاز دوم روی ۵۰۰ داوطلب/ قابلیت طراحی به صورت چندگانه وبگاه مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی
  55. ↑ «واکسن "میلاد نور" مشابه "ایران برکت" است». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۱.
  56. ↑ «واکسن کرونای "میلاد نور" در آستانه اخذ مجوز تست انسانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۱.
  57. ↑ آغاز تزریق واکسن "فخرا" به ۵۰۰ داوطلب در فاز دوم ایسنا
  58. ↑ واکسن پاستور ایران مجوز مصرف اضطراری گرفت خبرگزاری مهر
  59. ↑ واکسن ضد کرونای «نورا» رونمایی شد ایرنا
  60. ↑ «اتمام فاز حیوانی واکسن دانش‌بنیان ایرانی کرونا در اسفند ماه». دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۱.
  61. ↑ «سیر تا پیاز واکسیناسیون کرونا در «ایران» / نوبت واکسیناسیون شما چه زمانی است؟». خبرگزاری فارس. ۲۸ بهمن ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۲۱.
  62. ↑ «واکسن وزارت دفاع در آستانه اخذ مجوز تست انسانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۱.
  63. ↑ «تزریق واکسن کرونا به بیش از یک‌میلیون نفر تا پایان سال». تسنیم. ۲۳ اسفند ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۲۱.
  64. ↑ «اولین محموله واکسن ساخت چین شامل ۲۵۰ هزار دُز واکسن سینوفارم وارد ایران شد». دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۲۱.
  65. ↑ «محموله 100 هزار دوزی واکسن مشترک ایران و کوبا وارد فرودگاه امام شد». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۲۱.
  66. ↑ «500 هزار دز واکسن هندی در راه ایران». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۲۱.
  67. ↑ «سخنگوی وزارت بهداشت: ۱۰ هزار نفر در کشور علیه کرونا واکسینه شدند». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۲۱.
  68. ↑ «جزییات تازه از واردات واکسن کرونا». روزنامه تعادل. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  69. ↑ «دادستانی هند صادرات واکسن کرونا به ایران را ممنوع کرد | اقتصاد آنلاین». www.eghtesadonline.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  70. ↑ «1.4میلیون دُز واکسن آسترازنکا ساخت ایتالیا وارد کشور شد». coronomy.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  71. ↑ «جزئیات واردات ۵.۶ میلیون دوز واکسن کرونا اعلام شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  72. ↑ «آخرین آمار واکسیناسیون کرونا ایران ۲۳ تیر». ایمنا. ۲۰۲۱-۰۷-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  73. ↑ niafam.com. «از طریق هلال احمر انجام می شود: ورود محموله 10 میلیونی واکسن کرونا در خردادماه/تولید سالانه ٢میلیون صافی دیالیز». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  74. ↑ niafam.com. «سخنگوی جمعیت هلال احمر: بیش از ۳ماه دنبال تهیه واکسن کرونا بودیم اما مجوز نداشتیم». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  75. ↑ niafam.com. «ورود محموله‌های جدید واکسن کرونا به کشور در ماه جاری». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  76. ↑ niafam.com. «با تلاش هلال‌احمر؛ بزرگترین محموله‌ واکسن از ابتدا تاکنون امروز به تهران می‌رسد». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  77. ↑ niafam.com. «تکمیل پنجمین محموله واکسن کرونا توسط هلال‌احمر/ ۴۴۴ هزار دُز دیگر وارد شد». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  78. ↑ niafam.com. «هلال‌احمر ششمین محموله واکسن کرونا را به کشور وارد کرد». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  79. ↑ niafam.com. «ادامه‌ واردات واکسن کرونا توسط هلال‌احمر/ هفتمین محموله تحویل وزارت بهداشت شد». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
  80. ↑ niafam.com. «جایگاه هلال ایران سیاسی نیست/ انتظار ما رفع تحریم‌هاست». rcs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۵.
  81. ↑ 1501 (۲۰۲۱-۰۷-۱۱). «وعده‌های واکسنی؛ آن‌هایی که وفا شد و آن‌هایی که نشد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
  82. ↑ «همه وعده‌های مسئولان درباره واکسن کرونا در یکسال گذشته +عکس » تازه نیوز». تازه نیوز. ۲۰۲۱-۰۷-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
  83. ↑ «وعده وزارت بهداشت در انجام واکسیناسیون عملی نشده است/ میزان واردات واکسن اصلا تامین‌کننده نیست». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۰.
  84. ↑ «جهانپور: روسیه فقط ۲ میلیون از ۶۲ میلیون واکسن کرونا را به ایران داد | زیر بار قرارداد ترکمانچای نمی‌رویم». همشهری آنلاین. ۲۰۲۱-۰۷-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۹.
  85. ↑ ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ اقتصاد24، پایگاه خبری، تحلیلی (۱۴۰۰/۰۴/۲۶ - ۱۲:۳۳). «خط تولید چینی واکسن برکت، بازمانده از حرکت بدون ژل/ دستگاه‌ها بدون ژل به ایران رسید | اقتصاد24». fa. دریافت‌شده در 2021-07-20. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  86. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۱۴۰۰/۰۴/۲۸ - ۰۶:۲۴). «سخنگوی ستاد کرونا: اسپوتنیک روسیه خط تولید واکسن به ایران داده که به درد نمی‌خورد!». fa. دریافت‌شده در 2021-07-20. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  87. ↑ «تاخیر در تولید مشترک واکسن "اسپوتنیک‌وی"/علل عمده تاخیر در واکسیناسیون کرونا در ایران- اخبار پزشکی - اخبار اجتماعی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۰.
  88. ↑ «سرنوشت پرابهام ۳‌ واکسن ایرانی - خارجی». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۰.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=واکسیناسیون_کووید-۱۹_در_ایران&oldid=32652739»