مهراب کابلی

مهراب کابلی
نگاره مهراب در شاهنامه تهماسبی
اطلاعات کلی
نام	مهراب
نام کامل	مهراب کابلی
منصب	شاه هندوستان
نژاد	ضحاک تازی
سایر اطلاعات
جنگ‌ها	متحد تورانیان
فرزندان	رودابه
همسر	سیندخت

مهراب در شاهنامه از شاهان هندوستان و جد مادری رستم است. او از نوادگان ضحاک بود. رودابه دختر او از سیندخت، همسر زال شد و رستم از او زاده شد.

ریشه واژه

مهراب نام و واژه‌ای است پارسی که ریشه در کیش مهر دارد. این نام از دو کلمه مهر + اب تشکیل گردیده‌است که به معنی جایی برای برآمدن خورشید است.

درآیین مهرپرستی مهراب جایی است که در آن مراسم دینی برگزار می‌گردید. در دوران اسلامی مهراب به‌شکل محراب نوشته و به بخشی از مسجد که در آن نماز می‌گذارند گفته می‌شود.

مهراب در شاهنامه

زال به فرمان منوچهر از نوجوانی به حکمرانی زابل برگزیده شد و روزی با گردان خویش در تفرّج و شکار به مرزهای کابل رسید و در حاشیهٔ رودی بنام رودبار نزدیک کاخ مهراب خیمه زد و با شاه کابل ملاقاتی داشت. در اثنای دیدارها و رفت‌وآمدها زال پی برد او دختری بنام رودابه در خانه دارد. سر انجام زال و رودابه عاشق یکدیگر شده و ازدواج نمودند. مهراب عاقبت از جریان رابطه مخفیانهٔ رودابه و زال خبر یافت و خشمگین گشت:

چو بشنید مهراب بر پای جست		نهاد ار بر دست شمشیر دست
تنش گشت لرزان و رخ لاژورد		پر از خون جگر دل پر از باد سرد
همی گفت رودابه را رود خون		به روی زمین برکنم هم کنون
چو این دید سیندخت بر پای جست		کمر کرد بر گردگاهش دو دست
چنین گفت از کهتر اکنون یکی		سخن بشنو و گوش‌دار اندکی

تبارنامه

ضحاک

سام

مهراب کابلی

سیندخت

زال

رودابه

رستم

منابع

• حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
• شاهنامهٔ فردوسی
• لغت‌نامه دهخدا