یوپاداسیتینیب

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
یوپاداسیتینیب
داده‌های بالینی
تلفظ‎/juˌpædəˈsaɪtɪnɪb/‎
ew-PAD-ə-SY-ti-nib
نام‌های تجاریرینوواک
نام‌های دیگرABT-494
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa619051
داده‌ها
رده‌بندی داروهای
بارداری
  • AU: D
  • توصیه نمی‌شود[۱]
روش مصرف داروخوراکی
گروه داروییمهارکننده جانوس کیناز
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
پیوند پروتئینی۵۲٪
متابولیسمکبد (CYP3A اصلی، CYP2D6 جزئی)[۱۲]
متابولیت‌هاام۴، یک آسیل گلوکورونید
نیمه‌عمر حذف۹–۱۴[۱۱] (۶–۱۵[۱۲]) ساعت
دفعبیشتر بدون تغییر در مدفوع (۳۸٪) و ادرار (۲۴٪)[۱۱]
شناسه‌ها
  • (3S,4R)-3-Ethyl-4-(3H-imidazo[1,2-a]pyrrolo[2,3-e]pyrazin-8-yl)-N-(2,2,2-trifluoroethyl)pyrrolidine-1-carboxamide
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEMBL
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC۱۷H۱۹F۳N۶O۱
جرم مولی۳۸۰٫۳۷۵ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • CC[C@@H]1CN(C(=O)NCC(F)(F)F)C[C@@H]1c1cnc2cnc3[nH]ccc3n12
  • InChI=1S/C17H19F3N6O/c1-2-10-7-25(16(27)24-9-17(18,19)20)8-11(10)13-5-22-14-6-23-15-12(26(13)14)3-4-21-15/h3-6,10-11,21H,2,7-9H2,1H3,(H,24,27)/t10-,11+/m1/s1 ✔Y
  • Key:WYQFJHHDOKWSHR-MNOVXSKESA-N ✔Y

یوپاداسیتینیب (انگلیسی: Upadacitinib) که در ایران به آن اوپاداسیتینیب هم گفته می‌شود، دارویی است که برای مدیریت درمانی روماتیسم مفصلی، آرتریت پسوریاتیک، درماتیت آتوپیک، کولیت اولسراتیو، بیماری کرون، اسپوندیلیت آنکیلوزان و اسپوندیلیت محوری استفاده می‌شود.[۹][۱۰] این دارو نوعی مهارکننده جانوس کیناز است که کارش را با مهار آنزیمی به نام جانوس کیناز انجام می‌دهد.[۹][۱۳][۱۰] این خانوادهٔ آنزیمی در ایجاد فرآیندهایی که منجر به التهاب می‌شوند نقش دارند و مسدود کردن اثر آن‌ها، التهاب را در مفاصل کنترل می‌کند.[۱۰] عوارض جانبی شایع شامل عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی، عفونت‌های سینوسی)، حالت تهوع، سرفه و تب است.[۹][۱۰] یوپاداسیتینیب برای استفاده پزشکی در ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ تأیید شد.[۱۰][۱۳][۱۴][۱۵]

برخی موارد مصرف مهم[ویرایش]

در مورد روماتیسم مفصلی، این دارو را تنها در موارد متوسط تا شدیدی تجویز می‌کنند که دیگر به داروی‌های ضدروماتسیمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs) جواب نمی‌دهند.[۱۰] در این بیماران یوپاداسیتینیب را یا به‌تنهایی یا در ترکیب با متوترکسات به‌کار می‌برند.[۹][۱۰]

در مورد کولیت اولسراتیو، سازمان غذا و داروی آمریکا در مارس ۲۰۲۲ این دارو را برای درمان موارد متوسط تا شدیدی از بیماری که دیگر به داروهای ضد فاکتور نکروز توموری آلفا (مثلا اینفیلیکسیماب) پاسخ نمی‌دهند؛ تأیید کرد.[۱۶] آژانس نظارتی داروها و محصولات بهداشتی هم آن را در فوریه ۲۰۲۳ برای درمان موارد متوسط تا شدید بیماری کرون مورد پذیرش قرار داد[۱۷][۱۸] و به‌دنبال أن اتحادیه اروپا در آوریل ۲۰۲۳[۱۹][۲۰][۲۱] و سازمان غذا و داروی آمریکا در مه ۲۰۲۳[۹][۲۲][۲۳] نیز آن را به‌همین منظور تأیید کردند.

سازمان غذا و داروی آمریکا در ژانویهٔ ۲۰۲۲ همچنین این دارو را برای درمان درماتیت آتوپیک متوسط تا شدید مقاوم‌به‌درمان در بزرگسالان و کودکان مورد پذیرش قرار داد.[۹][۲۴]

منع مصرف[ویرایش]

مصرف این دارو در کسانی که بیماری فعال سل، هرگونه عفونت شدید یا نارسایی شدی کبدی (امتیاز چایلد-پیو C) دارند، ممنوع است.[۱۱][۲۵]

تداخلات دارویی[ویرایش]

هر ماده‌ای که آنزیم CYP3A4 کبد را مهار کند (مثلا داروهای کتوکونازول، ایتراکونازول و کلاریترومایسین)، موجب افزایش شدید غلظت یوپاداسیتینیب در خون می‌شود. برعکس داروهایی که القاکنندهٔ فعالیت آنزیم CYP3A4 هستند (مثل ریفامپین)، موجب کاهش غلظت خونی دارو می‌شوند.[۱۱][۲۵]

عوارض جانبی[ویرایش]

از عوارض جانبی شایع این دارو می‌توان به عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (مثل سرماخوردگی ساده یا عفونت سینوس‌ها)، تهوع، سرفه و تب اشاره کرد.[۹][۱۰]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ "Upadacitinib (Rinvoq) Use During Pregnancy". Drugs.com. 23 September 2019. Archived from the original on 18 March 2020. Retrieved 17 March 2020.
  2. ↑ "AusPAR: Upadacitinib". Therapeutic Goods Administration (TGA). 25 August 2021. Archived from the original on 4 September 2021. Retrieved 4 September 2021.
  3. ↑ "Rinvoq (Abbvie Pty Ltd)". Archived from the original on 9 November 2022. Retrieved 9 November 2022.
  4. ↑ "Rinvoq (Abbvie Pty Ltd)". Therapeutic Goods Administration (TGA). 16 February 2023. Archived from the original on 18 March 2023. Retrieved 9 April 2023.
  5. ↑ "Rinvoq Product information". Health Canada. 25 April 2012. Archived from the original on 30 May 2022. Retrieved 29 May 2022.
  6. ↑ "Summary Basis of Decision (SBD) for Rinvoq". Health Canada. 23 October 2014. Archived from the original on 31 May 2022. Retrieved 29 May 2022.
  7. ↑ "Regulatory Decision Summary for Rinvoq". Drug and Health Products Portal. 21 July 2023. Retrieved 1 April 2024.
  8. ↑ "Rinvoq 15 mg prolonged-release tablets - Summary of Product Characteristics (SmPC)". (emc). 1 March 2020. Archived from the original on 27 August 2021. Retrieved 22 August 2020.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ ۹٫۵ ۹٫۶ ۹٫۷ "Rinvoq- upadacitinib tablet, extended release". DailyMed. 1 March 2020. Archived from the original on 27 August 2021. Retrieved 29 April 2020.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ ۱۰٫۶ ۱۰٫۷ ۱۰٫۸ "Rinvoq EPAR". European Medicines Agency (EMA). 16 October 2019. Archived from the original on 20 October 2020. Retrieved 29 April 2020.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ "Rinvoq: EPAR – Public assessment report" (PDF). European Medicines Agency. 5 March 2020. Archived (PDF) from the original on 21 July 2020. Retrieved 21 July 2020.
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Mohamed MF, Camp HS, Jiang P, Padley RJ, Asatryan A, Othman AA (December 2016). "Pharmacokinetics, Safety and Tolerability of ABT-494, a Novel Selective JAK 1 Inhibitor, in Healthy Volunteers and Participants with Rheumatoid Arthritis". Clinical Pharmacokinetics. 55 (12): 1547–1558. doi:10.1007/s40262-016-0419-y. PMID 27272171. S2CID 39036534.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ "Drug Trials Snapshots: Rinvoq". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 16 August 2019. Archived from the original on 5 August 2020. Retrieved 18 March 2020. مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  14. ↑ "Drug Approval Package: Rinvoq". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 12 September 2019. Archived from the original on 30 March 2021. Retrieved 29 April 2020.
  15. ↑ "AbbVie Receives FDA Approval of Rinvoq (upadacitinib), an Oral JAK Inhibitor for the Treatment of Moderate to Severe Rheumatoid Arthritis" (Press release). AbbVie. Archived from the original on 16 August 2019. Retrieved 16 August 2019.
  16. ↑ "Rinvoq (upadacitinib) Receives FDA Approval for the Treatment of Adults with Moderately to Severely Active Ulcerative Colitis" (Press release). AbbVie. Archived from the original on 7 February 2023. Retrieved 7 February 2023.
  17. ↑ "MHRA approves first oral advanced therapy for Crohn's disease". European Pharmaceutical Review. Archived from the original on 9 February 2023. Retrieved 9 February 2023.
  18. ↑ Cornall, Jim (3 February 2023). "UK approval for AbbVie Crohn's disease drug". Labiotech.eu. Archived from the original on 9 February 2023. Retrieved 9 February 2023.
  19. ↑ "EC approval of Rinvoq in Crohn's disease". www.thepharmaletter.com. Archived from the original on 21 April 2023. Retrieved 21 April 2023.
  20. ↑ "Stock Market Insights". Seeking Alpha. 17 April 2023. Archived from the original on 21 April 2023. Retrieved 21 April 2023.
  21. ↑ "AbbVie Announces European Commission Approval of Rinvoq (upadacitinib) for the Treatment of Moderately to Severely Active Crohn's Disease". Yahoo Finance. 17 April 2023. Archived from the original on 21 April 2023. Retrieved 21 April 2023.
  22. ↑ "FDA approves first oral treatment for moderately to severely active Crohn's disease". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 18 May 2023. Archived from the original on 28 May 2023. Retrieved 2 June 2023. مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  23. ↑ "U.S. FDA Approves Rinvoq (upadacitinib) as a Once-Daily Pill for Moderately to Severely Active Crohn's Disease in Adults" (Press release). AbbVie. 18 May 2023. Archived from the original on 26 May 2023. Retrieved 2 June 2023 – via PR Newswire.
  24. ↑ "Advancing Health Through Innovation: New Drug Therapy Approvals". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 10 January 2023. Archived from the original on 21 January 2023. Retrieved 10 February 2023.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ Austria-Codex (به آلمانی). Vienna: Österreichischer Apothekerverlag. 2020. Rinvoq 15 mg Retardtabletten.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یوپاداسیتینیب&oldid=39401698»