متوترکسات

متوتروکسات
نام‌گذاری آیوپاک
	(2S)-2-[(4-{[(2,4-Diaminopteridin-6-yl)methyl](methyl)amino}benzoyl)amino]pentanedioic acid
اطلاعات درمانی
نام تجاری	Trexall, Rheumatrex, others
AHFS/دراگز	monograph
مدلاین پلاس	a682019
اطلاعات مجوز	سازمان غذا و دارو آمریکا:پیوند
ردهٔ بارداری	AU: D ; US: X (منع مصرف) ; ;
وضعیت قانونی	AU: فقط با نسخه (اس۴) ; CA: فقط ℞ ; UK: فقط ℞ (POM) ; US: فقط ℞ ; ℞ (Prescription only);
روش مصرف دارو	By mouth, تزریق وریدی, تزریق ماهیچه‌ای, تزریق زیرجلدی, intrathecal
اطلاعات فارماکوکینتیک
فراهمی زیستی	60% at lower doses, less at higher doses.
پیوند پروتئینی	35–50% (parent drug), 91–93% (7-hydroxymethotrexate)
سوخت و ساز	کبد and intracellular
نیمه‌عمر	3–10 hours (lower doses), 8–15 hours (higher doses)
دفع	Urine (80–100%), faeces (small amounts)
شناسه‌ها
سی‌ای‌اس	۵۹-۰۵-۲
ای‌تی‌سی	L01BA01 L04AX03 (WHO)‎
پاب‌کم	CID: ۱۲۶۹۴۱
IUPHAR/BPS	۴۸۱۵
دراگ‌بنک	DB00563
کم‌اسپایدر	۱۱۲۷۲۸
UNII	YL5FZ2Y5U1
KEGG	D00142
ChEBI	CHEBI:44185
ChEMBL	CHEMBL34259
بانک داده پروتئین ligand ID	MTX (PDBe, RCSB PDB)
اطلاعات شیمیایی
فرمول شیمیایی	C20H22N8O5
وزن مولکولی	454.44 g/mol g·mol−1
	SMILES O=C([C@H](CCC(O)=O)NC(C1=CC=C(N(CC2=CN=C(N=C(N)N=C3N)C3=N2)C)C=C1)=O)O;
	شناسه شیمیایی بین‌المللی InChI=1S/C20H22N8O5/c1-28(9-11-8-23-17-15(24-11)16(21)26-20(22)27-17)12-4-2-10(3-5-12)18(31)25-13(19(32)33)6-7-14(29)30/h2-5,8،13H,6-7,9H2,1H3,(H,25,31)(H,29,30)(H,32,33)(H4,21,22,23,26,27)/t13-/m0/s1 ; Key:FBOZXECLQNJBKD-ZDUSSCGKSA-N ;
(بررسی)

متوترکسات (به انگلیسی: Methotrexate)

رده درمانی: داروهای درمان نئوپلاسم، آنتی متابولیت

اشکال دارویی: قرص، آمپول و ویال

موارد مصرف

سرطان‌هایی با تومورهای از نوع تروفوبلاستیک (کوریوکارسینوم، مول هیداتیدیفرم)، لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)، لنفوم، پسوریازیس (شدید)، آرتریت روماتوئید (شدید، مقاوم)، درمان کمکی اُستئوسارکوم، بیماری قارچی نوع میکوزفونگوئید (پیشرفته)، لنفوسارکوم، حاملگی خارج از رحم

مکانیسم اثر

متوترکسات مهارکننده رقابتی تولید فولیک اسید است که با اتصال به آنزیم دی هیدروفولات ردوکتاز (DHFR) از تبدیل دی هیدروفولات (FH۲) به تتراهیدروفولات (FH۴) جلوگیری می‌کند. فولات برای ساخت طبیعی پورین‌ها و پیریمیدین‌ها و در نتیجه ساخت DNA و RNA ضروری است. فولات برای ایفاء نقش خود به عنوان کوفاکتور باید به وسیله آنزیم DHFR به FH۴ تبدیل شود. متوترکسات به آنزیم DHFR اتصال یافته و از تبدیل FH۲ به FH۴ جلوگیری می‌کند، در نتیجه، از ساخت پورین و پیریمیدین جلوگیری می‌شود. تمایل متوتروکسات به اتصال به آنزیم DHFR هزار برابر FH۲ است. آنتی متابولیت‌ها در فاز S یا ساخت چرخه سلولی دخالت می‌کنند.

آنتی دوت

فولینیک اسید

عوارض جانبی

تهوع، استفراغ، نکروز توبولارکلیه، سقط جنین، سیروز، کهیر، خارش، تیرگی پوست (هیپرپیگمانتاسیون)، لکه‌های قرمز رنگ پوستی (راش اریتماتو)، لکه‌های سیاه رنگ پوستی (اکیموز)، ضایعات پسوریازیس (بدتر شدن در اثر آفتاب)، حساسیت به نور، کم خونی مگالوبلاستیک.اسهال خونی و دل پیچه شدید.

جستارهای وابسته

فولیک اسید

منابع

↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام AHFS2016 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ "Trexall, Rheumatrex (methotrexate) dosing, indications, interactions, adverse effects, and more". Medscape Reference. WebMD. Retrieved 12 April 2014.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ Bannwarth, B; Labat, L; Moride, Y; Schaeverbeke, T (January 1994). "Methotrexate in rheumatoid arthritis. An update". Drugs. 47 (1): 25–50. doi:10.2165/00003495-199447010-00003. PMID 7510620.
↑ "methotrexate - definition of methotrexate in English from the Oxford dictionary". واژه‌نامه‌های آکسفورد (وبگاه). Retrieved 2016-01-20.
↑ مریم-وبستر methotrexate
↑ "methotrexate". Dictionary.com Unabridged. Random House, Inc.

فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی، ۱۳۸۷

[AHFS2016-1] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام AHFS2016 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[MSR-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ "Trexall, Rheumatrex (methotrexate) dosing, indications, interactions, adverse effects, and more". Medscape Reference. WebMD. Retrieved 12 April 2014.

[drugs94-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ Bannwarth, B; Labat, L; Moride, Y; Schaeverbeke, T (January 1994). "Methotrexate in rheumatoid arthritis. An update". Drugs. 47 (1): 25–50. doi:10.2165/00003495-199447010-00003. PMID 7510620.

[4] "methotrexate - definition of methotrexate in English from the Oxford dictionary". واژه‌نامه‌های آکسفورد (وبگاه). Retrieved 2016-01-20.

[5] مریم-وبستر methotrexate

[6] "methotrexate". Dictionary.com Unabridged. Random House, Inc.

[۱]

[۲]

[۳]