حزب پان‌ایرانیست
حزب پان‌ایرانیست | |
|---|---|
| رهبر | زهرا صفارپور (غلامی پور) |
| بنیانگذاری | سپتامبر، ۱۹۴۱ |
| ستاد | تهران |
| مرام سیاسی | پان‌ایرانیسم ملی‌گرایی ایرانی |
| وبگاه | |
حزبِ پان ایرانیست تشکیلاتی است که هدفِ خود را مبارزه با استکبار، استبداد، استعمار و نژادپرستی می‌داند. پایه‌های ایدئولوژیکِ این تشکیلات، در ۱۵ شهریور ۱۳۲۰ بنیاد گذاشته شد و در سال ۱۳۳۰ واردِ مرحلهٔ حزبی و سیاسی شد. این سازمان در دوره‌های گوناگون در مجلس شورای ملی نماینده داشت. پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) مرکزِ اصلیِ حزب به خارج از کشور منتقل شد و هم اکنون در داخل و خارج از ایران به فعالیتِ خود ادامه می‌دهد.
تاریخچه
مکتب پان ایرانیسم در سال ۱۳۲۶ به رهبری محسن پزشکپور بنیانگذاری گردید. افراد این مکتب در سالهای ۱۳۲۰ به هنگام ورود نیروهای انگلیسی به ایران و در سالهای ۱۳۲۴ و ۲۵ به هنگام اشغال آذربایجان بدست ارتش سرخ با تشکیل گروه‌های ضربت و زیرزمینی به مبارزه علیه بیگانگان پرداخته بودند. در سال ۱۳۳۰ خورشیدی مکتب پان ایرانیسم به مرحله نوینی گام گذاشت و حزب پان ایرانیست تشکیل گردید.[۱] در همان سال داریوش فروهر و محسن پزشکپور، دو تن از اعضای برجستهٔ حزب بر سر روش فعالیت سیاسی و موضعگیری در قبال درگیری میان شاه و مصدق و سلطنت شاه مطابق با قانون اساسی مشروطه، اختلاف نظر پیدا کردند و حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم به رهبری داریوش فروهر از حزب پان ایرانیست جدا شد.[۲][۳]
ملی شدن صنعت نفت
حزب پان ایرانیست در جریان مبارزات مربوط به ملی شدن صنعت نفت تا وقوع کودتای بیست و هشتم مرداد حضور فعال داشت و رسماً از دولت دکتر محمد مصدق حمایت می‌کرد.[۴] در سال ۳۰ تیرماه ۱۳۳۱ یکی از اعضای حزب در جریان تظاهرات کشته شد و در جریان کودتای بیست و هشتم مرداد سال ۱۳۳۲ اوباش همراه با شعبان جعفری به دفتر مرکزی حزب در تهران یورش بردند.[۵] حزب پان ایرانیست تا کودتای سال ۱۳۳۲ از دولت قانونی مصدق رسماً حمایت کرد. اما پس از برکناری مصدق، سیاست عدم تقابل با حکومت را در پیش گرفت. حزب ملت ایران به عنوان یک گروه مخالف به جبهه ملی ایران پیوست و فعالیت خود را در قالب یک گروه اپوزیسیون ادامه داد.
فعالیتهای پارلمانی
حزب پان ایرانیست از سال ۱۳۴۶ با شرکت در انتخابات مجلس دوره ۲۲ توانست ۵ عضو در مجلس شورای ملی داشته باشد. هم‌زمان نیز در مجلس مؤسسان برای اصلاح قانون اساسی نیز حضور داشت.[۶] اعضای حزب پان ایرانیست تا سال ۵۷ به گونه آشکار و نهان در میدان سیاسی و فرهنگی ایران‌زمین حضور داشتند و چه در مجلس شورای ملی (دوره‌های ۲۲ و ۲۵) و چه در کابینه‌های وقت فعالیت می‌کردند؛ محسن پزشکپور و دکتر محمدرضا عاملی تهرانی دو تن از اندیشمندان و سیاستمدارانی هستند که به پایداری پایه‌های تئوریک نهضت پرداختند.[۷]
تجزیه بحرین
با کودتای بیست و هشتم مرداد و سرنگونی دولت مصدق، برخی اعضای حزب دوران چند ماهه‌ای را در بازداشتهای کوتاه مدت بسر بردند. اما سیاست کلی حزب تا جریان تجزیهٔ بحرین و استیضاح دولت هویدا بر تنش زدایی و عدم تقابل با نظام حاکم استوار گردید و همچنین سلطنت شاه به عنوان اصلی از اصول قانون اساسی مشروطه مورد پذیرش قرار گرفت. اما پس از استیضاح دولت هویدا،[۸] تابلوهای دفاتر حزب پان ایرانیست در سراسر کشور جمع‌آوری شد و هر پان ایرانیستی که به شغلی بالاتر از آموزگاری اشتغال داشت از سمت خود برکنار گردید.[۹]
حزب رستاخیز
با تصمیم شاه مبنی بر ظهور حزب رستاخیز به عنوان تنها حزب رسمی کشور، تمام احزاب قانونی و از جمله حزب پان ایرانیست موظف شدند تا در این حزب به صورت فرمایشی ادغام شوند اما این وضعیت چندان به درازا نکشید و در زمان نخست وزیری شریف امامی، محسن پزشکپور رسماً ابقای مجدد حزب پان ایرانیست و خروج از حزب رستاخیز را اعلان کرد که کشمکشهایی را هم به دنبال داشت.[۷]
انقلاب اسلامی و انتقال به خارج از ایران
پس از انقلاب سال پنجاه و هفت و دستگیری اندامان و اعدام دکتر عاملی تهرانی، کادر مرکزی حزب پان‌ایرانیست در سال ۱۳۵۹ به برون مرز انتقال یافت،[۱۰] و لیکن محسن پزشکپور در سال ۱۳۷۰ به ایران بازگشت و حزب کوششهای خود را از سرگرفت.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]
کنگره‌های حزب پان ایرانیست بعد از انقلاب
بعد از انقلاب حزب پان ایرانیست موفق به برگزاری کنگره خود در سالهای ۱۳۷۶، ۱۳۷۹، ۱۳۸۱ گردید ولی در برگزاری کنگره دهم خود در سال ۱۳۸۴ ناکام مانده و دیگر کنگره‌ای برگزار نکرده است.[۱۵]
کنگره هفتم
در بهمن ۱۳۷۶ با ادامهٔ فعالیتها، اولین کنگره حزب پس از انقلاب تشکیل شد. کنگره هفتم پان ایرانیست‌ها در بهمن ماه ۱۳۷۶ به ریاست مهدی صفارپور تشکیل و افراد زیر را به سمت شورای عالی رهبری انتخاب می‌کند: عبدالرضا باستانی، سهراب اعظم زنگنه، قدرت‌الله جعفری، مهدی صفارپور، سید رضا کرمانی، ابراهیم می‌رانی، منوچهر یزدی. در این کنگره محسن پزشکپور به سمت رهبری نهضت پان ایرانیسم برای همیشه انتخاب می‌شود و سید رضا کرمانی نیز مسوولیت دبیر شورای عالی حزب و مسوولیت اجرایی ان را عهده دار می‌گردد.[۱۵][۱۶]
کنگره هشتم
کنگره هشتم در مورخ ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۷۹ در محل دفتر فعلی حزب پایگاه سیاووشان آغاز به کار می‌کند که با فشار مأموران امنیتی پس از سه ساعت به کار خود پایان می‌دهد با توجه به شرایط اضطراری کنگره قبل از خاتمه به ابقای شورای عالی رهبری قبلی رای می‌دهد.[۱۷]
کنگره نهم
کنگره نهم حزب پان ایرانیست در تاریخ ۱۵شهریور ماه ۱۳۸۱ با حضور ۲۷۰ نفر از منتخبان برگزار گردید که آخرین کنگره تشکیل شده این حزب می‌باشد در این کنگره اعضای شورای مرکزی برای مدت سه سال انتخاب شدند. مطابق با نتایج انتخابات اعضای اصلی و علی‌البدل شورای رهبری، هیئت داوری به شرح زیر است:[۱۸][۱۹]
اعضای اصلی شورای عالی رهبری
- ۱ – سهراب اعظم زنگنه
- ۲ - قدرت‌الله جعفری – قائم مقام دبیرکل
- ۳ – ابراهیم می‌رانی
- ۴ – منوچهر یزدی – سخنگو
- ۵ – رضا کرمانی – اخراج
- ۶ – حسین شهریاری - اخراج
- ۷ – زهرا صفارپور – دبیرکل
اعضای علی‌البدل
- ۱ – اسماعیل رحیمی
- ۲ – نوربخش رحیم زاده
- ۳ – ابراهیم قیاسیان
- ۴ – خلیل طلایی
- ۵ – رسول رازی
- ۶ – مهدی توکلی
- ۷ – مسعود جهان نما
شورای داوران
- ۱ – رسول رازی
- ۲ – مهندس فضل‌الله امینی
- ۳ – مسعود جهان نما
- ۴ – عبدالرضا باستانی
- ۵ – غلامحسین آصف
کنگره دهم و دستگیری‌های حزب پان ایرانیست
پس از آن در سال ۱۳۸۴ با یورش نیروهای انتظامی و امنیتی، کنگرهٔ دهم حزب ناکام ماند[۲۰] و[۲۱] فشار بر اعضای حزب روزبه روز بیشتر شده و متعاقباً تعدادی از اعضا در کرج، تهران، و خوزستان دستگیر و برخی با احکام حبس مواجه شدند.[۱۸][۱۹][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵]
تغییرات
تا تابستان ۱۳۸۷ حزب کماکان با همان کنگرهٔ قبل فعال بود ولی در شهریور ماه ۱۳۸۷ با انجام تغییراتی در کادر رهبری به خانم زهرا صفارپور (غلامی پور)به دبیر کلی حزب انتخاب شد.[۲۶][۲۷][۲۸] اما در سال ۱۳۸۹ با توجه به اختلافات به وجود آمده و عدم امکان تشکیل کنگره جدید دو نفر از اعضای شورای رهبری در شهریور ماه ۱۳۸۹ رضا کرمانی و حسین شهریاری به همراه امضاء حدود ۱۰۰ نفر از اعضا با انتشار بیانیه‌ای ادامهٔ فعالیتهای کنگره نهم رابه مصلحت ندانسته و خواستار تشکیل شورای موقت رهبری در برونمرز شدند.[۲۹][۳۰][۳۱] در برابر شورای عالی رهبری حزب پان ایرانیست، رضا کرمانی عضو شورا عالی رهبری را به همراه چند نفر دیگر از اعضای سازمان جوانان اخراج نمود[۳۲] و به جای رضا کرمانی و حسین شهریاری از اعضای علی‌البدل برای تکمیل شورای عالی رهبری استفاده کرد.[۳۳][۳۴]
حزب پان ایرانیست در خارج از ایران
در طول تمام سالهای پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷)، علاوه بر آن دسته از هواداران حزب پان ایرانیست که در بیشتر شهرهای بزرگ ایران فعالیت دارند، بسیاری از ایشان در پایتختهای اروپایی و برخی شهرهای کانادا، استرالیا وآمریکا به کوشندگی‌های خود ادامه می‌دهند.
انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ و مجلس دهم
حزب پان ایرانیست مانند سایر احزاب ملی‌گرای اپوزیسیون داخل این انتخابات‌ها را تحریم کرد.[۳۵][۳۶]
گروه‌های موازی
با توجه به خروج برخی از افراد از حزب پان ایرانیست این موضوع سبب گردید که زهرا صفارپور (غلامی پور) دبیر کل حزب پان ایرانیست در خصوص فعالیتهای این حزب و همچنین دربارهٔ گروه‌های موازی بیانیه‌ای صادر کند و فعالیتهای گروه‌های موازی مدعی پان‌ایرانیست و همین‌طور «سازمان جوانان حزب پان ایرانیست» و سایت‌های وابسته به این گروه‌ها را فاقد اعتبار و بی‌ارتباط با حزب پان ایرانیست اعلام کند. تکرار موضوع فوق باعث شد که مجدداً حزب پان ایرانیست در این خصوص بیانیه‌هایی مبتنی بر غیررسمی بودن و عدم وابستگی سایر سایت‌ها و گروه‌های همنام را اعلام نماید.[۳۷][۳۸]
تشکیلات حزب پان ایرانیست و ساختار حزبی
ارکان حزب پان ایرانیست به قرار زیر است:
- - کنگره‌های عادی و فوق‌العاده؛
- - شورای عالی رهبری؛
- - دبیر کل و سازمان‌های تشکیلاتی زیرنظر او؛
- - شورای داوران.
مطابق با آخرین کنگره حزب پان ایرانیست (کنگره دکتر حسین طبیب) و تغییرات پس از ان افراد زیر مسولیت‌های گروه‌های رهبری، داوری، دبیر کلی دارند.
[۱۸]
- اعضای شورای عالی عبارتند از: شورای عالی رهبری (زهرا صفارپور (غلامی پور) (-دبیر کل، قدرت‌اله جعفری (قائم مقام دبیرکل)، منوچهر یزدی (سخنگو)، خلیل طلایی، سهراب اعظم زنگنه.[۳۳][۳۹]
- دبیر کل زهرا صفارپور (غلامی پور)
- مسولان شهرستان‌ها و سازمانها:[۴۰] ابراهیم قیاسیان / دفتر مرکزی تهران (پایگاه سیاوش)، غلام حسین آصف / مسئول استان خوزستان، حسن حیدری / مسئول شهرستان آبادان، اسماعیل رحیمی / مسئول تشکیلات آذربایجان و کردستان، خلیل طلایی / مسئول استان گلستان، ضرغامی / مسئول استان لرستان، امیری / مسئول شهرستان شیراز، کیومرث پشتکوهی / مسئول شهرستان شاهین شهر
- شورای داوری:[۴۱] رسول رازی، فضل‌اله امینی، عبدالرضا باستانی، غلام حسین آصف، مسعود جهان نما
ارگان حزب پان ایرانیست
ارگان حزب پان‌ایرانیست، حاکمیتِ ملت است. از فروردین ۱۳۷۷ نشریه داخلی حزب پان‌ایرانیست به نام «ضد استعمار» منتشر شد و از شماره ۴۴ به «حاکمیت ملت» تغییر نام داد.
دفاتر حزب پان ایرانیست
حزب پان ایرانیست دو دفتر رسمی در حال حاضر برای برگزاری نشست‌های خود به نشانی‌های زیر دارد که بصورت منظم و دوره‌ای اقدام به برگزاری نشست‌های حزبی می‌نماید[۴۲]
دفتر مرکزی (پایگاه سیاوش)
نشانی: تهران – سعادت آباد – بلوار فرحزادی – بین میدان سرو و میدان بوستان – ضلع جنوبی خیابان سرو غربی – شماره ۱۲۲ – لابی.
دفتر اهواز (پایگاه پندار)
نشانی: اهواز – فرهنگ شهر – خیابان ششم رشد – خیابان پنجم صراط – شماره ۲
پانویس
- ↑ «در باب جدایی». دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ جدایی حزب ملت ایران از حزب پان ایرانیست
- ↑ هوشنگ طالع. «نقدی کوتاه و فشرده بر کتاب حزب پان‌ایرانیست (1388 – 1330 ش)». دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ هوشنگ طالع (۱۳۹۲)، روز 28امرداد سه راه بوذرجمهری، سمرقند، ص. گفتار دهم۲۲۷ الی۲۸۴
- ↑ اعلامیه شورای رهبری حزب پان ایرانیست در دفاع از دولت مصدق و حملهٔ اوباش به دفاتر حزب پان ایرانیست
- ↑ هوشنگ طالع، تاریخچه مکتب پان ایرانیسم
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ سهراب اعظم زنگنه (۱۳۸۹)، * تاریخچه مختصر حزب پان ایرانیست
- ↑ استیضاح دولت هویدا در مجلس شورای ملی
- ↑ فشار بر اعضای حزب پان ایرانیست پس از تجزیه بحرین
- ↑ «راه سبز - محسن پزشکپور، بنیانگذار جنبش پان ایرانیسم درگذشت». دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «زندگینامه دکتر عاملی». دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «یادداشتی بر مرگ پزشکپور». دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «BBC». دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ علی اکبر رزمجو (۱۳۷۸)، حزب پان ایرانیست ایران، مرکز اسناد انقبلاب اسلامی، ص. سند۲۸
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ تاریخچه مکتب پان ایرانیسم، هوشنگ طالع
- ↑ «رضا کرمانی از رهبران حزب پان ایرانیست درگذشت». دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ تاریخچه مختصر حزب پان ایرانیست، سهراب اعظم زنگنه ص 36
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ http://paniranist-party.org/pages-675.html
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ تاریخچه مختصر حزب پان ایرانیست، سهراب اعظم زنگنه، ۱۳۸۹
- ↑ «چقدر ازتاریخچه فاشیسم در ایران خبر داریم». دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «نیروهای امنیتی از برگزاری دهمین کنگره آن جلوگیری کردند». دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ [بازداشت یک عضو حزب پان ایرانیست «بازداشت یک عضو حزب پان ایرانیست»] مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). سایت ملی - مذهبی. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶. - ↑ «بازداشت گروهی از اعضای حزب پان ایرانیسم در خوزستان». جرس. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «بازداشت اعضای حزب پان ایرانیست در کرج». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «رادیو فردا-ادامه بازداشت رهبر حرب پان ایرانیست». دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «بانو زهرا صفار شد پور دبیر کل حزب پان ایرانیست» (PDF). دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «عصر نو». دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «مصاحبه دبیر کل حزب پان ایرانیست با روز انلاین». دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ اطلاعیهٔ رضا کرمانی و حسین شهریاری
- ↑ بیانیهٔ اعضای حزب پان ایرانیست پیرامون تشکیل کنگرهٔ حزب
- ↑ مصاحبهٔ رضا کرمانی با صدای آمریکا
- ↑ «بیانیه حزب پان ایرانیست». دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ http://paniranist-party.org/pages-198.html
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-120.html
- ↑ https://www.balatarin.com/permlink/2013/6/1/3327986
- ↑ «مصاحبه رادیو فردا». دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-124.html
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-972.html
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-3.html
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-7.html
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-6.html
- ↑ http://paniranist-party.org/pages-11.html
منابع
- Engheta, Naser (2001). 50 years history with the Pan-Iranists. Los Angeles, CA: Ketab Corp. ISBN 1-883819-56-3
- تاریخچه مکتب پان ایرانیسم، هوشنگ طالع
- حزب پان ایرانیست، علی اکبر رزمجو
- حزب پان ایرانیست به روایت اسناد، شهلا بختیاری
- تاریخچه مختصر حزب پان ایرانیست، سهراب اعظم زنگنه
روز ۲۸ امرداد سه راه بوذرجمهری هوشنگ طالع http://fr.wikipedia.org/wiki/Parti_pan-iraniste_d'Iran *
نگارخانه
-
درفش حزب پان ایرانیست به رنگهای درفش ملی ایران و با نشان مخالف
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
 | این یک مقالهٔ خرد حزب سیاسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |