حزب سومکا

برای tributary of Volga، Sumka River را ببینید.

سومکا
رهبر	داوود منشی زاده
سخنگو	شاپور زندنیا
بنیان‌گذاری	۱۵ سپتامبر ۱۳۲۰ (۱۳۲۰-09-۱۵) (غیررسمی) ۲۱ ژوئیه ۱۳۳۱ (۱۳۳۱-07-۲۱) (رسمی)
مقرها	چالوس، تهران خیابان خانقاه
مرام سیاسی	ناسیونال سوسیالیزم، باستان‌گرایی پارسی، یهودستیزی، آنتی کمونیسم، آنتی کاپیتالیسم ،
سیاست در ایران حزب‌ها انتخابات

سومْکا که کوتاه شدهٔ حزب سوسیالیست ملی کارگران ایران است نام حزبی با عقاید ناسیونال سوسیالیسم بود که در طول جنگ جهانی دوم در ایران پایه‌گذاری شد. رهبر این حزب داوود منشی‌زاده بود. او و تنی چند از سران این حزب تا پیش از شکست آلمان نازی عضو حزب ناسیونال‌سوسیالیست کارگران آلمان بودند. اما پس از شکست آلمان نازی به ایران بازگشتند.

بنیان‌گذاری

داوود منشی‌زاده استاد ادبیات دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ بود. وی همچنین به دلیل همکاری با نیروهای اس اس در نبرد برلین زخمی شد. داوود منشی‌زاده عامل مؤثری در ارتباط بین آلمان نازی و ایران بود. حزب سومکا علاوه بر عضوگیری از دانشگاههای ایران دوام زیادی نداشت، گفته می‌شود رضاشاه نیز در یک دوره به این حزب کمک مالی کرده‌است.

توسعه

گروه به‌طور عمده از ملی‌گرایان تشکیل شده بود. اما بسیاری از رفتارهای اعضای حزب از حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان برگرفته شده بود، مانند سلام به سبک حزب نازی. نشان سواستیکا و رنگ‌های سیاه و سفید به عنوان رنگ‌ها و نشان حزب برگزیده شده بودند، با این حال اعضای حزب به شاه نیز احترام می‌گذاشتند. با این تفاوت که بجای صلیب شکستهٔ نازیسم، نماد فر کیانی ایران باستان در وسط آن نقش بسته‌است. حزب آریا شاخه‌ای از حزب سومکا بود.

روزنامه رسمی حزب سومکا در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی

منش حزب سومکا

ایدئولوژی سومکا برپایه همان شعارهای نازی‌ها بود. حزب در ایران و در مرحله اول بر ضد متفقین اشغالگر فعالیت می‌کرد ولی هدف اصلی حزب برضد ایدئولوژی کمونیسم و بها دادن به ارزش‌های پارسی باستان بود. سرانجام این حزب در برابر رژیم پهلوی ایستاد و رهبرش به بیرون از کشور رفت. پس از آن چندی یک دگرگونی بنیادی در حزب صورت گرفت و اعضای باقی‌مانده به همراهی با نیروهای بهرام آریانا پرداختند و بر ضد جمهوری اسلامی فعالیت کردند. نفرت از اعراب و کمونیست‌ها و جذب روشنفکران از ویژگی‌های حزب سومکا بود. هارون یشایایی، تهیه‌کننده باسابقه سینمای ایران، در مصاحبه‌ای در گفتگو با «تاریخ ایرانی» از گرایشها و اقدامهای ضدّ یهودی این حزب یاد کرده‌است.

به گفتهٔ داریوش همایون که زمانی در حرب سومکا عضویت داشت:

حزبی بود که از یک جهان‌بینی بسیار شدید ناسیونالیستی و نژادی حتی، طرفداری می‌کرد. البته نژادی نه باز به این معنی که نژاد سیاه یا قهوه‌ای را نژاد مادون بداند ولی روی آریایی بودن نژاد ایران خیلی تکیه می‌کرد به عنوان یکی از مایه‌های غرور ملی چون معتقد بود که ایرانیان فاقد غرور ملی هستند و به این دلیل تحت تأثیر خارجی‌ها قرار می‌گیرند، به این دلیل ایدئولوژی کمونیستی در آنها رخنه پیدا کرده و به همین دلیل از تسلط شوروی یا انگلستان بر کشور خودشان چندان نگران و ناراحت نیستند…

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «حزب سومکا». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ آبان ۱۳۸۹.

پیوند به بیرون

• پرچم حزب سومکا