باشقیرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ربات: حذف از رده:ویکی‌سازی رباتیک |
ابرابزار |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{coord|۵۴|۲۸|N|۵۶|۱۶|E|region:RU_type:adm1st|display=title}} |
{{coord|۵۴|۲۸|N|۵۶|۱۶|E|region:RU_type:adm1st|display=title}} |
||
{{Infobox settlement |
{{Infobox settlement |
||
| name = جمهوری |
| name = جمهوری باشقیرستان |
||
| official_name = |
| official_name = |
||
| native_name = باشقیر Башҡортостан Республикаһы |
| native_name = باشقیر Башҡортостан Республикаһы |
||
| native_name_lang = |
| native_name_lang = |
||
| other_name = روسیРеспублика Башкортостан |
| other_name = روسیРеспублика Башкортостан |
||
| settlement_type = [[جمهوری‌های روسیه|جمهوری]] |
| settlement_type = [[جمهوری‌های روسیه|جمهوری]] |
||
<!-- images, nickname, motto ---> |
<!-- images, nickname, motto ---> |
||
| image_skyline = |
| image_skyline = |
||
| imagesize = |
| imagesize = |
||
| image_alt = |
| image_alt = |
||
| image_caption = |
| image_caption = |
||
| image = <!-- other image (specify File: or Image: namespace) --> |
| image = <!-- other image (specify File: or Image: namespace) --> |
||
| image_flag = Flag of Bashkortostan.svg |
| image_flag = Flag of Bashkortostan.svg |
||
| flag_size = |
| flag_size = |
||
| flag_alt = |
| flag_alt = |
||
| image_seal = Coat of Arms of Bashkortostan.png |
| image_seal = Coat of Arms of Bashkortostan.png |
||
| seal_size = |
| seal_size = |
||
| seal_alt = |
| seal_alt = |
||
| image_shield = |
| image_shield = |
||
| shield_size = |
| shield_size = |
||
| shield_alt = |
| shield_alt = |
||
| nickname = |
| nickname = |
||
| motto = |
| motto = |
||
| anthem = National Anthem of the Republic of Bashkortostan |
| anthem = National Anthem of the Republic of Bashkortostan |
||
<!-- maps and coordinates ----> |
<!-- maps and coordinates ----> |
||
| image_map = RussiaBashkortostan2005.png |
| image_map = RussiaBashkortostan2005.png |
||
| mapsize = |
| mapsize = |
||
| map_alt = |
| map_alt = |
||
| map_caption = جایگاه جمهوری |
| map_caption = جایگاه جمهوری باشقیرستان بر روی نقشه فدراسیون روسیه |
||
| image_map1 = |
| image_map1 = |
||
| mapsize1 = |
| mapsize1 = |
||
| map_alt1 = |
| map_alt1 = |
||
| map_caption1 = |
| map_caption1 = |
||
| image_dot_map = |
| image_dot_map = |
||
| dot_mapsize = |
| dot_mapsize = |
||
| dot_map_base_alt = |
| dot_map_base_alt = |
||
| dot_map_alt = |
| dot_map_alt = |
||
| dot_map_caption = |
| dot_map_caption = |
||
| dot_x = |dot_y = |
| dot_x = |dot_y = |
||
| pushpin_map = |
| pushpin_map = |
||
| pushpin_label_position = |
| pushpin_label_position = |
||
| pushpin_label = |
| pushpin_label = |
||
| pushpin_map_alt = |
| pushpin_map_alt = |
||
| pushpin_mapsize = |
| pushpin_mapsize = |
||
| pushpin_map_caption = |
| pushpin_map_caption = |
||
| pushpin_map1 = |
| pushpin_map1 = |
||
| pushpin_label_position1 = |
| pushpin_label_position1 = |
||
| pushpin_label1 = <!-- only necessary if "name" or "official_name" are too long --> |
| pushpin_label1 = <!-- only necessary if "name" or "official_name" are too long --> |
||
| pushpin_map_alt1 = |
| pushpin_map_alt1 = |
||
| pushpin_mapsize1 = |
| pushpin_mapsize1 = |
||
| pushpin_map_caption1 = |
| pushpin_map_caption1 = |
||
| latd = |latm = |lats = |latNS = N |
| latd = |latm = |lats = |latNS = N |
||
| longd = |longm = |longs = |longEW = E |
| longd = |longm = |longs = |longEW = E |
||
| coor_pinpoint = |
| coor_pinpoint = |
||
| coordinates_region = |
| coordinates_region = |
||
| coordinates_type = |
| coordinates_type = |
||
| coordinates_display = inline,title |
| coordinates_display = inline,title |
||
| coordinates_format = dms |
| coordinates_format = dms |
||
| coordinates_footnotes = <!-- for references: use |
| coordinates_footnotes = <!-- for references: use<ref> tags --> |
||
<!-- location ----> |
<!-- location ----> |
||
| subdivision_type = [[فهرست کشورهای جهان|کشور]] |
| subdivision_type = [[فهرست کشورهای جهان|کشور]] |
||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
| established_date = [[۲۳ مارس]] [[۱۹۱۹ (میلادی)|۱۹۱۹]] |
| established_date = [[۲۳ مارس]] [[۱۹۱۹ (میلادی)|۱۹۱۹]] |
||
| established_title1 = <!-- Incorporated (town) --> |
| established_title1 = <!-- Incorporated (town) --> |
||
| established_date1 = |
| established_date1 = |
||
| established_title2 = <!-- Incorporated (city) --> |
| established_title2 = <!-- Incorporated (city) --> |
||
| established_date2 = |
| established_date2 = |
||
| established_title3 = |
| established_title3 = |
||
| established_date3 = |
| established_date3 = |
||
| extinct_title = |
| extinct_title = |
||
| extinct_date = |
| extinct_date = |
||
| founder = |
| founder = |
||
| named_for = |
| named_for = |
||
| seat_type = [[فهرست شهرهای روسیه|مرکز]] |
| seat_type = [[فهرست شهرهای روسیه|مرکز]] |
||
| seat = [[اوفا]] |
| seat = [[اوفا]] |
||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
| parts = <!-- parts text, or header for parts list --> |
| parts = <!-- parts text, or header for parts list --> |
||
<!-- government type, leaders --> |
<!-- government type, leaders --> |
||
| government_footnotes = |
| government_footnotes = |
||
| government_type = [[جمهوری]] |
| government_type = [[جمهوری]] |
||
| governing_body = |
| governing_body = |
||
| leader_party = |
| leader_party = |
||
| leader_title = رئیس جمهور{{سخ}}نخست وزیر |
| leader_title = رئیس جمهور{{سخ}}نخست وزیر |
||
| leader_name = [[رستم حمیدوف]]{{سخ}}ندارد |
| leader_name = [[رستم حمیدوف]]{{سخ}}ندارد |
||
<!-- display settings ----> |
<!-- display settings ----> |
||
| total_type = |
| total_type = |
||
| unit_pref = |
| unit_pref = |
||
<!-- area ----> |
<!-- area ----> |
||
| area_footnotes = |
| area_footnotes = |
||
| area_magnitude = |
| area_magnitude = |
||
| area_total_km2 = ۱۴۳٬۶۰۰ |
| area_total_km2 = ۱۴۳٬۶۰۰ |
||
| area_total_dunam = |
| area_total_dunam = |
||
| area_land_km2 = |
| area_land_km2 = |
||
| area_water_km2 = |
| area_water_km2 = |
||
| area_water_percent = کم |
| area_water_percent = کم |
||
| area_urban_footnotes = |
| area_urban_footnotes = |
||
| area_urban_km2 = |
| area_urban_km2 = |
||
| area_rural_footnotes = |
| area_rural_footnotes = |
||
| area_rural_km2 = |
| area_rural_km2 = |
||
| area_metro_footnotes = |
| area_metro_footnotes = |
||
| area_metro_km2 = |
| area_metro_km2 = |
||
| area_rank = ۲۷ام |
| area_rank = ۲۷ام |
||
| area_note = |
| area_note = |
||
<!-- elevation ----> |
<!-- elevation ----> |
||
| elevation_footnotes = |
| elevation_footnotes = |
||
| elevation_m = |
| elevation_m = |
||
| elevation_max_footnotes = |
| elevation_max_footnotes = |
||
| elevation_max_m = |
| elevation_max_m = |
||
| elevation_min_footnotes = |
| elevation_min_footnotes = |
||
| elevation_min_m = |
| elevation_min_m = |
||
<!-- population ----> |
<!-- population ----> |
||
| population_footnotes = |
| population_footnotes = |
||
| population_total = ۴٬۰۷۲٬۲۹۲ |
| population_total = ۴٬۰۷۲٬۲۹۲ |
||
| population_as_of = ۲۰۱۰ |
| population_as_of = ۲۰۱۰ |
||
| population_rank = ۷ام |
| population_rank = ۷ام |
||
| population_density_km2 = auto |
| population_density_km2 = auto |
||
| population_est = |
| population_est = |
||
| pop_est_as_of = |
| pop_est_as_of = |
||
| population_urban = ٪۶۴ |
| population_urban = ٪۶۴ |
||
| population_density_urban_km2 = |
| population_density_urban_km2 = |
||
| population_rural = ٪۳۴ |
| population_rural = ٪۳۴ |
||
| population_density_rural_km2 = |
| population_density_rural_km2 = |
||
| population_metro = |
| population_metro = |
||
| population_density_metro_km2 = |
| population_density_metro_km2 = |
||
| population_density = |
| population_density = |
||
| population_density_rank = |
| population_density_rank = |
||
| population_demonym = |
| population_demonym = |
||
| population_note = |
| population_note = |
||
<!-- demographics (section 1) --> |
<!-- demographics (section 1) --> |
||
| demographics_type1 = نژاد |
| demographics_type1 = نژاد |
||
| demographics1_footnotes = |
| demographics1_footnotes = |
||
| demographics1_title1 = [[ |
| demographics1_title1 = [[باشقیر]]{{سخ}}[[روسی]]{{سخ}}[[تاتار]]{{سخ}}بقیه |
||
| demographics1_info1 = ٪۲۹٫۸{{سخ}}۳۶٫۳٪{{سخ}}۲۴٫۱٪{{سخ}}۹٫۸٪ |
| demographics1_info1 = ٪۲۹٫۸{{سخ}}۳۶٫۳٪{{سخ}}۲۴٫۱٪{{سخ}}۹٫۸٪ |
||
<!-- demographics (section 2) --> |
<!-- demographics (section 2) --> |
||
| demographics_type2 = |
| demographics_type2 = |
||
| demographics2_footnotes = |
| demographics2_footnotes = |
||
| demographics2_title1 = |
| demographics2_title1 = |
||
| demographics2_info1 = |
| demographics2_info1 = |
||
<!-- time zone(s) ----> |
<!-- time zone(s) ----> |
||
| timezone1 = MSD |
| timezone1 = MSD |
||
| utc_offset1 = ۴+ |
| utc_offset1 = ۴+ |
||
| timezone1_DST = |
| timezone1_DST = |
||
| utc_offset1_DST = |
| utc_offset1_DST = |
||
| timezone2 = |
| timezone2 = |
||
| utc_offset2 = |
| utc_offset2 = |
||
| timezone2_DST = |
| timezone2_DST = |
||
| utc_offset2_DST = |
| utc_offset2_DST = |
||
<!-- postal codes, area code ---> |
<!-- postal codes, area code ---> |
||
| postal_code_type = [[کد پستی]] |
| postal_code_type = [[کد پستی]] |
||
| postal_code = |
| postal_code = |
||
| postal2_code_type = |
| postal2_code_type = |
||
| postal2_code = |
| postal2_code = |
||
| area_code_type = |
| area_code_type = |
||
| area_code = |
| area_code = |
||
| geocode = |
| geocode = |
||
| iso_code = RU-BA |
| iso_code = RU-BA |
||
| registration_plate =۰۲ |
| registration_plate =۰۲ |
||
<!-- twin cities ----> |
<!-- twin cities ----> |
||
| twin1 = |
| twin1 = |
||
| twin1_country = |
| twin1_country = |
||
| twin2 = |
| twin2 = |
||
| twin2_country = <!-- etc., up to twin9 / twin9_country --> |
| twin2_country = <!-- etc. , up to twin9 / twin9_country --> |
||
<!-- blank fields (section 1) --> |
<!-- blank fields (section 1) --> |
||
| blank_name_sec1 = زبان‌های رسمی |
| blank_name_sec1 = زبان‌های رسمی |
||
| blank_info_sec1 = [[زبان روسی|روسی]] , [[زبان باشقیر|باشقیری]] |
| blank_info_sec1 = [[زبان روسی|روسی]] , [[زبان باشقیر|باشقیری]] |
||
| blank1_name_sec1 = [[واحد پول]] |
| blank1_name_sec1 = [[واحد پول]] |
||
| blank1_info_sec1 = [[روبل]] |
| blank1_info_sec1 = [[روبل]] |
||
| blank2_name_sec1 = |
| blank2_name_sec1 = |
||
| blank2_info_sec1 = |
| blank2_info_sec1 = |
||
<!-- blank fields (section 2) --> |
<!-- blank fields (section 2) --> |
||
| blank_name_sec2 = |
| blank_name_sec2 = |
||
| blank_info_sec2 = |
| blank_info_sec2 = |
||
| blank1_name_sec2 = |
| blank1_name_sec2 = |
||
| blank1_info_sec2 = |
| blank1_info_sec2 = |
||
| blank2_name_sec2 = |
| blank2_name_sec2 = |
||
| blank2_info_sec2 = |
| blank2_info_sec2 = |
||
<!-- website, footnotes ----> |
<!-- website, footnotes ----> |
||
| website = {{URL|http://www.bashkortostan.ru/}} |
| website = {{URL|http://www.bashkortostan.ru/}} |
||
| footnotes = |
| footnotes = |
||
}} |
}} |
||
[[پرونده:Bashkir03.png|بندانگشتی|250px|left]] |
[[پرونده:Bashkir03.png|بندانگشتی|250px|left]] |
||
'''جمهوری |
'''جمهوری باشقیرستان''' (گاه باشکورتستان <ref>[http://www.javanemrooz.com/news/newsreader/shabestan/show-1663745.aspx اعیاد اسلامی در باشقیرستان روسیه تعطیل رسمی می‌شود<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://zar.ir/News/News-3559.aspx ولادیمیر یوتوشنکوف، میلیاردری از صنعت ارتباطات دوربرد و مخابرات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>) {{باشقیری| Башҡортоста́н Респу́бликаһы }} {{به روسی|Респу́блика Башкортоста́н}} یکی از واحدهای تشکیل‌دهنده [[فدراسیون روسیه]] است. این سرزمین در [[آسیای میانه]]، میان [[رود ولگا]] و [[رشته‌کوه اورال]] قرار دارد. |
||
باشقیرستان ۱۴۳٬۶۰۰ کیلومتر مساحت داشته و پایتخت آن [[اوفا]] نام دارد. زبان‌های رسمی آن [[زبان باشقیری]] و [[روسی]] هستند. بیشتر مردم باشقیرستان را [[باشقیرها]] تشکیل می‌دهند. |
|||
جمعیت |
جمعیت باشقیرستان بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۲ به ۴٬۱۰۴٬۳۳۶ نفر می‌رسیده که ۶۴٪ آنان [[شهر|شهرنشین]] بوده و بقیه در [[روستا|روستاها]] زندگی می‌کرده‌اند.<ref>[http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11&docid=10715289081463 Всероссийская перепись населения ۲۰۰۲ года<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> |
||
== تاریخ == |
== تاریخ == |
||
'''اوفا''' پایتخت |
'''اوفا''' پایتخت باشقیرستان در دامنه‌های غربی اورال قرار می‌گیرد. در این شهر قدیمی که بسال ۱۵۷۵ تاسیس یافته‌است تقریباً یک چهارم از جمعیت کشور زندگی می‌کنند. باشقیرستان در شرق با [[تاتارستان]] و در شمال شرقی با [[اودمورت]] همسایه می‌باشد. بقیه خاکهای جمهوری نیز توسط [[روسیه]] احاطه شده‌است. باشقیرستان که اولین [[جمهوری خودمختار]] در فدراسیون روسیه می‌باشد خودمختاری خود را در ۲۳ مارس سال ۱۹۱۹ بدست آورد. این مردمان امروز بصورت بخشی از این فدراسیون و آن هم در اقلیت زندگی می‌کنند. |
||
[[شوروی]] پیشین از طرفی سعی داشت تا |
[[شوروی]] پیشین از طرفی سعی داشت تا جمهوری‌های [[ایدیل]] – [[اورال]] بین مردمشان تقسیم کرده و از طرف دیگر نیز آنها را از اتحاد [[ترک‌ها]] دور نماید. در این راستا اتحاد جماهیر [[شوروی]] سابق بسال ۱۹۲۵ با بوجود آوردن استان [[اورنبورگ]] که هدف ازآن جدا ساختن جمهوری‌های [[ایدیل]] – [[اورال]] و [[ترکستان]] از یکدیگربود، هم از [[اعلان استقلال]] جمهوری‌های «ایدیل – اورال» جلوگیری نمود و هم باعث تجرید و جدایی این جمهوری‌ها از دنیای ترک شد. |
||
باشقیرها نیز مانند [[تاتارها]]، استعمار زراعی و صنعتی را رد نمودند. ملی گرایی باشقیرها که در سالهای ۱۹۳۰ اوج گرفت، با مرگ صدها هزار انسان متوقف گردیده وجمعیت آنها با ۱۶/۶ درصدکاهش به ۱۴۱هزارتن رسید. در نتیجه این وقایع، جمعیت باشقیرها تنها در سال ۱۹۶۹ توانست به میزان سال۱۹۲۶ برسد. |
|||
زبان |
زبان باشقیرها ازگروه زبان ترکی " '''[[ولگا – اورال]]'''" و از خانواده آلتای است. این زبان در عین حال در گروه [[قبچاق]] قرار داشته وبه زیرگروه "'''قبچاق بلغار'''" تعلق دارد. زبان باشقیر از نظر واژگانی نسبتاً غنی می‌باشد. این زبان دارای ۲ لهجه که یکی در شمال شرقی و غربی و دیگری درجنوب غربی و مرکز مورد استفاده‌است، می‌باشد. |
||
باشقیرها تا [[قرن نوزدهم]] با '''زبان [[ترکی]]''' تکلم می‌نمودند. در اواخر همین سده آنها '''زبان [[تاتاری]]''' را قبول نموده بین سالهای ۱۹۲۳ الی ۱۹۳۰ از [[الفبای عربی|الفبای فارسی-عربی]] و بین سالهای ۱۹۳۰ الی ۱۹۳۹ نیز از [[الفبای لاتین]] استفاده می‌کرند. در سال ۱۹۴۰ نیز همانند دیگر جمهوری‌های آسیای میانه الفبای [[سیریلیک]] جای الفبای [[لاتین]] را گرفت. با سقوط [[قازان]] و با وجود سیاست‌های روسی کردن و مسیحی نمودن حکومت وقت شوروی،''''' بخشی از مسلمانان حتی به بهای محرومیت از امتیازات روس‌ها، تغییر دین را قبول نکرده و اعتقاد به اسلام را ادامه دادند'''''. بخشی از این مردم که دین خود راتغییر داده بودند نیز در قرن نوزدهم دوباره به اسلام گرویدند. در سال ۱۷۸۸ کاترین دوم در منطقه ایدیل- اورال '''مجلس اسلامی اورِنبِرگ''' را تاسیس نمود ومجلس بعدها به «اوفا» منتقل شد. |
|||
موجودیت |
موجودیت باشقیرها درمناطق ایدیل و ولگا در قرن دهم، بر اساس آثار نویسندگان ایرانی ثابت شده‌است. براساس نوشته‌های [[استخری]] مردمی بنام باشقیر در یک منطقه کوهستانی که به مسافت ۲۰ روز از محل اسکان بلغارها فاصله داشت، می‌زیستند. |
||
در این دوران |
در این دوران باشقیرها به دامداری، شکار و زنبورداری پرداخته ودر کار ساخت سلاح از فلزات تبحر یافتند. براساس این دیدگاه باشقیرها مردمان کوههای اورال بودند. آنها از '''فین-اوگری '''بودند که تحت تاثیر فرهنگ آلتایی قرار گرفته واز قرن نهم از محل بلغارهای ولگا کوچ کرده واسلام را پذیرفتند. زمانی درخصوص باشقیرها این عقیده حاکم بود: " '''همانطوری که سیاست و راهبرد کمونیستی، ترکستان را به ۴ قسمت قومی ترک زبان جدا نموده بود، باشقیرها که با تاتارها قوم واحدی تشکیل می‌دادند را نیز جداگانه بررسی می‌کرد'''. باشقیرها که کمتراز تاتارها پراکنده شده بودند بیشتر در جنوب کوههای اورال تجمع یافته بودند. |
||
خاکهای |
خاکهای باشقیر در اوایل سده سیزدهم تحت حاکمیت مغولان [[اردوی زرین]] یا بعبارت دیگر "چای بان" پسر " جوجی" قرارگرفت. باشقیرها که به ارتش مغول پیوسته بودند، باسقوط اردوی زرین بسال ۱۵۰۲ بین خان نشینی‌های مختلف تقسیم گردیدند. بخشی که در شمال بودند به خان نشین "[[غازان]]"، بخشی که در شمال شرقی بودند به سیبری وبخشی که در جنوب قرارداشتند به ارتش [[نوقای]] پیوستند. '''در سال۱۵۵۲ [[ایوان مخوف]]، خان نشین غازان را تحت استیلای خود در آورد. او در «اوفا» یک پایگاه نظامی تاسیس نموده و شهرهایی مانند [[سامارا]] و [[اورنبورگ]] را تسخیرنمود. ''' |
||
سال بعد نیز |
سال بعد نیز خان‌نشین آستراخان تحت استیلا قرار گرفت و در سال ۱۶۶۰نیز [[توسعه‌طلبی]] روس‌ها باسقوط خان‌نشینی سیبری ادامه یافت. در سال ۱۷۱۳ روس‌ها حامی قزاق‌ها شناخته می‌شدند وبسال ۱۷۸۳ کریمه را تصرف کردند. روس‌ها بین سالهای ۱۸۲۲ الی ۱۸۲۴ خان نشینی قزاق رااز میان برداشته و تمامی ترکستان را تحت کنترل خود گرفتند. |
||
با سقوط خان نشینی قزاق وتوسعه خاکهای |
با سقوط خان نشینی قزاق وتوسعه خاکهای روسیه، باشقیرها نیز به همراه دیگر خلق‌های ترک سربه قیام برداشتند. اولین قیام مابین سده‌های ۱۷ و ۱۸ بیش از۶ سال طول کشید. دومین قیام که بیش از ۵ سال به درازا انجامید از طرف ریش سفیدان هدایت شد. سومین انقلاب درسال ۱۷۵۵ تحت رهبری '''باترچی''' صورت گرفت. آخرین عصیان نیز بسال ۱۷۷۴ و با رهبری '''پوگاچِف'''انجام گرفت. در این میان با تحت استیلا قرار گرفتن خاکهای باشقیر، شمارجمعیت آنان نیز کاهش یافت. با انقلاب صنایع فلزی درقرن هجدهم روستائیانی که زمین نداشتند بصورت کارکنان کارخانه در آمدند. در این میان مردم منطقه ایدیل-اورال وثروت طبیعی آنها نیز به استثمار روس‌ها در آمد. |
||
در سال۱۹۱۷ ملی گرایی |
در سال۱۹۱۷ ملی گرایی باشقیرها دوباره شعله‌ور شد. باشکوردها مانند تاتارها مناطق ترک مسلمان نشین را یکی کرده وتلاش برای تشکیل جمهوری مسلمان نشین ایدیل-اورال را آغاز کردند. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== سیاست == |
== سیاست == |
||
[[رئیس جمهور]] |
[[رئیس جمهور]] باشقیرستان، [[رستم حمیدوف]] است که در ژوئیه ۲۰۱۰ پس از استعفای [[مرتضی رحیموف]] به این مقام رسید. مرتضی رحیموف از سال ۱۹۹۳ مقام رییس جمهوری باشقیرستان را بر عهده داشته‌است.<ref>[http://pe.rian.ru/foreign/parties/20100719/127152337.html پارلمان باشقیرستان انتصاب حمیدوف به سمت رئیس جمهور را تأئید کرد (خبرگزاری ریانووستی)]</ref> |
||
== اقتصاد == |
== اقتصاد == |
||
== جغرافیا == |
== جغرافیا == |
||
سرزمینی است که در شمال آسیای میانه و در نزدیکی رشته کوههای اورال واقع شده.از نظر موقع جغرافیایی نزدیک دشت قبچاق است و میان وولگا و دریای خزر واقع گشته‌است. |
سرزمینی است که در شمال آسیای میانه و در نزدیکی رشته کوههای اورال واقع شده. از نظر موقع جغرافیایی نزدیک دشت قبچاق است و میان وولگا و دریای خزر واقع گشته‌است. |
||
== مردم == |
== مردم == |
||
مردم |
مردم باشقیرستان از نظر نژادی از نژاد زرد تاتاری بحساب می‌آیند. این اقوام رابطهٔ قومی و زبانی نزدیکی با سایر ترک تباران [[آسیای مرکزی]] مانند قزاق‌ها و ازبک‌ها و همچنین تاتارهای ساکن قازان دارند. زبان باشقردی پیوندی و از شاخه آلتایی است و بنابراین با [[زبان‌های اغوز]] و مغولی و ترکی نزدیکی دارد. |
||
== مذهب == |
== مذهب == |
||
مردم |
مردم باشقیرستان که باشقیری هم خوانده می‌شوند مسلمان و سنی مذهب هستند. |
||
== فرهنگ == |
== فرهنگ == |
||
فرهنگ مردم |
فرهنگ مردم باشقیر امروزه مانند گذشته‌ها نیست؛ و بدلیل آمیختگی زندگی با اقوام اسلاو تغییرات زیادی داشته‌است. اما در هر سو ویژگی‌های صحرانشینان ترک وتاتار هنوز هم در میان آنها وجود دارد. |
||
== پیوند به بیرون == |
== پیوند به بیرون == |
||
* [http://www.bashkortostan.ru وبگاه رسمی جمهوری |
* [http://www.bashkortostan.ru وبگاه رسمی جمهوری باشقیرستان] |
||
* [http://eng.bashinform.ru خبرگزاری جمهوری |
* [http://eng.bashinform.ru خبرگزاری جمهوری باشقیرستان] |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
* {{یادکرد ویکی |
* {{یادکرد ویکی |
||
|عنوان =Bashkortostan |
|عنوان =Bashkortostan |
||
|پیوند =http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bashkortostan&oldid=485221534 |
|پیوند =http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bashkortostan&oldid=485221534 |
||
|زبان = انگلیسی |
|زبان = انگلیسی |
||
|بازیابی =۳ آوریل ۲۰۱۲ |
|بازیابی =۳ آوریل ۲۰۱۲ |
||
}} |
}} |
||
[http://www.malavan.ir/forum/ |
[http://www.malavan.ir/forum/اخبار-و-شناخت-کشورهای-جهان/2721-معرفي-كامل-روسيه.html فدراسیون روسیه (وبگاه http://www.malavan.ir/forum)] |
||
{{ویکی‌انبار-رده|Bashkortostan}} |
{{ویکی‌انبار-رده|Bashkortostan}} |
||
== پانویس == |
== پانویس == |
||
{{پانویس}} |
{{پانویس}} |
||
| خط ۲۶۲: | خط ۲۶۱: | ||
{{Template group |
{{Template group |
||
|title = جمهوری |
|title = جمهوری باشقیرستان |
||
|list = |
|list = |
||
{{جمهوری‌های روسیه}} |
{{جمهوری‌های روسیه}} |
||
| خط ۲۷۵: | خط ۲۷۴: | ||
[[رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۹ (میلادی)]] |
[[رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۹ (میلادی)]] |
||
[[رده: |
[[رده:باشقیرستان]] |
||
[[رده:جمهوری‌های روسیه]] |
[[رده:جمهوری‌های روسیه]] |
||
نسخهٔ ۹ اکتبر ۲۰۱۴، ساعت ۰۹:۳۷
جمهوری باشقیرستان
باشقیر Башҡортостан Республикаһы روسیРеспублика Башкортостан | |
|---|---|
 پرچم  مهر | |
| سرود: National Anthem of the Republic of Bashkortostan | |
 جایگاه جمهوری باشقیرستان بر روی نقشه فدراسیون روسیه | |
| مختصات: مختصات: عرض جغرافیایی وارد نشده‌است {{#coordinates:}}: عرض جغرافیایی نامعتبر | |
| کشور |  روسیه |
| منطقه فدرالی | پریژولفسکی (ولگا) |
| منطقه اقتصادی | اورال |
| بزرگترین شهر | اوفا |
| تاسیس | ۲۳ مارس ۱۹۱۹ |
| مرکز | اوفا |
| مدیریت | |
| • نوع | جمهوری |
| • رئیس جمهور نخست وزیر | رستم حمیدوف ندارد |
| مساحت | |
| • جمهوری | ۱۴۳٬۶۰۰ کیلومتر مربع (۵۵۴۰۰ مایل مربع) |
| رتبه مساحت | ۲۷ام |
| جمعیت (۲۰۱۰) | |
| • جمهوری | ۴٬۰۷۲٬۲۹۲ |
| • رتبه | ۷ام |
| • شهری | ٪۶۴ |
| • روستایی | ٪۳۴ |
| نژاد | |
| • باشقیر روسی تاتار بقیه | ٪۲۹٫۸ ۳۶٫۳٪ ۲۴٫۱٪ ۹٫۸٪ |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی ۴+ (MSD) |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | RU-BA |
| پلاک خودرو | ۰۲ |
| زبان‌های رسمی | روسی , باشقیری |
| واحد پول | روبل |
| وبگاه | |
جمهوری باشقیرستان (گاه باشکورتستان [۱][۲]) (به باشقیری: Башҡортоста́н Респу́бликаһы) (به روسی: Респу́блика Башкортоста́н) یکی از واحدهای تشکیل‌دهنده فدراسیون روسیه است. این سرزمین در آسیای میانه، میان رود ولگا و رشته‌کوه اورال قرار دارد.
باشقیرستان ۱۴۳٬۶۰۰ کیلومتر مساحت داشته و پایتخت آن اوفا نام دارد. زبان‌های رسمی آن زبان باشقیری و روسی هستند. بیشتر مردم باشقیرستان را باشقیرها تشکیل می‌دهند.
جمعیت باشقیرستان بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۲ به ۴٬۱۰۴٬۳۳۶ نفر می‌رسیده که ۶۴٪ آنان شهرنشین بوده و بقیه در روستاها زندگی می‌کرده‌اند.[۳]
تاریخ
اوفا پایتخت باشقیرستان در دامنه‌های غربی اورال قرار می‌گیرد. در این شهر قدیمی که بسال ۱۵۷۵ تاسیس یافته‌است تقریباً یک چهارم از جمعیت کشور زندگی می‌کنند. باشقیرستان در شرق با تاتارستان و در شمال شرقی با اودمورت همسایه می‌باشد. بقیه خاکهای جمهوری نیز توسط روسیه احاطه شده‌است. باشقیرستان که اولین جمهوری خودمختار در فدراسیون روسیه می‌باشد خودمختاری خود را در ۲۳ مارس سال ۱۹۱۹ بدست آورد. این مردمان امروز بصورت بخشی از این فدراسیون و آن هم در اقلیت زندگی می‌کنند.
شوروی پیشین از طرفی سعی داشت تا جمهوری‌های ایدیل – اورال بین مردمشان تقسیم کرده و از طرف دیگر نیز آنها را از اتحاد ترک‌ها دور نماید. در این راستا اتحاد جماهیر شوروی سابق بسال ۱۹۲۵ با بوجود آوردن استان اورنبورگ که هدف ازآن جدا ساختن جمهوری‌های ایدیل – اورال و ترکستان از یکدیگربود، هم از اعلان استقلال جمهوری‌های «ایدیل – اورال» جلوگیری نمود و هم باعث تجرید و جدایی این جمهوری‌ها از دنیای ترک شد.
باشقیرها نیز مانند تاتارها، استعمار زراعی و صنعتی را رد نمودند. ملی گرایی باشقیرها که در سالهای ۱۹۳۰ اوج گرفت، با مرگ صدها هزار انسان متوقف گردیده وجمعیت آنها با ۱۶/۶ درصدکاهش به ۱۴۱هزارتن رسید. در نتیجه این وقایع، جمعیت باشقیرها تنها در سال ۱۹۶۹ توانست به میزان سال۱۹۲۶ برسد.
زبان باشقیرها ازگروه زبان ترکی " ولگا – اورال" و از خانواده آلتای است. این زبان در عین حال در گروه قبچاق قرار داشته وبه زیرگروه "قبچاق بلغار" تعلق دارد. زبان باشقیر از نظر واژگانی نسبتاً غنی می‌باشد. این زبان دارای ۲ لهجه که یکی در شمال شرقی و غربی و دیگری درجنوب غربی و مرکز مورد استفاده‌است، می‌باشد.
باشقیرها تا قرن نوزدهم با زبان ترکی تکلم می‌نمودند. در اواخر همین سده آنها زبان تاتاری را قبول نموده بین سالهای ۱۹۲۳ الی ۱۹۳۰ از الفبای فارسی-عربی و بین سالهای ۱۹۳۰ الی ۱۹۳۹ نیز از الفبای لاتین استفاده می‌کرند. در سال ۱۹۴۰ نیز همانند دیگر جمهوری‌های آسیای میانه الفبای سیریلیک جای الفبای لاتین را گرفت. با سقوط قازان و با وجود سیاست‌های روسی کردن و مسیحی نمودن حکومت وقت شوروی، بخشی از مسلمانان حتی به بهای محرومیت از امتیازات روس‌ها، تغییر دین را قبول نکرده و اعتقاد به اسلام را ادامه دادند. بخشی از این مردم که دین خود راتغییر داده بودند نیز در قرن نوزدهم دوباره به اسلام گرویدند. در سال ۱۷۸۸ کاترین دوم در منطقه ایدیل- اورال مجلس اسلامی اورِنبِرگ را تاسیس نمود ومجلس بعدها به «اوفا» منتقل شد.
موجودیت باشقیرها درمناطق ایدیل و ولگا در قرن دهم، بر اساس آثار نویسندگان ایرانی ثابت شده‌است. براساس نوشته‌های استخری مردمی بنام باشقیر در یک منطقه کوهستانی که به مسافت ۲۰ روز از محل اسکان بلغارها فاصله داشت، می‌زیستند.
در این دوران باشقیرها به دامداری، شکار و زنبورداری پرداخته ودر کار ساخت سلاح از فلزات تبحر یافتند. براساس این دیدگاه باشقیرها مردمان کوههای اورال بودند. آنها از فین-اوگری بودند که تحت تاثیر فرهنگ آلتایی قرار گرفته واز قرن نهم از محل بلغارهای ولگا کوچ کرده واسلام را پذیرفتند. زمانی درخصوص باشقیرها این عقیده حاکم بود: " همانطوری که سیاست و راهبرد کمونیستی، ترکستان را به ۴ قسمت قومی ترک زبان جدا نموده بود، باشقیرها که با تاتارها قوم واحدی تشکیل می‌دادند را نیز جداگانه بررسی می‌کرد. باشقیرها که کمتراز تاتارها پراکنده شده بودند بیشتر در جنوب کوههای اورال تجمع یافته بودند.
خاکهای باشقیر در اوایل سده سیزدهم تحت حاکمیت مغولان اردوی زرین یا بعبارت دیگر "چای بان" پسر " جوجی" قرارگرفت. باشقیرها که به ارتش مغول پیوسته بودند، باسقوط اردوی زرین بسال ۱۵۰۲ بین خان نشینی‌های مختلف تقسیم گردیدند. بخشی که در شمال بودند به خان نشین "غازان"، بخشی که در شمال شرقی بودند به سیبری وبخشی که در جنوب قرارداشتند به ارتش نوقای پیوستند. در سال۱۵۵۲ ایوان مخوف، خان نشین غازان را تحت استیلای خود در آورد. او در «اوفا» یک پایگاه نظامی تاسیس نموده و شهرهایی مانند سامارا و اورنبورگ را تسخیرنمود.
سال بعد نیز خان‌نشین آستراخان تحت استیلا قرار گرفت و در سال ۱۶۶۰نیز توسعه‌طلبی روس‌ها باسقوط خان‌نشینی سیبری ادامه یافت. در سال ۱۷۱۳ روس‌ها حامی قزاق‌ها شناخته می‌شدند وبسال ۱۷۸۳ کریمه را تصرف کردند. روس‌ها بین سالهای ۱۸۲۲ الی ۱۸۲۴ خان نشینی قزاق رااز میان برداشته و تمامی ترکستان را تحت کنترل خود گرفتند.
با سقوط خان نشینی قزاق وتوسعه خاکهای روسیه، باشقیرها نیز به همراه دیگر خلق‌های ترک سربه قیام برداشتند. اولین قیام مابین سده‌های ۱۷ و ۱۸ بیش از۶ سال طول کشید. دومین قیام که بیش از ۵ سال به درازا انجامید از طرف ریش سفیدان هدایت شد. سومین انقلاب درسال ۱۷۵۵ تحت رهبری باترچی صورت گرفت. آخرین عصیان نیز بسال ۱۷۷۴ و با رهبری پوگاچِفانجام گرفت. در این میان با تحت استیلا قرار گرفتن خاکهای باشقیر، شمارجمعیت آنان نیز کاهش یافت. با انقلاب صنایع فلزی درقرن هجدهم روستائیانی که زمین نداشتند بصورت کارکنان کارخانه در آمدند. در این میان مردم منطقه ایدیل-اورال وثروت طبیعی آنها نیز به استثمار روس‌ها در آمد.
در سال۱۹۱۷ ملی گرایی باشقیرها دوباره شعله‌ور شد. باشکوردها مانند تاتارها مناطق ترک مسلمان نشین را یکی کرده وتلاش برای تشکیل جمهوری مسلمان نشین ایدیل-اورال را آغاز کردند. پس ازنشست‌های کنگره غازان و مجلس عمومی مسلمانان روسیه در اوت سال ۱۹۱۷ و برغم اوضاع مبهم منتج ازانقلاب روسیه، درژانویه ۱۹۱۸ دولت حاکم «ایدیل – اورال» تاسیس شد. در۲۳ مارس ۱۹۱۹، رهبران باشقیر که مجبور به دیدار با دولتمردان شوروی سابق شدند، همانند تاتارها، جمهوری خودمختار باشقیرستان را تاسیس نمودند.
.svg)
سیاست
رئیس جمهور باشقیرستان، رستم حمیدوف است که در ژوئیه ۲۰۱۰ پس از استعفای مرتضی رحیموف به این مقام رسید. مرتضی رحیموف از سال ۱۹۹۳ مقام رییس جمهوری باشقیرستان را بر عهده داشته‌است.[۴]
اقتصاد
جغرافیا
سرزمینی است که در شمال آسیای میانه و در نزدیکی رشته کوههای اورال واقع شده. از نظر موقع جغرافیایی نزدیک دشت قبچاق است و میان وولگا و دریای خزر واقع گشته‌است.
مردم
مردم باشقیرستان از نظر نژادی از نژاد زرد تاتاری بحساب می‌آیند. این اقوام رابطهٔ قومی و زبانی نزدیکی با سایر ترک تباران آسیای مرکزی مانند قزاق‌ها و ازبک‌ها و همچنین تاتارهای ساکن قازان دارند. زبان باشقردی پیوندی و از شاخه آلتایی است و بنابراین با زبان‌های اغوز و مغولی و ترکی نزدیکی دارد.
مذهب
مردم باشقیرستان که باشقیری هم خوانده می‌شوند مسلمان و سنی مذهب هستند.
فرهنگ
فرهنگ مردم باشقیر امروزه مانند گذشته‌ها نیست؛ و بدلیل آمیختگی زندگی با اقوام اسلاو تغییرات زیادی داشته‌است. اما در هر سو ویژگی‌های صحرانشینان ترک وتاتار هنوز هم در میان آنها وجود دارد.
پیوند به بیرون
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Bashkortostan». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۲.
فدراسیون روسیه (وبگاه http://www.malavan.ir/forum)
 |
در ویکی‌انبار پروندههایی دربارهٔ باشقیرستان موجود است. |
پانویس
Wikipedia contributors, "Bashkortostan," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed July 12, 2008).
| مستقل |  | |
|---|---|---|
| وابسته | ||
مناطق ترکزبان | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
قسمتهای فدرال روسیه ایتالیک نشان داده شده اند. | ||||||
| ||||||
۱ شامل جمهوری خودمختار نخجوان. | ||||||
| آفریقا |  | |
|---|---|---|
| آمریکای شمالی | ||
| آسیا | ||
| اروپا | ||
.png){kind=small}
 | این یک مقالهٔ خرد یک مکان جغرافیایی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |