کوه‌های تالش

کوه‌های باغرو در منطقه ماساللی.

'کوه‌های باغرو زنجیره‌ای از کوه‌ها است که در شمال غربی ایران و جنوب شرقی جمهوری آذربایجان قرار گرفه‌است.

این کوه‌ها بخش شمال غربی رشته‌کوه البرز را تشکیل می‌دهند و از زمین‌های پست لنکران به سوی جنوب شرقی امتداد یافته و تا دشت‌های قزل اوزن در ایران ادامه می‌یابند.

کوه‌های باغرو در شرق آذربایجان با جهتی شمالی جنوبی در حاشیه دریای خزر تا دره قزل اوزن در گیلان ممتد میباشد. دامنه‌های غربی کوه‌های باغرو دارای شیب ملایم و چهره عریان و بسیار کم درخت و دامنه‌های شرقی آن دارای شیب تند به سوی دریای خزر میباشد. «سفید کوه» بلندترین قله آن به ارتفاع ۳۲۰۰ متر در نزدیکی قزل اوزن قرار دارد.

کوهستان باغرو چند قله بلندتر از ۳ هزار متر دارد و بیشینه بارندگی در این کوهستان میان ۱٬۶۰۰ میلی‌متر تا ۱٬۸۰۰ است که بالاترین میزان بارندگی در ایران و در جمهوری آذربایجان است.

کوه‌های باغرو در شمال غربی به کوهستان سبلان می‌پیوندد. رشته‌کوه‌های باغرو دارای سه رشته اصلی است. در میان آنها، طولانی‌ترین رشته‌کوه، کوه‌های باغرو است که در مرز با ایران و به طول ۱۰۰ کیلومتر کشیده شده و تا ۸ کیلومتری ساحل خزر ادامه دارد. بلندترین قله آن «بغرو داغ ۳۱۹۷ متر» نام دارد. منطقه تالش اقلیمی ملایم دارد.

کوه‌های تالش

آب رودخانه‌های بالهارود، گوی‌تپه، ولش، قومباشی، سوداوشار، بشرو، آستارا و تعدادی دیگر که از کوه‌های باغرو سرچشمه گرفته و در این نواحی جریان دارد، در آبیاری مورد استفاده قرار گرفته و از اهمیت خاصی برخوردارند. کوه‌های باغرو و جلگه لنکران، دارای پوشش خاک بسیار غنی است. در این نواحی، در کنار چمنزارهای گسترده و چراگاه‌های سرسبز، جنگل‌های ارزشمندی نیز وجود دارد.

جنگل‌های تالش

جنگل‌های تالش در منطقه ماساللی.

جنگل‌های تالش عمدتاً در کوه‌های تالش و نیز در بخش‌هایی از جلگه لنکران گسترده شده‌است. این جنگل‌ها که تا ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا گسترده شده‌اند حدود ۱۵۰ هزار هکتار مساحت را دربر می‌گیرد. در این گستره، جنگل‌های جنب‌مداری تیپ هیرکان وجود دارد، به استثنای دیابار، در تالش در مساحت ۳۶۹۰۰ هکتاری، ۱۱۶۷ نوع رستنی شمارش شده‌است. از نظر تنوع گونه‌ها، تالش در میان ۱۸ایالت پوشش گیاهی قفقاز، مقام اول را داراست. از ۱۵۰ نوع درختان و بوته‌های جنگلی ۳۶ گونه آن بومی‌اند.

در جنگل‌های هیرکان تالش آکاسیا، گلابی هیرکان و آکاسیای ابریشمی موجود است که نشان دهنده ارتباط ژنتیکی این جنگل‌ها با پوشش گیاهی آسیای شرقی و هیمالیا در گذشته‌های دور بوده‌است. در جنگل‌های تالش، به علت مواجهه با دوره یخچالی شدن، نمونه‌هایی از پوشش گیاهی آن دوره برجای مانده و محافظت شده‌است. این موضوع از نظر بررسی‌های تاریخی جنگلهای جهان از اهمیت بسیار برخوردار است. در جنگلهای تالش پراکندگی انواع درختان ویژه از جمله درخت آهن، بلوط شاه بلوطی برگ، آکاسیای ابریشمی، له‌له خزر، شمشاد هیرکانی، گردو، انجیر هیرکانی، را می‌توان مشاهده کرد. از درختان بوته‌ای می‌توان از آلوچه، ازگیل، زالزالک، ارجنگ، انار، شمشاد کولخیسی، کوله‌خاس، دانایا، نام برد که از نمونه‌های ارزشمند جنگلی بوده و اشکوب پایینی جنگل را پوشانده‌اند.

در گسترش جنگل‌های کوهستانی تالش، ارتفاعات تأثیر داشته‌اند و نوارهایی از مناطق را به وجود آورده‌اند. این نوارها به نواحی دشت، پایین‌کوه، میان‌کوه، بالاکوه، جنگل‌های نیمه‌آلپی و چمنی ـ کوهی تقسیم می‌شوند. هر نوار دارای پوشش گیاهی ویژه خود است. در نواحی دشتی توسکا، یالان‌قوز، بلوط‌های شاه‌بلوطی برگ، درخت آهن در عین حالی که سودبخش است، به این نوع درخت در نوار جنگلی بالاکوهی کمتر برخورد می‌شود. در نوار جنگلی بالاکوهی شاه بلوط شرقی، افرا و ممرز درختان غالب را تشکیل می‌دهند.

نگارخانه

• 
• 

منابع

• Talish-Mountains:Encyclopaedia Britannica، بازدید: سپتامبر ۲۰۱۱.
• اطلاعات جنگل‌ها برپایه: Azarbaijan Sovet Ensiklopediasi, IX. Baku 1976-88 صص۱۳۵ و ۱۳۶.
• اطلاعات جنگل‌ها برپایه: امیراحمدیان، بهرام، جغرافیای قفقاز، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران ۱۳۷۷.
• امیر احمدیان، بهرام: جغرافیای جمهوری آذربایجان. در: مجله «رشد آموزش جغرافیا». پاییز ۱۳۸۰ - شماره ۵۹. (از صفحه ۳۴ تا ۳۹).