آندره ساخاروف
آندره ساخاروف | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۲۱ مه ۱۹۲۱ |
| درگذشت | ۱۴ دسامبر ۱۹۸۹ (۶۸ سال) |
| ملیت |  اتحاد جماهیر شوروی |
| شناخته‌شده برای | فیزیکدان اتمی، فعال حقوق بشری |
| همسر | یلنا بونر |
| جوایز | جایزه صلح نوبل سال ۱۹۷۵ جایزه استالین، جایزه لنین |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | فیزیک اتمی |
آندره دیمیترویچ ساخاروف (به روسی: Андрей Дмитриевич Сахаров) (۲۱ مه ۱۹۲۱ – ۱۴ دسامبر ۱۹۸۹) فیزیکدان هسته‌ای شوروی، مخالف حکومت و فعال در زمینه خلع سلاح هسته‌ای بود[۲] که پدر بمب هیدروژنی شوروی نیز لقب گرفته‌بود.[۳]
ساخاروف، به دلیل طراحی بمب آردی‌اس-۳۷-که نشان‌دهنده توسعه بمب هیدروژنیِ ساخت شوروی بود-، مشهور بود. ساخاروف بعدها مدافع آزادی و اصلاحات مدنی در شوروی شد و به همین خاطر، با آزار و اذیت از سوی حکومت، مواجه شد. این فعالیت‌ها باعث شد در سال ۱۹۷۵ برنده جایزه صلح نوبل شود ساخاروف همچنین به دستور نیکیتا خروشچف رهبر پیشین شوروی بزرگترین سلاح تاریخ بشریت یعنی بمب تزار را ساخت.[۴] جایزه ساخاروف نیز که هرساله از سوی پارلمان اروپا اهدا می‌شود و به حقوق بشر و آزادی‌ها اختصاص دارد، به افتخار او ایجاد شده‌است.[۵]
زندگی
[ویرایش]آندره دیمیترویچ ساخاروف در ۲۱ ماه مه ۱۹۲۱ در شهر مسکو به دنیا آمد. دوران کودکی او با دوران استقرار رژیم کمونیستی هم‌زمان بود. او دوران تحصیلی سختی را از نظر اقتصادی گذارند، اما توانست قبل از پایان تحصیل در استخراج فلزات صنایع دفاعی در یک کارخانه مهمات‌سازی شغلی بیابد. او به تئوری‌های فیزیک علاقه داشت و سرانجام در همین رشته هم فارغ‌التحصیل شد.
فعالیت‌ها
[ویرایش]پس از بمباران اتمی هیروشیما توسط آمریکا، هیاتی از طرف دولت روسیه موظف به مطالعه در این زمینه شدند. این تحقیقات با ابتکارات ساخاروف منجر به اختراع اولین بمب هیدروژنی در سال ۱۹۵۲ گردید.
او زمانی که به امکان کاربرد و قدرت تخریب بمب‌های هیدروژنی پی برد به مخالفت برخاست و به یک مخالف تبدیل شد. این مخالفت تا آخر عمر با وی همراه بود. او به خاطر فعالیت‌هایش برنده جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۷۵ شد.
ساخاروف در سال ۱۹۶۷ نامه‌ای سرگشاده به برژنف رهبر وقت شوروی نوشت و در آن به افزایش زندانیان سیاسی و نقض حقوق بشر اعتراض کرد.
او به خاطر اعتراضات خود به شهر گورکی در ۴۰۰ کیلومتری مسکو تبعید شد، و پس از ۱۰ سال در ۲۱ دسامبر ۱۹۸۶ از زندان آزاد شد. آزادی وی را شخص گورباچف با تلفن به وی اعلام کرد.[۶]
جایزه نوبل
[ویرایش]ساخاروف در سال ۱۹۷۵ جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
کتاب
[ویرایش]او بعدها کتابی در مورد زندگی خود نوشت و در آن به بررسی وضع زندگی خود در روسیه و اکتشافات خود در مورد بمب‌های هسته‌ای پرداخت. در ایران از ساخاروف کتاب «کشور من و جهان» به ترجمه ابوالفضل خدابخش از سوی انتشارات رواق منتشر شده‌است.
درگذشت
[ویرایش]او عاقبت در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۹ در سن ۶۸ سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت. ساخاروف به عنوان قهرمان دموکراسی و حقوق بشر در شوروی شناخته می‌شود.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- نگاهی آزاد به زندگی‌نامه آندره دیمیترویچ ساخاروف در وبگاه در انجمن فیزیکدانان آمریکا بایگانی‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ "Sakharov Human Rights Prize 25th anniversary marked in US". Voice of America. 15 January 2014.
- ↑ «از آزمایش بمب هیدروژنی اول شوروی ۶۵ سال می‌گذرد». اسپوتنیک. ۲ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۱۸.
- ↑ Gorelik, Gennady (2008). "Andrei Sakharov". In Koertge, Noretta (ed.). New dictionary of scientific biography. Detroit: Charles Scribner's Sons/Thomson Gale. Archived from the original on 15 February 2019. Retrieved 7 February 2019.
{{cite encyclopedia}}: Cite has empty unknown parameter:|3=(help) - ↑ "Andrei Sakharov: Soviet Physics, Nuclear Weapons and Human Rights". Archived from the original on 29 December 2015. Retrieved 2 February 2008.
- ↑ «ساخاروف آزاد شد». وبگاه رسمی روزنامه ایران. دریافت‌شده در دی ۱۳۸۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک)
پیوند به بیرون
[ویرایش]
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| واژه‌نامه‌های زندگی‌نامه‌ای | |
| پایگاه‌های دادهٔ علمی | |
| سایر | |
- اعتصاب غذاها
- اعضای تماموقت آکادمی علوم اتحاد شوروی
- اعضای فرهنگستان علوم فرانسه
- اعضای فرهنگستان ملی دانش آمریکا
- اعضای وابسته خارجی آکادمی ملی علوم
- افراد روس یونانیتبار
- اهالی مسکو
- برندگان جایزه استالین
- برندگان جایزه صلح نوبل
- برندگان جایزه لنین
- برندگان جایزه نوبل اهل اتحاد شوروی
- برندگان جایزه نوبل اهل روسیه
- بنیانگذاران حزبهای سیاسی
- بیخدایان اهل اتحاد شوروی
- بیخدایان اهل روسیه
- پرسترویکا
- خاطرهنویسان اهل روسیه
- دانشآموختگان دانشگاه دولتی مسکو
- درگذشتگان ۱۹۸۹ (میلادی)
- دریافتکنندگان نشان لنین
- دکترای علوم فیزیک-ریاضی
- زادگان ۱۹۲۱ (میلادی)
- زندانیان اهل روسیه
- زندانیان و بازداشتشدگان اهل اتحاد شوروی
- زندانیان وجدان عفو بین‌الملل
- سوسیالیستهای اهل روسیه
- فیزیکدانان اهل روسیه
- قهرمانان کار سوسیالیست
- مخالفان شوروی
- مخترعان اهل اتحاد شوروی
- مخترعان اهل روسیه
- نویسندگان اهل مسکو
- نویسندگان سیاسی اهل روسیه
- نویسندگان غیرداستانی اهل روسیه
- نویسندگان غیرداستانی اهل شوروی
- نویسندگان مرد اهل اتحاد شوروی
- نویسندگان مرد سده ۲۰ (میلادی)
- نویسندگان سده ۲۰ (میلادی) اهل روسیه
- نویسندگان مرد غیرداستانی
- پناهندگان جنگ جهانی دوم
- خاطرهنویسان سده ۲۰ (میلادی)
- اعضای مجمع فیلسوفان آمریکا
- درگذشتگان به علت بیماری ماهیچه قلب
- سوسیالدموکراتهای اهل اروپا
- فعالان حقوق بشر اهل اتحاد شوروی
- اعضای انجمن فیزیک آمریکا
- دانشمندان و مهندسان جنگافزارهای هسته‌ای
- افراد جنگ سرد
- فیزیکدانان اهل شوروی