جایزه ساخاروف
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
برای جایزه ساخاروف که از سوی امریکا اهدا می‌شود، جایزه ساخاروف (ای‌پی‌اس) را ببینید.
| جایزه ساخاروف | |
|---|---|
 ۲۰۱۴ |
|
 |
|
| ارائه کننده | پارلمان اروپا |
| کشور | فرانسه |
| مکان | استراسبورگ |
| جوایز | ۵۰٬۰۰۰ یورو[۱] |
| اولین مراسم | ۱۹۸۸ میلادی |
| آخرین مراسم | ۲۰۱۴ میلادی |
| وب‌گاه رسمی | Sakharov Prize |
جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه که به افتخار آندره ساخاروف دانشمند و مخالف و ناراضی شوروی سابق تحت این عنوان نام‌گذاری شده، در دسامبر سال ۱۹۸۸ توسط پارلمان اروپا بنیان نهاده شد. این جایزه نشانی است که به افراد یا سازمان‌هایی که زندگی خود را وقف دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه می‌نمایند، اهدا می‌شود.[۲] لیست نامزدها توسط کمیته‌های امور خارجه و توسعه استخراج و تهیه می‌گردد و برندگان جایزه در ماه نوامبر معرفی و اعلام می‌شوند.[۱] جایزه ساخاروف از سال ۲۰۱۰ میلادی با جایزه نقدی ۵۰٬۰۰۰ یوروئی[۱] توأم شده‌است.
اولین جایزه در سال ۱۹۸۸ میلادی به‌طور مشترک به نلسون ماندلا از آفریقای جنوبی و آناتولی مارچنکو از روسیه اهداء شد. آخرین جوایز نیز در سال ۲۰۱۲ میلادی به دو دگراندیش ایرانی، نسرین ستوده و جعفر پناهی اهدا شده‌است.[۳] همچنین جایزه ساخاروف در طول تاریخ خود به سازمان‌های مختلفی اهدا شده که برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی، سازمان مادران پلازا د مایو از آرژانتین موفق به کسب این جایزه گردید.
جایزه ساخاروف معمولاً سالانه در تاریخ ۱۰ دسامبر که مصادف است با با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر توسط مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۴۸ میلادی[۴] و مقارن با روز جهانی حقوق بشر، اهدا می‌گردد.[۵]
برندگان[ویرایش]
.jpg)
| سال | برنده | ملیت | شرح | منبع |
|---|---|---|---|---|
| ۱۹۸۸ | نلسون ماندلا | آفریقای جنوبی | فعال ضد آپارتاید و رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی | [۶] |
| ۱۹۸۸ | آناتولی مارچنکو (پس‌از مرگ) | اتحاد شوروی | فعال حقوق بشر، نویسندهٔ زندانی | [۶] |
| ۱۹۸۹ | الکساندر دوبچک | چکسلوواکی | سیاست‌مدار اسلوواکی بهار پراگ | [۶] |
| ۱۹۹۰ | آنگ سان سو چی | برمه | سیاست‌مدار مخالف و رئیس کمیتهٔ ملی دموکراسی | [۷] |
| ۱۹۹۱ | ادم دماچی | کوزوو | زندانی و سیاست‌مدار کوزوو | [۶] |
| ۱۹۹۲ | مادران میدان می | آرژانتین | جمعیت مادرانی که فرزندان‌شان را در جنگ کثیف از دست داده‌اند | [۷] |
| ۱۹۹۳ | اسلوبونیچ | بوسنی هرزگوین | روزنامهٔ سارایو | [۷] |
| ۱۹۹۴ | تسلیمه نسرین | بنگلادش | پزشک فمنیست | [۷] |
| ۱۹۹۵ | لیلا زانا | ترکیه | نمایندهٔ مجلس و زندانی سیاسی | [۶] |
| ۱۹۹۶ | وئی ژنگشنگ | جمهوری خلق چین | فعال حقوق بشر | [۷] |
| ۱۹۹۷ | سلیمه غزالی | الجزایر | فعال حقوق بشر و نویسنده | [۷] |
| ۱۹۹۸ | ابراهیم روگووا | کوزوو | سیاست‌مدار آلبانیایی، اولین رئیس‌جمهور کوزوو | [۶] |
| ۱۹۹۹ | خانا گوزمو | تیمور شرقی | اولین رئیس‌جمهور تیمور شرقی | [۸] |
| ۲۰۰۰ | باستا یا | اسپانیا | جمعیت مبارزه با تروریسم | [۹] |
| ۲۰۰۱ | نوریت پلد-الحنان | اسرائیل | فعال صلح | [۶] |
| ۲۰۰۱ | عزت قضاوی | فلسطین | استاد دانشگاه، نویسنده | [۶] |
| ۲۰۰۱ | زاخاری کامونو | آنگولا | کشیش و فعال صلح | [۶] |
| ۲۰۰۲ | اسوالدو پایا | کوبا | زندانی و فعال سیاسی | [۱۰] |
| ۲۰۰۳ | کوفی عنان (سازمان ملل متحد) | غنا | هفتمین دبیرکل سازمان ملل متحد و برندهٔ جایزهٔ صلح نوبل | [۶] |
| ۲۰۰۴ | انجمن روزنامه‌نگاران بلاروس | بلاروس | سازمان غیر دولتی روزنامه‌نگاران خواهان آزادی بیان و عقیده | [۱۱] |
| ۲۰۰۵ | بانوان سپیدپوش | کوبا | مادران و زنان زندانیان سیاسی | [۱۲] |
| ۲۰۰۵ | گزارشگران بدون مرز | — | سازمان غیر دولتی طرفدار آزادی مطبوعات | [۱۲] |
| ۲۰۰۵ | حوا ابراهیم | نیجریه | حقوقدان، فعال حقوق بشر | [۱۲] |
| ۲۰۰۶ | الکساندر میلینکیویچ | بلاروس | سیاست‌مدار و نامزد انتخاب شده از طرف نیروهای متحدهٔ دموکراتیک بلاروس برای انتخاب ریاست جمهوری |
[۱۳] |
| ۲۰۰۷ | صالح محمودعثمان | سودان | حقوقدان، فعال حقوق بشر | [۷] |
| ۲۰۰۸ | هو یا | جمهوری خلق چین | فعال سیاسی و مخالف دولت | [۱۴] |
| ۲۰۰۹ | یادبود (انجمن) | روسیه | انجمن بین‌المللی آزادی‌های مدنی | [۱۵] |
| ۲۰۱۰ | گیرمو فاریناس | کوبا | پزشک، ژورنالیست و مخالف حکومت | [۱۶] |
| ۲۰۱۱ | اسماء محفوظ, احمد السنوسی, رازان زیتونه, علی فرزت, محمد بوعزیزی (بعد از فوت) |
مصر لیبی سوریه سوریه تونس |
پنج نفر از نمایندگان عرب که در امر حقوق بشر و آزادی فعال بودند | [۱۷] |
| ۲۰۱۲ | جعفر پناهی, نسرین ستوده |
ایران | ستوده، حقوقدان و پناهی، کارگردان سینما. فعالان حقوق بشر | [۱۸][۱۹] |
| ۲۰۱۳ | ملاله یوسف‌زی | پاکستان | فعال حقوق زنان و کودکان | [۲۰] |
| ۲۰۱۴ | دنیس موکاگی | کنگو | جراح زنان آسیب‌دیده از جنگ | [۲۱] |
| ۲۰۱۵ | رائف بدوی | عربستان سعودی | وبلاگ‌نویس عربستان سعودی که به اتهام "توهین به اسلام" زندانی است | [۲۲] |
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "Sakharov Prize for Freedom of Speech". European Parliament. Retrieved 23 October 2010.
- ↑ "1986: Sakharov comes in from the cold". BBC News. 23 December 1986. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ European Parliament / News. «Sakharov Prize: "Prize ensures winners' voices are heard throughout the world"». بازبینی‌شده در 13 Dec 2012.
- ↑ "The Universal Declaration of Human Rights". United Nations. Retrieved 25 October 2010.
- ↑ "Human Rights Day". سازمان ملل متحد. 25 October 2010. Retrieved 25 October 2010.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ ۶٫۷ ۶٫۸ ۶٫۹ "20 years of the Sakharov Prize: Human rights and reconciliation". European Parliament. 28 October 2008. Retrieved 22 October 2010.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ "Sakharov Network calls for immediate release of Aung San Suu Kyi, Sakharov Prize laureate 1990". Reporters Without Borders. 15 May 2009. Retrieved 23 October 2010.
- ↑ "Gusmão receives EU Sakharov prize". BBC News. 15 December 1999. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Basque group wins peace prize". BBC News. 26 October 2000. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Cuban dissident collects EU prize". BBC News. 17 December 2002. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Europeans Honor Belarusian Association of Journalists". United States Department of State. 9 November 2004. Archived from the original on 19 May 2009. Retrieved 22 October 2010.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ Gibbs, Stephen (14 December 2005). "Cuba 'bars women from prize trip'". BBC News. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Belarussian takes EU rights award". BBC News. 26 October 2006. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "China dissident wins rights prize". BBC News. 17 December 2008. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Russia rights group wins EU prize". BBC News. 22 October 2009. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Cuba dissident Farinas awarded Sakharov Prize by EU". BBC News. 21 October 2010. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Sakharov Prize for Freedom of Thought 2011". European Parliament. Retrieved 27 October 2011.
- ↑ Saeed Kamali Dehghan (26 October 2012). "Nasrin Sotoudeh and director Jafar Panahi share top human rights prize". The Guardian. Archived from the original on 26 October 2012. Retrieved 26 October 2012.
- ↑ "Nasrin Sotoudeh and Jafar Panahi – winners of the 2012 Sakharov Prize". European Parliament. Retrieved 27 October 2012.
- ↑ جایزه ساخاروف ۲۰۱۳ به ملاله یوسف‌زی رسید دویچه‌وله فارسی
- ↑ Denis Mukwege, an African Voice Against Rape, Is Honored by Europe
- ↑ رائف بدوی، وبلاگ‌نویس عربستان سعودی برنده جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه
