جایزه ساخاروف

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
با جایزه ساخاروف (ای‌پی‌اس) اشتباه نشود.
جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه
Remise du Prix Sakharov à Aung San Suu Kyi Strasbourg 22 octobre 2013-21.jpg
کشوراتحادیه اروپا، فرانسه ویرایش این در ویکی‌داده
برگزارکنندهپارلمان اروپا
پاداش(ها)۵۰٬۰۰۰ یورو[۱]
نخستین دورهدسامبر ۱۹۸۸؛ ۳۴ سال پیش (۱۹۸۸-۱۲)
دریافت‌کننده کنونیاعتراضات بلاروس
وبگاه

جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه که به افتخار آندره ساخاروف دانشمند و مخالف و ناراضی شوروی سابق تحت این عنوان نام‌گذاری شده، در دسامبر سال ۱۹۸۸ توسط پارلمان اروپا بنیان نهاده شد. این جایزه نشانی است که به افراد یا سازمان‌هایی که زندگی خود را وقف دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه می‌نمایند، اهدا می‌شود.[۲] لیست نامزدها توسط کمیته‌های امور خارجه و توسعه استخراج و تهیه می‌گردد و برندگان جایزه در ماه نوامبر معرفی و اعلام می‌شوند.[۱] جایزه ساخاروف از سال ۲۰۱۰ میلادی با جایزه نقدی ۵۰٬۰۰۰ یورویی[۱] توأم شده‌است.

اولین جایزه در سال ۱۹۸۸ میلادی به‌طور مشترک به نلسون ماندلا از آفریقای جنوبی و آناتولی مارچنکو از روسیه اهداء شد. این جایزه در سال ۲۰۱۲ میلادی به دو دگراندیش ایرانی، نسرین ستوده و جعفر پناهی اهدا شده‌است.[۳] همچنین جایزه ساخاروف در طول تاریخ خود به سازمان‌های مختلفی اهدا شده که برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی، سازمان مادران پلازا د مایو از آرژانتین موفق به کسب این جایزه گردید.

جایزه ساخاروف معمولاً سالانه در تاریخ ۱۰ دسامبر که مصادف است با با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ میلادی[۴] و مقارن با روز جهانی حقوق بشر، اهدا می‌گردد.[۵]

برندگان[ویرایش]

نلسون ماندلا
آناتولی مارچنکو
آنگ سان سو چی
تسلیمه نسرین
کوفی عنان
جعفر پناهی
ملاله یوسف‌زی
سال برنده ملیت شرح منبع
۱۹۸۸ نلسون ماندلا  آفریقای جنوبی فعال ضد آپارتاید و رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی [۶]
۱۹۸۸ آناتولی مارچنکو (پس‌از مرگ) اتحاد شوروی فعال حقوق بشر، نویسندهٔ زندانی [۶]
۱۹۸۹ الکساندر دوبچک  چکسلواکی سیاست‌مدار اسلوواکی بهار پراگ [۶]
۱۹۹۰ آنگ سان سو چی  میانمار سیاست‌مدار مخالف و رئیس کمیتهٔ ملی دموکراسی (جایزه پس گرفته شد)[۷] [۸]
۱۹۹۱ آدم دماچی  کوزوو زندانی و سیاست‌مدار کوزوو [۶]
۱۹۹۲ مادران میدان می  آرژانتین جمعیت مادرانی که فرزندان‌شان را در جنگ کثیف از دست داده‌اند [۸]
۱۹۹۳ اسلوبونیچ  بوسنی و هرزگوین روزنامهٔ سارایو [۸]
۱۹۹۴ تسلیمه نسرین  بنگلادش پزشک فمنیست [۸]
۱۹۹۵ لیلا زانا  ترکیه نمایندهٔ مجلس و زندانی سیاسی [۶]
۱۹۹۶ وئی ژنگشنگ  چین فعال حقوق بشر [۸]
۱۹۹۷ سلیمه غزالی  الجزایر فعال حقوق بشر و نویسنده [۸]
۱۹۹۸ ابراهیم روگووا  کوزوو سیاست‌مدار آلبانیایی، اولین رئیس‌جمهور کوزوو [۶]
۱۹۹۹ ژانانا گوژماو  تیمور شرقی اولین رئیس‌جمهور تیمور شرقی [۹]
۲۰۰۰ باستا یا  اسپانیا جمعیت مبارزه با تروریسم [۱۰]
۲۰۰۱ نوریت پلد-الحنان  اسرائیل فعال صلح [۶]
۲۰۰۱ عزت قضاوی  فلسطین استاد دانشگاه، نویسنده [۶]
۲۰۰۱ زاخاری کامونو  آنگولا کشیش و فعال صلح [۶]
۲۰۰۲ اوسوالدو پایا  کوبا زندانی و فعال سیاسی [۱۱]
۲۰۰۳ کوفی عنان (سازمان ملل متحد)  غنا هفتمین دبیرکل سازمان ملل متحد و برندهٔ جایزهٔ صلح نوبل [۶]
۲۰۰۴ انجمن روزنامه‌نگاران بلاروس  بلاروس سازمان غیردولتی روزنامه‌نگاران خواهان آزادی بیان و عقیده [۱۲]
۲۰۰۵ بانوان سپیدپوش  کوبا مادران و زنان زندانیان سیاسی [۱۳]
۲۰۰۵ گزارشگران بدون مرز — سازمان غیردولتی طرفدار آزادی مطبوعات [۱۳]
۲۰۰۵ حوا ابراهیم  نیجریه حقوقدان، فعال حقوق بشر [۱۳]
۲۰۰۶ الکساندر میلینکیویچ  بلاروس سیاست‌مدار و نامزد انتخاب شده
از طرف نیروهای متحدهٔ دموکراتیک بلاروس
برای انتخاب ریاست جمهوری 		[۱۴]
۲۰۰۷ صالح محمود عثمان  سودان حقوقدان، فعال حقوق بشر [۸]
۲۰۰۸ هو یا  چین فعال سیاسی و مخالف دولت [۱۵]
۲۰۰۹ یادبود (انجمن)  روسیه انجمن بین‌المللی آزادی‌های مدنی [۱۶]
۲۰۱۰ گیرمو فاریناس  کوبا پزشک، ژورنالیست و مخالف حکومت [۱۷]
۲۰۱۱ اسماء محفوظ،
احمد السنوسی،
رازان زیتونه،
علی فرزت،
محمد بوعزیزی (بعد از فوت) 		 مصر
 لیبی
 سوریه
 سوریه
 تونس 		پنج نفر از نمایندگان عرب که در امر حقوق بشر و آزادی فعال بودند [۱۸]
۲۰۱۲ جعفر پناهی،
نسرین ستوده 		 ایران ستوده، حقوقدان و پناهی، کارگردان سینما. فعالان حقوق بشر [۱۹][۲۰]
۲۰۱۳ ملاله یوسف‌زی  پاکستان فعال حقوق زنان و کودکان [۲۱]
۲۰۱۴ دنیس موکاگی  جمهوری کنگو جراح زنان آسیب‌دیده از جنگ [۲۲]
۲۰۱۵ رائف بدوی  عربستان سعودی وبلاگ‌نویس عربستان سعودی که به اتهام «توهین به اسلام» زندانی است. [۲۳]
۲۰۱۶ نادیا مراد  عراق فعالان حقوق‌بشر یزیدی که مدتی در دست داعش اسیر بودند [۲۴]
لمیا حجی بشار
۲۰۱۷ مخالفان دمکرات ونزوئلا  ونزوئلا جایزه ساخاروف به همه زندانیان سیاسی ونزوئلا که نام‌شان را «فورو پنال»، یکی از سازمان‌های حقوق بشری ونزوئلا منتشر کرده‌است، اهدا شد.[۲۵] [۲۶][۲۷]
۲۰۱۸ اولگ سنتسوف  اوکراین کارگردان، فیلم نامه نویس، نماد مبارزه برای آزادی زندانیان سیاسی در روسیه و سراسر جهان است. [۲۸]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "Sakharov Prize". پارلمان اروپا. Archived from the original on 15 September 2017. Retrieved 29 October 2017.
  2. ↑ "1986: Sakharov comes in from the cold". BBC News. 23 December 1986. Retrieved 21 October 2010.
  3. ↑ European Parliament / News. «Sakharov Prize: "Prize ensures winners' voices are heard throughout the world"». دریافت‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۲.
  4. ↑ "The Universal Declaration of Human Rights". United Nations. Retrieved 25 October 2010.
  5. ↑ "Human Rights Day". سازمان ملل متحد. 25 October 2010. Retrieved 25 October 2010.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ ۶٫۷ ۶٫۸ ۶٫۹ "20 years of the Sakharov Prize: Human rights and reconciliation". European Parliament. 28 October 2008. Retrieved 22 October 2010.
  7. ↑ «Aung San Suu Kyi suspended from the Sakharov Prize Community by European Parliament».
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ ۸٫۵ ۸٫۶ "Sakharov Network calls for immediate release of Aung San Suu Kyi, Sakharov Prize laureate 1990". Reporters Without Borders. 15 May 2009. Retrieved 23 October 2010.
  9. ↑ "Gusmão receives EU Sakharov prize". BBC News. 15 December 1999. Retrieved 21 October 2010.
  10. ↑ "Basque group wins peace prize". BBC News. 26 October 2000. Retrieved 21 October 2010.
  11. ↑ "Cuban dissident collects EU prize". BBC News. 17 December 2002. Retrieved 21 October 2010.
  12. ↑ "Europeans Honor Belarusian Association of Journalists". United States Department of State. 9 November 2004. Archived from the original on 19 May 2009. Retrieved 22 October 2010.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ Gibbs, Stephen (14 December 2005). "Cuba 'bars women from prize trip'". BBC News. Retrieved 21 October 2010.
  14. ↑ "Belarussian takes EU rights award". BBC News. 26 October 2006. Retrieved 21 October 2010.[پیوند مرده]
  15. ↑ "China dissident wins rights prize". BBC News. 17 December 2008. Retrieved 21 October 2010.
  16. ↑ "Russia rights group wins EU prize". BBC News. 22 October 2009. Retrieved 21 October 2010.[پیوند مرده]
  17. ↑ "Cuba dissident Farinas awarded Sakharov Prize by EU". BBC News. 21 October 2010. Retrieved 21 October 2010.
  18. ↑ "Sakharov Prize for Freedom of Thought 2011". European Parliament. Archived from the original on 23 اكتبر 2011. Retrieved 27 October 2011. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  19. ↑ Saeed Kamali Dehghan (26 October 2012). "Nasrin Sotoudeh and director Jafar Panahi share top human rights prize". The Guardian. Archived from the original on 26 October 2012. Retrieved 26 October 2012.
  20. ↑ "Nasrin Sotoudeh and Jafar Panahi – winners of the 2012 Sakharov Prize" (PDF). European Parliament. Retrieved 27 October 2012.
  21. ↑ جایزه ساخاروف ۲۰۱۳ به ملاله یوسف‌زی رسید دویچه‌وله فارسی
  22. ↑ Denis Mukwege, an African Voice Against Rape, Is Honored by Europe
  23. ↑ رائف بدوی، وبلاگ‌نویس عربستان سعودی برنده جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه
  24. ↑ "Sakharov prize: Yazidi women win EU freedom prize". BBC News. 27 اکتبر 2016. Archived from the original on 27 October 2016. Retrieved 27 October 2016.
  25. ↑ "Venezuela's opposition awarded Sakharov Prize for championing human rights". The Independent. 26 اکتبر 2017. Archived from the original on 28 October 2017. Retrieved 28 October 2017.
  26. ↑ "Parliament awards Sakharov Prize 2017 to Democratic Opposition in Venezuela". European Parliament. 26 اکتبر 2017. Archived from the original on 28 October 2017. Retrieved 27 October 2017.
  27. ↑ «جایزه ساخاروف برای مخالفان رئیس‌جمهوری ونزوئلا - 26.10.2017». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۸.
  28. ↑ "Sakharov Prize 2018 goes to Oleg Sentsov | News | European Parliament". www.europarl.europa.eu (به انگلیسی). 2018-10-25. Retrieved 2019-03-03.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جایزه_ساخاروف&oldid=35033641»