فهرست شهرستان‌های استان خراسان رضوی
استان خراسان رضوی در حال حاضر ۳۴ شهرستان دارد و پس از استان فارس، دومین استان ایران از لحاظ تعدد شهرستان‌هاست.[۱] نام چهار شهرستان مشهد، قوچان، سبزوار و تربت حیدریه در دومین قانون تقسیمات کشوری ایران در آبان ۱۳۱۶ ذیل استان شمال شرق به میان آمد. دو ماه بعد که قانون اصلاح شد، همین چهار شهرستان به اضافهٔ گناباد، در کنار بجنورد و بیرجند (که این دو حالا خارج از استان قرار گرفته‌اند) هفت شهرستان استان نهم را تشکیل دادند. سایر شهرستانها در طول زمان از همین شهرستان‌های «اولیه» منتزع شدند. شهرستان‌های نیشابور، کاشمر، و درگز به ترتیب در ۱۳۲۰ و ۱۳۲۲ و ۱۳۲۷ پدید آمدند. درگز در ۱۳۳۵ منحل و ضمیمهٔ قوچان شد، اما فقط چهار سال بعد دوباره تشکیل شد.[۲] شهرستان تربت جام در ۱۳۳۵ به وجود آمد و تایباد در ۱۳۵۴. سایر شهرستانها پس از انقلاب ۱۳۵۷ و بنا بر سومین قانون تقسیمات کشوری ایران (مصوب ۱۳۶۲) ایجاد شدند. هنگام تقسیم استان خراسان، ۱۹ شهرستان از ۲۷ شهرستان خراسان در خراسان رضوی قرار گرفتند،[۳] هرچند شهرستان‌های قائنات و فردوس به ترتیب در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۵ از خراسان رضوی جدا شدند و به خراسان جنوبی پیوستند.[۴][۵] شهرستان صالح‌آباد در سال ۱۳۹۷، شهرستان کوهسرخ در سال ۱۳۹۸، شهرستان‌های زبرخان، ششتمد و گلبهار در سال ۱۳۹۹ تأسیس شدند و جدیدترین شهرستان تشکیل‌شده، میان‌جلگه است که در سال ۱۴۰۱ تأسیس شد.
نام اکثر شهرستانها از نام بزرگترین شهرشان اخذ شده‌است، هرچند استثناهایی میان شهرستان‌های نوبنیادتر مثل کوهسرخ یا میان‌جلگه دیده می‌شود که به نام عوارض جغرافیایی منطقه‌شان نامگذاری شده‌اند. برخی دیگر نظیر جوین یادآور نام تاریخی همان منطقه هستند. سه شهرستان پس از به وجود آمدن تغییر نام دادند: باخرز در ۱۳۵۹ به تایباد تغییر نام یافت[۶] (در سال ۱۳۸۹ دوباره شهرستان جدیدی به نام باخرز تشکیل شد که از تایباد منتزع شده بود). نام برداسکن در ۱۳۷۹ به بردسکن اصلاح شد[۷] و نام تخت‌جلگه در ۱۳۹۰ به فیروزه تغییر کرد.[۸] همچنین نام شهرستان بینالود (سابق) محل بحث بوده‌است و در سطح محل عموماً از عنوان طرقبه شاندیز برای اشاره به آن استفاده می‌شود و پیشنهادهایی برای تغییر نام آن نیز ارائه شد[۹][۱۰] که در سال ۱۴۰۱ با موفقیت به طرقبه شاندیز تفییر یافت.[۱۱]
هر شهرستان به ۲ تا ۴ بخش تقسیم شده‌است و هر بخش ۱ تا ۶ دهستان دارد. در مجموع استان خراسان رضوی ۸۱ بخش، ۱۷۷ دهستان، و ۸۶ شهر دارد.[۱۲] همهٔ شهرستانها بخشی به نام مرکزی دارند که مرکز شهرستان در آن واقع است؛ جز شهرستان طرقبه شاندیز که بخش مرکزی ندارد و مشتمل بر دو بخش طرقبه و بخش شاندیز است. سه شهرستان تربت حیدریه، سبزوار، و نیشابور فرمانداری ویژه دارند و از اختیارات گسترده‌تری نسبت به سایر شهرستانها برخوردارند.[۱۳][۱۴] شهرستان‌های خواف و تربت جام هر کدام با ۵ شهر، بیشترین نقاط شهری در استان را دارند. مشهد پرجمعیت‌ترین شهرستان استان است که به تنهایی بیش از نیمی (۵۲ درصد) از جمعیت استان را در خود جای داده‌است.[۱۵] کم‌جمعیت‌ترین شهرستان استان، داورزن است که فقط ۲۱٬۹۱۱ نفر جمعیت دارد. خواف با مساحت ۹٬۸۲۷ کیلومتر مربع پهناورترین شهرستان استان است و گلبهار با ۱٬۰۰۷ کیلومتر مربع کوچک‌ترین. میانگین مساحت شهرستان در این استان ۳٬۵۳۰ کیلومتر مربع است و میانگین جمعیت ۱۹۴٬۹۸۵ نفر.
شهرستانها[ویرایش]
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
نقشه‌ها[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
یادداشت[ویرایش]
- ↑ منهای جمعیت بخش صالح‌آباد در سرشماری ۱۳۹۵ که بعداً به شهرستان ارتقا یافت.
- ↑ منهای جمعیت بخش گلبهار در سرشماری ۱۳۹۵ که بعداً به شهرستان ارتقا یافت.
- ↑ جمعیت بخش زبرخان از شهرستان نیشابور در سرشماری ۱۳۹۵
- ↑ منهای جمعیت بخش ششتمد در سرشماری ۱۳۹۵ که بعداً به شهرستان ارتقا یافت.
- ↑ منهای مساحت بخش ششتمد در سالنامهٔ آماری ۱۳۸۷ شهرستان
- ↑ جمعیت بخش ششتمد در شهرستان سبزوار در سرشماری ۱۳۹۵
- ↑ جمعیت بخش صالح‌آباد از شهرستان تربت جام در سرشماری ۱۳۹۵
- ↑ منهای جمعیت بخش کوهسرخ در سرشماری ۱۳۹۵ که بعداً به شهرستان ارتقا یافت.
- ↑ جمعیت بخش کوهسرخ از شهرستان کاشمر در سرشماری ۱۳۹۵
- ↑ جمعیت بخش گلبهار از شهرستان چناران در سرشماری ۱۳۹۵
- ↑ منهای مساحت بخش‌های زبرخان و میان‌جلگه در زیرپرتال فرمانداری شهرستان
منابع[ویرایش]
- ↑ «گزارش آماری عناصر و واحدهای تقسیماتی جمهوری اسلامی ایران» (PDF). وزارت کشور. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «تاریخچه تقسیمات کشوری». استانداری خراسان رضوی. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰.
- ↑ «قانون تقسیم استان خراسان به سه استان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه راجع به تقسیمات کشوری در شهرستان قائنات». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «انتزاع شهرستان فردوس از استان خراسان رضوی و الحاق آن به استان خراسان جنوبی». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «تغییر نام شهرستان باخزر تابع استان خراسان به تایباد». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «اصلاحیه تصویبنامه شماره ۴۴۸۹/ ت ۱۴۲۹۸ک مورخ ۷۴/۷/۱۴». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «تغییر نام شهرستان تخت جلگه از توابع استان خراسان رضوی به فیروزه». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ محمدزاده (۲۱ شهریور ۱۳۹۴). «نام شناسنامه‌ای «طرقبه و شاندیز» بینالود است». قدس آنلاین.
- ↑ «تبدیل نام شهرستان بینالود به طرقبه شاندیز پیگیری می‌شود». خبرگزاری مهر. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱.
- ↑ «شهرستان بینالود به اسم سابق خود طرقبه - شاندیز تغییر نام داد». ایرنا. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «خلاصه گزارش فایل جغرافیایی سال ۱۳۹۹» (PDF). مرکز آمار ایران. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ «دایر نمودن فرمانداری ویژه در شهرستانها». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۹ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «تکلیف وزارت کشور نسبت به دایر نمودن فرمانداری ویژه در برخی شهرستانها». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۹ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ سالنامهٔ آماری استان خراسان رضوی – ۱۳۹۷، ص ۱۶۶
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ سالنامهٔ آماری استان خراسان رضوی – ۱۳۹۷، ص ۳۳[پیوند مرده]
- ↑ «تصویبنامه در خصوص اصلاحات تقسیماتی در استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص اصلاحات تقسیمات کشوری در استان خراسان رضوی شهرستان گناباد». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «ایجاد و تأسیس تقسیماتی در استان خراسان». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تبدیل بخش باخزر با محدوده فعلی و بمرکزیت تایباد، بشهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ رزم‌آرا، حسینعلی (۱۳۲۹). فرهنگ جغرافیایی ایران. تهران: دایره جغرافیایی ستاد ارتش. ص. ۸۴.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ ۲۳٫۳ «قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ «تصویبنامه درخصوص اصلاحات تقسیمات کشوری در استان خراسان رضوی شهرستان سبزوار». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «ایجاد و تأسیس بخش گلبهار به مرکزیت روستای محسن‌آباد و شهرستان چناران به مرکزیت شهر چناران در تابعیت استان خراسان». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ «سالنامهٔ آماری شهرستان چناران – ۱۳۸۶، ص ۲۴» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۸ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۸ نوامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «اصلاحات تقسیماتی در استان خراسان». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «ایجاد و تأسیس بخش سنگان و شهرستان خواف در استان خراسان». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه در خصوص تعاریف و تقسیمات کشوری در شهرستان سبزوار». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص اصلاحات تقسیماتی در استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه هیئت وزیران راجع به تبدیل بخش درجز (درگز) به شهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ رزم‌آرا، حسینعلی (۱۳۲۹). فرهنگ جغرافیایی ایران. تهران: دایره جغرافیایی ستاد ارتش. ص. ۱۶۶.
- ↑ «اصلاحات و تتغییرات تقسیماتی زیر را در استان خراسان». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه در خصوص ایجاد شهرستان زاوه به مرکزیت شهر دولت‌آباد در تابعیت استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه در خصوص ایجاد دهستان حشمتیه در بخش زبرخان شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «معرفی بخش زبرخان». زیرپرتال فرمانداری نیشابور. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۱ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «ایجاد و تأسیس شهرستان سرخس به مرکزیت شهر سرخس در تابعیت استان خراسان از ترکیب دو بخش مرکزی و مرزداران». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه در خصوص تقسیمات کشوری استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «سالنامهٔ آماری شهرستان سبزوار – ۱۳۸۷، ص ۴» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰.
- ↑ «تصویبنامه در خصوص اصلاحات و تغییرات تقسیماتی در استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص اصلاحات تقسیمات کشوری در استان خراسان رضوی شهرستان مشهد». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «ایجاد و تأسیس شهرستان فریمان به مرکزیت شهر فریمان در تابعیت استان خراسان». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص اصلاحات تقسیمات کشوری در استان خراسان رضوی شهرستان نیشابور». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «بخشنامه وزیر دادگستری راجع به شهرستان جدید کاشمر». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ «سالنامهٔ آماری شهرستان کاشمر – ۱۳۸۷، ص ۱۷» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰.
- ↑ «شماره : .۶۵۷۷۷ت۲۳۴۱۰ ه». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص تقسیمات کشوری در استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص برخی تقسیمات کشوری در استان خراسان رضوی». پایگاه ملی اطلاع‌رسانی قوانین و مقررات کشور. ۱۷ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «قانون اصلاح قانون تقسیمات کشور و اصلاح قانون راجع به محصلین کلاس اختصاصی وزارت داخله». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «اصلاحات و تغییرات و تقسیماتی در استان خراسان رضوی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۹.
.jpg)
