شکر

برای دیگر کاربردها، شکر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

فرمول شیمیایی C12-H22-O11

تصویر درشت‌نمودهٔ دانه‌های شکر

مزرعه نیشکر

نیشکر بریده‌شده

شِکَر ماده‌ای است خوراکی و به صورت عام به تمامی مواد شیرین گفته می‌شود. شکر شامل گلوکز، فروکتوز، گالاکتوز است که در بسیاری از گیاهان، میوه‌ها و لبنیات وجود دارد.

از دانه‌های ریز بلوری به رنگ سفید و یا قهوه‌ای که بعنوان شکر یا کله‌قند یا فشرده مکعبی آن که به عنوان قند تشکیل شده‌است می‌شناسیم یک ماده فرآوری شده است که از عصارهٔ نیشکر و یا چغندر قند به دست می‌آید. به این صورت که قند موجود در نیشکر و چغندر قند بعد از جداسازی تمام املاح، ویتامین‌ها، پروتئین، آنزیم و سایر مواد مغذی مفید، در کارخانه تصفیه شده و به ساکاروز خالص تبدیل می‌شود. چیزی که بعد از فرایند باقی می‌ماند، مادهٔ مصنوعی غلیظ شده‌ای است که استفاده از آن نه تنها چندان فایده‌ای برای بدن انسان ندارد، بلکه مضراتی هم دارد.

تاریخچه

نیشکر گیاه بومی جنوب شرق آسیا و جنوب آمریکاست. شکر در دوران باستان در شبه‌قاره هند اما در آن زمان عرضه آن به صورت گسترده و با قیمتی ارزان نبوده از همین رو عسل به عنوان شیرین کننده در اکثر نقاط جهان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

شربت حاصل از عصاره‌گیری از نیشکر یک نوشیدنی محلی و غیر مهم بود تا زمانی که در قرن پنجم میلادی هندیان توانستند با تهیه [کریستال] شکر از این شربت، حمل و نقل و نگهداری و تجارت آن را ممکن نمایند.

پس از کریستال‌سازی، به تدریج شکر در تهیه دسرها و شیرینی‌جات در چین و خاورمیانه به کار رفت. با این حال شکر تا قرن هجدهم میلادی همچنان در اروپا جزو کالاهای لوکس و تجملی به حساب می‌آمد.

ریشه واژه

واژهٔ شکر در فارسی از واژهٔ sharkara در زبان سانسکریت گرفته شده‌است. سپس به صورت سکر از فارسی به عربی راه یافته و از عربی به زبان‌های اروپایی وارد شده‌است.

در زبان هندی به کریستال «خاندا» گفته می‌شود که ریشه «قند» در فارسی و «Candy» در انگلیسی است.

پیوند به بیرون

• درباره شکر

منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی