پرش به محتوا

تب زرد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تب زرد
یک عکس ریزنگاری میکروسکوپ الکترونی عبوری از ویروس تب زرد
تخصصبیماری عفونی (تخصص پزشکی) ویرایش این در ویکی‌داده
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰A95
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام060
دادگان بیماری‌ها14203
مدلاین پلاس001365
ئی‌مدیسینmed/۲۴۳۲ emerg/۶۴۵
سمپD015004

تب زرد (به انگلیسی: Yellow fever) که در طول تاریخ با عنوان طاعون زرد (به انگلیسی: yellow plague) نیز شناخته می‌شده‌است، نوعی بیماریِ[۱] حادِ ویروسی است.[۲] در بیشتر موارد، نشانه‌های بیماری شامل تب، لرز، از دست دادن اشتها، تهوع، دردهای ماهیچه‌ای (به ویژه در پشت) و سردرد است.[۲] این مشکلات غالباً طی پنج روز بهبود می‌یابند.[۲] در برخی افراد، یک روز پس از بهبودی مجدداً تب بازمی‌گردد، دردهای شکمی رخ می‌دهد و آسیب کبدی باعث بروز زردی پوست می‌شود.موجب خودایمنی میشود.[۲] در صورت بروز این مشکلات، خطر خونریزی و مشکلات کلیوی نیز افزایش می‌یابد.[۲]

عامل این بیماری ویروس تب زرد است که توسط نیش پشه ماده منتقل می‌شود.[۲] این بیماری تنها قابل انتقال به انسان، پستانداران نخستین‌پایهٔ دیگر و چندین گونه از پشه‌ها است.[۲] در شهرها، این بیماری عمدتاً از طریق پشه‌های متعلق به گونه «آئدس ایجیپتی» گسترش می‌یابد.[۲] این ویروس یک ویروس آران‌ای از سرده «فلاوی ویروس» است.[۳] تشخیص این بیماری از بیماری‌های دیگر، به‌خصوص در مراحل اولیه، بسیار دشوار است.[۲] برای تأیید یک مورد مشکوک نیاز به آزمایش نمونه خون با واکنش زنجیره‌ای پلیمراز است.[۴]

برای مقابله با تب زرد واکسنی مطمئن و مؤثر وجود دارد و در برخی از کشورها انجام این واکسیناسیون برای مسافران الزامی است.[۲] راه دیگر برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری کاهش جمعیت پشه‌های ناقل است.[۲] در مناطقی که تب زرد شایع و واکسیناسیون غیرمعمول است، تشخیص زودهنگام بیماری و واکسیناسیون بخش عمده جمعیت برای جلوگیری از شیوع آن بسیار با اهمیت است.[۲] در صورت ابتلا به این بیماری، مدیریت شرایط برای مقابله با ویروس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.[۲] شدت بالای بیماری و درمان نکردن منجر به مرگ نیمی از افراد مبتلا به این بیماری می‌گردد. .[۲]

تب زرد سالانه ۲۰۰٬۰۰۰ نفر را مبتلا کرده، منجر به مرگ ۳۰٬۰۰۰ نفر می‌گردد،[۲] که حدوداً ۹۰٪ از این موارد در آفریقا رخ می‌دهد.[۴] حدوداً یک میلیارد انسان در مناطقی از زمین زندگی می‌کنند که این بیماری شایع است.[۲] این بیماری در مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی و آفریقا شایع است اما در آسیا شایع نمی‌باشد.[۲][۵] از دهه ۱۹۸۰ تعداد موارد ابتلا به تب زرد افزایش یافته‌است.[۲][۶] گمان می‌رود که علت این امر واکسینه بودن تعداد کمتری از افراد، جمعیت بیشتر افرادی که در شهرها زندگی می‌کنند، جابه‌جایی بیشتر افراد و تغییرات آب و هوایی باشد.[۲] منشأ این بیماری در آفریقا بوده و در قرن ۱۷ از طریق تجارت برده به آمریکای جنوبی گسترش یافته‌است.[۱] از قرن ۱۷ تا کنون این بیماری چندین بار در قاره‌های آمریکا، آفریقا و اروپا به صورت گسترده شیوع پیدا کرده‌است.[۱] در قرن‌های ۱۸ و ۱۹، تب زرد به عنوان یکی از خطرناکترین بیماری‌های واگیردار قلمداد می‌شده‌است.[۱] ویروس تب زرد اولین ویروس انسانی کشف شده بوده ‌است.[۳]

واکسن

[ویرایش]

واکسن تب زرد یک واکسن است که محافظت در برابر تب زرد را ایجاد می‌کند.[۲] تب زرد یک عفونت ویروسی است که در آفریقا و آمریکای جنوبی شایع است. حدود ۹۹ درصد از افراد در عرض یک ماه پس از واکسیناسیون ایمنی ایجاد می‌کنند و این ایمنی به نظر می‌رسد که مادام العمر باشد. این واکسن را می‌توان برای کنترل شیوع بیماری مورد استفاده قرار داد. راه‌های تجویز آن یا از طریق تزریق به عضله یا تزریق در زیر پوست می‌باشد.[۲]

سازمان بهداشت جهانی (WHO) ایمن‌سازی روتین را در تمام کشورهایی که این بیماری شایع است توصیه می‌کند. واکسیناسیون باید به طور معمول بین سنین نه و دوازده ماهگی انجام شود. کسانی که به مناطقی که این بیماری شایع است سفر می‌کنند نیز باید واکسینه شوند.[۲] معمولاً به دوز اضافی پس از اولین تزریق نیازی نیست.[۷]

واکسن تب زرد به طور کلی امن است. این ایمنی شامل کسانی که مبتلا به عفونت HIV بدون علائم می‌باشند نیز می‌شود. عوارض جانبی خفیف ممکن است شامل سردرد، درد عضلانی، درد در محل تزریق، تب و جوش باشند. آلرژی شدید در حدود یک در هشت میلیون دوز جدی رخ می‌دهد، مشکلات عصبی شناختی جدی نیز در حدود یک در چهار میلیون دوز و نارسایی ارگان‌ها در حدود یک در سه میلیون دوز رخ می‌دهد. به احتمال زیاد این واکسن دوران بارداری ایمن است و بنابراین در میان کسانی که به طور بالقوه در معرض خطر قرار دارند توصیه می‌شود.[۲] تزریق این واکسن به کسانی که دارای عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار ضعیف می‌باشند توصیه نمی‌شود. [۵]

واکسن تب زرد اولین بار در سال ۱۹۳۸ مورد استفاده قرار گرفت.[۸] این واکسن در فهرست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت قرار دارد، که عبارت است از مهم‌ترین داروهای مورد نیاز در یک نظام سلامت پایه.[۹] قیمت عمده فروشی آن بین ۴٫۳۰ و ۲۱٫۳۰ دلار در هر دوز است (بر اساس ارقام سال ۲۰۱۴).[۱۰] در ایالات متحده هزینه آن بین ۵۰ تا ۱۰۰ دلار است.[۱۱] این واکسن از ویروس تب زرد تضعیف شده ساخته شده‌است.[۲]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ Oldstone, Michael (2009). Viruses, Plagues, and History: Past, Present and Future. Oxford University Press. pp. 102–4. ISBN 978-0-19-975849-4.
  2. ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ ۲٫۱۳ ۲٫۱۴ ۲٫۱۵ ۲٫۱۶ ۲٫۱۷ ۲٫۱۸ ۲٫۱۹ ۲٫۲۰ ۲٫۲۱ ۲٫۲۲ ۲٫۲۳ "Yellow fever Fact sheet N°100". World Health Organization. May 2013. Retrieved 23 February 2014. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «WHO2013» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Lindenbach, B. D. ; et al. (2007). "Flaviviridae: The Viruses and Their Replication". In Knipe, D. M. and P. M. Howley. (eds.) (ed.). Fields Virology (5th ed.). Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. p. 1101. ISBN 0-7817-6060-7. {{cite book}}: |editor= has generic name (help); Explicit use of et al. in: |author= (help)
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Tolle MA (April 2009). "Mosquito-borne diseases". Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care. 39 (4): 97–140. doi:10.1016/j.cppeds.2009.01.001. PMID 19327647.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ "CDC Yellow Fever". Retrieved 2012-12-12. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help) خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «CDC2011» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  6. ↑ Barrett AD, Higgs S (2007). "Yellow fever: a disease that has yet to be conquered". Annu. Rev. Entomol. 52: 209–29. doi:10.1146/annurev.ento.52.110405.091454. PMID 16913829.
  7. ↑ Staples, JE; Bocchini JA, Jr; Rubin, L; Fischer, M; Centers for Disease Control and Prevention, (CDC) (19 June 2015). "Yellow Fever Vaccine Booster Doses: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices, 2015". MMWR. Morbidity and mortality weekly report. 64 (23): 647–50. PMID 26086636.
  8. ↑ Norrby E (November 2007). "Yellow fever and Max Theiler: the only Nobel Prize for a virus vaccine". J. Exp. Med. 204 (12): 2779–84. doi:10.1084/jem.20072290. PMC 2118520. PMID 18039952.
  9. ↑ "WHO Model List of EssentialMedicines" (PDF). World Health Organization. October 2013. Retrieved 22 April 2014.
  10. ↑ http://erc.msh.org/dmpguide/resultsdetail.cfm?language=english&code=YEL00X&s_year=2014&year=2014&str=&desc=Vaccine,%20Yellow%20Fever&pack=new&frm=VIAL&rte=INJ&class_code2=19.3.&supplement=&class_name=(19.3.)Vaccines%7B%7Bسخ. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)[پیوند مرده]|title=Vaccine, Yellow Fever|accessdate=6 December 2015|website=International Drug Price Indicator Guide}}
  11. ↑ Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 318. ISBN 978-1-284-05756-0.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=تب_زرد&oldid=40283962»