وکیل
 تصویر نشان دهنده یک وکیل در زمان قدیم | |
| پیشه | |
|---|---|
| نام‌ها | دادخواه، دادگستر، وکیل مدافع، وکیل دادگستری |
زمینه‌های فعالیت | حقوق |
| توصیف | |
| مهارت‌ها | مهارت‌های تحلیلی تفکر نقادانه حقوق پژوهش حقوقی توانمندی‌های کلامی و نوشتاری اخلاق حقوقی |
تحصیلات موردنیاز | حقوق |
زمینه کاری | دادگاه، حکومت، مؤسسه حقوقی، سازمان مردم‌نهاد، کمک حقوقی، ابرشرکت مسئولان حقوقی شرکت‌ها |
کارهای وابسته | دادیار، قاضی، حقوق‌دان، مدافع، وکیل مدافع، دادستان، استاد حقوق، دفتر اسناد رسمی، دادرس، سیاستمدار، مشاور حقوقی شرکت‌های تجاری و سازمان‌ها |
وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از طرف شخص دیگری - حقوقی یا حقیقی - به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود.[۱] وکیل در موضع دفاع، از تامینات شغل قضا برخوردار است و شخصاً امکان مبادرت به تجارت ندارد چون خلاف شان اوست. حرفه وکالت از آثار مترتبه بر تجارت، پیروی نمی‌کند و بدین جهت، وکالت را نمی‌توان یک کسب و کار تلقی کرد.[۲][۳] موید این حقیقت قانونی، سیاستهای کلی نظام در امور قضایی است که وکالت را در زیرمجموعه امور قضایی آورده‌است و در قانون اساسی نیز در فصل سوم یعنی فصل حقوق ملت ذکر شده‌است و از اصل چهل و چهار مستثنی است.
وکالت یک عقد جایز است که در چارچوب مقررات قانون مدنی منعقد می‌شود و طرفین آن وکیل و موکل نامیده می‌شوند. می‌توان برای وکیل انتخابی حد و مرزی مشخص کرد که در چه زمینه‌ای اجازه وکالت از طرف موکل دارد و در چه زمینه‌ای خود شخص باید برای آن کار حضور داشته باشد.
نایب السلطنه را در دوره دودمان صفویان «وکیل» می‌گفتند و عنوان «وکیل الرعایا» هم از همین‌جا برخاسته است.
انواع وکالت
[ویرایش]وکالت مطلق
[ویرایش]یعنی این که شخصی را برای تمام امور شخص دیگری را وکالت کند (فروش یا خرید یا پرداخت هزینه خانواده ……)که وکیل نیازی به اجازه از موکل خود را ندارد.
وکالت مقید
[ویرایش]مورد وکالت معین است و وکیل باید در همان مورد معین، عمل نماید (صرفاً خرید خانه یا فروش ماشین و…..)
مورد وکالت باید امری باشد که به موجب قانون یا طبیعتاً در انحصار شخص نباشد و خود شخص موکل بتواند آن را انجام دهد. برای نمونه وکالت در مجلس معامله که باید خودش عمل نماید و نمی‌تواند دیگری را وکیل نماید.[۴][۵][۶]
کارآموز وکالت
[ویرایش]کارآموز وکالت شخصی اعم از زن و مرد که حداقل دارای ۲۴ سال سن بوده و در آزمون وکالت موضوع قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت یا در آزمون مرکز مشاوران حقوقی قوه قضائیه یا بر اساس قانون تسهیل صدور کسب و کار موفق به دریافت پروانه کارآموزی می‌نماید.[۷][۸][۹]
شیوه‌های وکالت
[ویرایش]انتخابی
[ویرایش]در مواردی بکار می‌رود که شخصی، وکیل خود را انتخاب و با انعقاد قرارداد وکالت از او می‌خواهد وکالت او را برای دفاع از حقش در مراجع قضایی برعهده بگیرد. وکیل دادگستری به فردی گفته می‌شود که معمولاً پس از طی کردن آزمون‌ها و آموزش‌های مختلف حقوقی و دریافت پروانهٔ وکالت دادگستری، مجوز وکالت و حضور در مراجع قضائی از جانب اشخاص دیگر را دریافت می‌کند.[۱۰][۱۱] در ایران پروانهٔ وکالت دادگستری توسط مرکز مشاوران قوه قضاییه و کانون وکلای دادگستری به دارندگان شرایط وکالت اعطا می‌شود.[۱۲][۱۳]
تسخیری
[ویرایش]در مواردی که دعوایی کیفری جریان داشته و علیرغم ضروری بودن حضور وکیل، در دادرسی و محاکمات، به دلیل امتناع متهم از اخذ وکیل[۱۴] یا نداشتن توانایی مالی برای این کار، وکیلی برای دفاع از متهم وارد پرونده نشده‌است که در این صورت به تشخیص دادگاه، از بین وکلای دادگستری وکیل رایگان برای او گرفته می‌شود.[۱۵] عنوان وکیلی که به این ترتیب وارد پرونده می‌شود، وکیل تسخیری است.[۱۶]
معاضدتی
[ویرایش]در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی توان مالی انتخاب وکیل را نداشته باشند با تشخیص اداره معاضدت مرکز وکلای قوه قضاییه و کانون وکلای دادگستری، وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص مُعسِر را برعهده می‌گیرد.[۱۷] عنوان وکیل یاد شده در این موارد، وکیل معاضدتی است.[۱۸][۱۹][۲۰]
اتفاقی
[ویرایش]اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی پروانه وکالت نداشته باشد و بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوط می‌تواند به این امر اقدام کند. شخصی که با این روش وکالت موردی برای دفاع از حقوق بستگانش گرفته‌است را وکیل اتفاقی گویند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Henry Campbell Black, Black's Law Dictionary, 5th ed. (St. Paul: West Publishing Co., 1979), 799.
- ↑ Geoffrey C. Hazard, Jr. & Angelo Dondi, Legal Ethics: A Comparative Study (Stanford: Stanford University Press, 2004, شابک ۰−۸۰۴۷−۴۸۸۲−۹), 20–23.
- ↑ John Henry Merryman and Rogelio Pérez-Perdomo, The Civil Law Tradition: An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America, 3rd ed. (Stanford: Stanford University Press, 2007),102–103.
- ↑ Carl W. Battle, The Patent Guide: A Friendly Guide to Protecting and Profiting from Patents (New York: Allworth Press, 1997), 49.
- ↑ David G. Cooper and Michael J. Gibson, Introduction to Paralegal Studies, 2nd ed.(Clifton Park: Thomson Delmar Learning, 1998), 4.
- ↑ "Rule 5.5: Unauthorized Practice of Law; Multijurisdictional Practice of Law". American Bar Association. Archived from the original on 2015-06-02. Retrieved 2015-04-18.
- ↑ Abel, American Lawyers, 147; Abel, England and Wales, 135 and 250; Arthurs, 146; Hazard, 135; Paterson, 104; and Weisbrot, 284.
- ↑ Richard L. Abel, English Lawyers Between Market and State: The Politics of Professionalism (New York: Oxford University Press, 2003), 374–375.
- ↑ William T. Gallagher, "Ideologies of Professionalism and the Politics of Self-Regulation in the California State Bar", 22 Pepp. L. Rev. 485, 490–491 (1995).
- ↑ For a classic explanation of the self-regulating legal profession, see the Preamble to the ABA Model Rules of Professional Conduct,10–13.
- ↑ میزان، خبرگزاری (۱۴۰۲-۱۲-۰۷). «ملاک و معیار‌های انتخاب وکیل خوب». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ شیوهٔ اخذ پروانه وکالت در ایران (۲۰۲۴-۰۲-۰۱). «وکیل ملکی».
- ↑ «وکیل کیست و به چه کسی وکیل پایه یک دادگستری گفته می‌شود؟». خبرگزاری تسنیم.
- ↑ ایران، عصر (۱۴۰۱-۰۵-۱۰). ««رسیدگی در دادگاه های کیفری» به چه صورت است؟». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ TABNAK، تابناک | (۱۴۰۱-۰۹-۲۶). «توضیح وکیل برجسته دادگستری درباره وکلای تسخیری». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ «وقتی دادگاه برای متهم وکیل می‌گیرد». شرق. ۲۰ مرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۴.
- ↑ «مشاوره حقوقی رایگان برای عموم مردم توسط کانون وکلای اصفهان». www.khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ «وکالت معاضدتی چیست؟». ایمنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ وکیل معاضدتی چیست ؟ (۲۰۲۴-۱۰-۲۱). «مشاور حقوقی».
- ↑ «چطور در نیم ساعت وکیل رایگان بگیریم؟ | رئیس اداره معاضدت کانون وکلا توضیح می‌دهد». همشهری آنلاین. ۲۰۲۴-۰۱-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ترمینولوژی حقوق، محمدجعفر جعفری لنگرودی، تهران: کتابخانه گنج دانش، شابک ۹۶۴-۵۹۸۶-۰۷-۹
