مکعب روبیک

مکعب روبیک
نام‌های دیگر	مکعب جادویی، مکعب جادویی روبیک
گونه	پازل ترکیبی، پازل در هم پیچیده
پدیدآور	ارنو روبیک
شرکت	شرکت روبیکس برند
کشور	مجارستان
دسترس‌پذیری	۱۹۷۷ (۱۹۷۷) (به عنوان مکعب جادویی مجارستانی); ۱۹۸۰ (به عنوان مکعب روبیک، سراسر جهان)–تاکنون
وب‌گاه رسمی

مکعب روبیک در حالت درهم‌ریخته

مکعب روبیک در حالت حل‌شده

مکعب روبیک یک جورچین (پازل) مکانیکی است که در سال ۱۹۷۴ توسط یک مجسمه‌ساز و پروفسور معمار مجارستانی به نام ارنو روبیک ابداع شد. نام اصلی آن " مکعب جادویی " است که توسط مخترع آن نام‌گذاری شده‌است.

این اسباب بازی در سال ۱۹۸۰ به افتخار سازنده آن به " مکعب روبیک " تغییر نام یافت و برنده جایزه ویژه بهترین پازل جهان در آلمان شد و گفته شده پرفروشترین اسباب بازی جهان با ۳۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ عدد است. فروش مکعب روبیک در ایالات متحده در سال ۲۰۰۶ شاهد افزایشی ناگهانی بود. این افزایش به فیلم "در جستجوی خوشبختی" نسبت داده می‌شود. در این فیلم ویل اسمیت با حل کردن مکعب روبیک یک بازرگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در هر مکعب روبیک کلاسیک ۶ وجه و در هر وجه ۹ تکه و هر وجه دارای یک رنگ است، در نتیجه کلاً دارای ۶ رنگ (رنگ‌بندی سنتی: سفید، زرد، نارنجی، قرمز، آبی، و سبز) است. گفته می‌شود این مکعب دارای ۴۳ تریلیون جایگشت (تعداد ترکیب‌های ممکن برای موقعیت رنگ‌ها) است؛ و معمولاً افراد با دو روش مبتدی و حرفه ای آنرا حل می‌کنند که روش مبتدی دارای ۸ مرحله است که هر مرحله تقریباً دارای ۱ فرمول است اما روش حرفه ای دارای ۴مرحله و بیش از ۱۰۰ فرمول است

مکانیزم محوری این پازل به شما این امکان را می‌دهد که در هر وجه به طور جداگانه رنگ‌های دیگر را به هم ریخت، و هدف از بازی این است که تمام رنگ‌های آن در وجه خود و به صورت درست در کنار هم قرار گیرند.

در سال‌های بعد این مکعب گسترش یافت و مدل‌های دیگری از آن درست شده‌است، از جمله: ۲×۲×۲ (مکعب جیبی، مینی مکعب و یا مکعب یخی)، ۳×۳×۳ (مکعب استاندارد)، ۴×۴×۴ (انتقام روبیک، یا مکعب استاد) و ۵×۵×۵ (روبیک پروفسورها) و به تازگی اندازه‌های بزرگتر نیز درست شده‌اند (وی کیوب ۶ و وی کیوب ۷) و بزرگترین مکعبی که درست شده‌است ۱۷×۱۷×۱۷ می‌باشد. به تازگی مت واک رکورد حل آنرا با روبیک واک ۳ و زمان۷۵ /۴ ثانیه زد اما طولی نکشید که فیلیکس زمدگز رکورد جهان را با روبیک گنز ۳۵۶ ایر ادونس و با زمان ۴٫۷۳ شکانده است.

توسعه و پیشرفت

در ماه مارس سال ۱۹۷۰، لری نیکولز مکعب ۲×۲×۲ خود را به نام " پازل با تکه‌های قابل گردش در گروه " اختراع و درخواست حق ثبت اختراع در کانادا را برای آن کرد. قطعات مکعب نیکولز که با آهنربا به هم متصل شده بود. این مکعب با شماره ثبت (| ۳۶۵۵۲۰۱ ثبت اختراع آمریکا) در تاریخ ۱۱ آوریل سال ۱۹۷۲، دو سال قبل از اختراع روبیک ثبت شد و به وی اعطا شد.

در ماه آوریل سال ۱۹۷۰، فرانک فاکس درخواست ثبت اختراع مکعب " کروی ۳×۳×۳ " خود را ارائه داد و او گواهی خود را در بریتانیا با شماره ثبت اختراع (۱۳۴۴۲۵۹) در ۱۶ ژانویه، ۱۹۷۴ دریافت کرد.

ارنو روبیک "مکعب جادویی " خود را در سال ۱۹۷۴ اختراع و در سال ۱۹۷۵ در مجارستان با شماره ثبت اختراع HU۱۷۰۰۶۲ ثبت بین‌المللی کرد. اولین سری از این اسباب بازی در سال ۱۹۷۷ تولید و در مغازه‌های بوداپست برای فروش گذاشته شد. مکعب جادویی با تکه‌های به هم پیوسته پلاستیکی ارزان‌تر و سبک‌تر از مکعب آهن‌ربایی طراحی شده توسط نیکولز بود. در سپتامبر سال ۱۹۷۹ با حضور در اولین نمایشگاه بین‌المللی اسباب بازی لندن به جهان غرب و بعد از آن در ژانویه و فوریه ۱۹۸۰ با حضور در دو نمایشگاه بین‌المللی دیگر در نورنبرگ و نیویورک پازل خود را به جهان معرفی کرد و این اسباب بازی پس از اولین حضور در نمایشگاه بین‌المللی، به سرعت توانست جای خود را در قفسه‌های مغازه‌های اسباب بازی غرب باز کند و مکعب روبیک در چهار سال اخیر در ایران پرورش بسیار یافته‌است.

Panagiotis Verdes یونانی، مخترع روش ایجاد مکعب‌های بزرگتر از مکعب روبیک، از ۵×۵×۵ تا ۱۱×۱۱×۱۱ است. او در طراحی‌هایش، که شامل مکانیزم‌های بهبود یافته برای مکعب‌های ۳×۳×۳، ۴×۴×۴ و ۵×۵×۵، مناسب برای حل سرعتی است، همان‌طور که از تاریخ ۱۹ ژوئن ۲۰۰۸ مدل‌های ۵×۵×۵، ۶×۶×۶، و ۷×۷×۷ در دسترس کیوبرها قرار گرفتند و در سال‌های اخیر در کشور ایران این مکعب توسعه بسیار یافته‌است و مورد علاقه آنان قرار گرفته‌است و حدود هفت میلیون مکعب روبیک در سال ساخته می‌شود البته این مقدار تولید مربوط به شرکت سون تاونز می‌باشد شرکت‌های مختلف دیگری هم برای تولید این مکعب وجود دارد مانند دایان و شنگ ان.

هواخواهان حرفه‌ای مکعب روبیک صدها الگوریتم (مجموعه‌ای از حرکات) برای حل کردن آن را یادمی‌گیرند. آن‌ها باید همچنین روی سرعت دستان خود نیز کار کنند. اگر یک تازه‌کار به حل کردن مکعب روبیک توسط یک فرد حرفه‌ای نگاه کند، متوجه می‌شود که آن‌ها برای چرخاندن قطعات مکعب به جای اینکه آن را کاملاً در دستانشان بگیرند به آن ضربه‌های ناگهانی می‌زنند.

یادبودها

در تاریخ ۱۹ می ۲۰۱۴ گوگل لگوی خود را به مناسبت ۴۰ سالگی مکعب روبیک تغییر داد.

رکوردها

این اسپید کیوبرها به ترتیب رکورد داران جهان در مکعب روبیک می‌باشند:

روبیک ۳×۳×۳: فیلیکس زمدگز با زمان ۴٫۷۳ از استرلیا

متس والک با زمان ۴٫۷۴

رکورد داران روبیک ۳×۳×۳ در جهان (میانگین پنج حرکت):

• Feliks Zemdegs با زمان ۶٫۴۵ ثانیه از استرالیا (۲۰۱۶)
• Sebastian Weyer با زمان ۶٫۸۱ ثانیه از آلمان (۲۰۱۶)
• Mats Valk با زمان ۶٫۸۳ ثانیه از هلند (۲۰۱۶)
• Max Park با زمان ۶٫۹۲ ثانیه از آمریکا (۲۰۱۷)
• Lucas Etter با زمان ۷٫۰۵ ثانیه آمریکا (۲۰۱۶)

رکورد داران روبیک ۳×۳×۳ در ایران (میانگین پنج حرکت):

• سید محمد حسین فاطمی با زمان ۸٫۹۸ ثانیه (۲۰۱۷)
• محمد سرلکی با زمان ۹٫۳۰ ثانیه (۲۰۱۵)
• فردین بهادری نژاد با زمان ۹٫۵۴ ثانیه (۲۰۱۷)
• آرمین سلیمانی با زمان ۹٫۷۸ ثانیه (۲۰۱۵)
• علی آتشی با زمان ۹٫۷۹ ثانیه (۲۰۱۴)

ربات ۰/۶۳۷ ثانیه

جستارهای وابسته

• حل شهودی مکعب روبیک
• مکعب جیبی
• انتقام روبیک
• روبیک پروفسورها

منابع

• اسرار مکعب روبیک، دکتر سیاوش شهشهانی، نشر نو، تهران، ۱۳۶۱.
• راه حل ساده برای مکعب روبیک، جیمز جی. نورس، ترجمه محسن کاس نژاد، نشر هزار ققنوس، تهران، ۱۳۸۸.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «[[[:en:Speedcubing]] Speedcubing]». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی ، بازبینی‌شده در ۲ می۲۰۱۱.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «[[[:en:Rubik%27s Cube]] Rubik's Cube]». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی ، بازبینی‌شده در ۲ می۲۰۱۱.
• http://www.worldcubeassociation.org/results/events.php