چهاربرگ

چهار برگ یا پاسور یک بازی ورق است که ریشه در خاورمیانه دارد و به گستردگی در ایران بازی می‌شود. بازی‌هایی مشابه آن در ایتالیا و رستم باغ نیز وجود دارد. این بازی به نام‌های هفت خاج و یازدهمعروف است.

تعداد بازیکنان

این بازی معمولاً به صورت دو نفره انجام می‌شود اما می‌توان دو یا سه نفره هم بازی کرد. هنگامی که ۴ نفر بازی می‌کنند بازیکنان به دو تیم دو نفره تقسیم می‌شوند و به شکل ضربدری کنار هم می‌نشینند و بازی را انجام می‌دهند.

بازی

در این بازی بعد از برزدن چهار برگ به هر بازیکن داده می‌شود و چهار برگ هم روی زمین گذاشته می‌شود (به صورت رو) سپس هر شخص باید به نوبت کارتی را بیندازد در موارد زیر می‌تواند کارت‌ها را جمع کند:

• هر چند برگ ورق که روی هم مجموعشان یازده شود (مثلاً:۷+۴=۱۱ یا ۸+۲+۱=۱۱) را می‌تواند بردارد.
• سرباز تمام برگ‌ها را به جز ملکه و شاه می‌تواند بردارد. (در صورتیکه برگ عدد و سرباز برروی زمین باشد، سرباز یا برگه‌های عدد ویا سرباز بر روی زمین افتاده را برمی‌دارد).
• شاه می‌تواند با یک شاه برداشته شود.
• ملکه می‌تواند با یک ملکه دیگر برداشته شود.
• بعد از خالی شدن دست‌ها دوباره چهار برگ به هر بازیکن داده می‌شود تا دست بعدی شروع شود و این عمل تا زمانی که برگی نماند ادامه می‌یابد
• بازی چهار نفره شبیه بازی دو نفره می‌باشد با این تفاوت که دو نفری که روبروی هم می‌باشند به صورت شراکتی امتیاز جمع می‌کنند.
• در انتهای هر ست بازی (ست ششم)، اگر برگ یا برگ‌هایی روی زمین مانده باشد، تمام آن برگها به بازیکنی می‌رسد که آخرین برگ را برداشته باشد.

سور

سور زمانی زده می‌شود که با جمع شدن برگ‌ها هیچ برگی روی زمین نماند چه با سرباز جمع شوند و چه بدون سرباز، و بازیکن بعدی برگی به غیر از سرباز روی زنین بیندازد، اگر بازیکن بعدی مکمل برگ را داشته باشد سور را می‌زند. اگر بعد از جمع شدن برگ‌ها نفر بعدی که در آستانهٔ سور دادن می‌باشد برگ سرباز را روی زمین بیاندازد نفر بعدی نمی‌تواند سور بزند حتی اگر با سرباز خودش سرباز نفری که سرباز وی زمین انداخته را بردارد. در واقع برای سور ندادن به نفر بعدی می‌تواند در صورتی که سرباز داشته باشد آن را بیاندازد. در سه حالت زیر سور زده نمی‌شود:

• در صورتی که بازیکن یا تیم ده سور زده باشد.
• در دست آخر یا برگ آخر (این مورد را برخی رعایت می‌کنند، البته پیش از آغاز بازی بین خودشان در مورد آن به توافق می‌رسد)
• اگر طرف سور زننده امتیاز بالاتر از پنجاه و دو داشته باشد. فقط در بازی دو نفره قابل اجراست. (الام به اجرای این قانون نیست و این قانون نیز پیش از آغاز بازی توافق می‌شود)
• اگر برگ سرباز به تنهایی روی زمین بماند و در ابتدای دست بعد حریف با برگ اول سرباز آن را از روی زمین جمع کند سور سرباز اطلاق نمی‌شود.
• در حالتی که سه تا شاه یا ملکه روی زمین باشد بعد از بردن یکی از برگ‌ها دو برگ دیگر تا آخر روی زمین می‌ماند و سوری زده نمی‌شود

امتیاز و شمارش

بعد از پایان بازی برگ‌هایی که دست هر نفر است به شکل زیر شمارش می‌شود.

• ابتدا خاج‌ها (گشنیز) شمرده می‌شود هر بازیکنی که هفت خاج داشته باشد، هفت امتیاز می‌برد و بازیکن (یا تیم) دیگر امتیازی نمی‌برد در بازی سه نفره چنانچه هیچ بازیکنی به هفت خاج نرسد آن کسی که بیشتر از بقیه خاج دارد سیزده خاج شمرده می‌شود.
• هر سور پنج امتیاز (در حالت چهار نفره ده امتیاز)
• ده خشت سه امتیاز
• دو خاج دو امتیاز
• هر سرباز یک امتیاز
• هر آس یک امتیاز

مجموع امتیازهای هر دور بازی منهای سور ۲۰ امتیاز است. در انتها کسی (یا تیمی) که بیشتر از بقیه امتیاز داشته باشد برنده آن دور خواهد بود. دورها باید تا امتیاز پایانی پی گرفته شود. معمولاً امتیاز ۶۲ (در حالت جهار نفره دو برابر) به عنوان حد پایانی شناخته شده و هر کس (تیم) زودتر به این عدد برسد، بازی را برده‌است.

پاسور روباز

چهاربرگ روباز یا پاسور روباز نیز همچون پاسور معمولی بازی می‌شود؛ با این تفاوت که در هر بار به اصطلاح دست دادن یا همان تقسیم چهار کارت به هر بازیکن، می‌بایست هر بازیکن یکی از کارت‌هایش را طوری نمایان کند که برای هر دو طرف قابل دیدن باشد و این عمل تا زمانی که چهار برگ هر بازیکن تمام شوند، ادامه می‌یابد.

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی

پیوند به بیرون

• Basra card game