راه شاهی
راه شاهی به فرمان داریوش بزرگ هخامنشی ساخته شد. این شاهراه دارای دو شاخه بوده یکی از پاسارگاد (پایتخت هخامنشیان) و دیگری از هگمتانه (پایتخت تابستانی آنها) که در نزدیکی شوش به هم میپیوستند و سپس راه به سوی میانرودان و غرب آناتولی ادامه مییافت. این جاده اولین جاده بینالمللی جهان و مدرنترین و امنترین جاده جهان در دوران خود بود.[۱][۲][۳][۴]
راه شاهی ۲۶۹۹ کیلومتر (۱۶۷۷ مایل) درازا داشت و بهطور حدودی هر ۲۴ کیلومتر دارای یک توقفگاه بود که ۱۱۱ ایستگاه میشد.[۵]
مسیر
[ویرایش]مسیر راه شاهی بر اساس نوشتههای هرودوت، تحقیقات باستانشناسی و سایر اسناد تاریخی چنین است: جاده از غرب به شرق از نزدیک دریای اژه در لیدیه شروع شده، و پس از گذر از سراسر آناتولی، از دروازههای کیلیکیه به نینوا پایتخت باستانی آشور در شمال میانرودان میرسیده، سپس از آنجا به سمت جنوب و بابل میرفته و به دو مسیر تقسیم میشده، یک مسیر جاده به سوی شمال شرقی و سپس هگمتانه، پایتخت تابستانی هخامنشی میرسیده، مسیر دیگری به سمت شرق میرفته و پس از گذر از شوش به پاسارگاد پایتخت شاهنشاهی منتهی میشده است.
فرمان احداث راه
[ویرایش]پیرامون سال ۵۲۲ پیش از میلاد مسیح، داریوش بزرگ در ایران بر اریکه قدرت تکیه زد و بهاحتمال زیاد پس از سرکوب شورشها فرمان ساخت یک سلسله جادههای پهن و عریض نمود که یکی از آنها راه سلطنتی نام داشت و در زمان خود جزء بهترین شاهراهها برشمرده میشد. راهی که بعدها توسط امپراتوری رم نیز همچنان مورد استفاده قرار گرفت. کیفیت این راه چنان بالا بود که پیکهای نامهرسان میتوانستند مسافتی معادل ۲۶۹۹ کیلومتر را تنها در مدت هفت روز بپیمایند. همچنین در این راه چاپارخانههای زیادی برای تعویض اسبهای نامهرسانها بود. سربازان نیز در بیشتر جاهای این راه برای برقراری امنیت وجود داشتند. چیزی که بهطورکامل مشخص میباشد و هنوز آثاری از آن باقی است مسیر راه شاهی از پاسارگاد تا شوش میباشد. این راه پس از گذشتن از استان فارس به شهرهای بهبهان (ارگان/ارجان)، رامهرمز، جندی شاپور و شوش میرسیدهاست. آثاری از این راه در منطقه تنگ خاییز بهبهان همچنان پابرجاست. پل ساسانی بر روی رودخانه مارون در جوار ارجان قدیم و پل ساسانی و آتشکده بر روی رودخانه خیرآباد در نزدیکی پادوک و راههای سنگ چین و درختان انار شیطان در این مسیر نشان از قدمت طولانی مدت مسیر دارد. اسکندر مقدونی در حمله آخر که منجر به تصرف پاسارگاد گردید در نزدیکی تنگ تکاب بهبهان به دو سو حرکت نمود. نیمی از نیروها از مسیر راه شاهی به سمت خاییز حرکت نموده و اسکندر و سایر نیروها از تنگه گذشته و راه فیلگاه در دهدشت را پیش گرفتند که در تنگ تکاب دچار مقاومت آریو برزن و موقعیت سخت جغرافیایی منطقه قرار گرفتند. گفتنی است زبان مردم بهبهان، دیل و اردکان فارس باوجود کثرت گویش لری در کل منطقه، همچنان بسیار به هم نزدیک میباشد و پس از گذشتن سالیان متمادی نشان از ارتباط این مناطق باستانی میباشد.
ما فقط دربارهٔ دو انتهای راه، شوش و سارد، اطمینان داریم. دو نظر دربارهٔ مسیر راه شاهی در آناتولی (ترکیه) وجود دارد: مسیر شمالی که بر اساس روایت هرودوت از رودخانهٔ هالیس میگذشتهاست و مسیر جنوبی که خط سیر معمول تری را در نظر میگیرد که در دورههای پسینتر از آن استفاده میکردهاند.[۶]ویلیام رمزی بزرگترین متخصص باستانشناسی آناتولی از مسیر شمالی پشتیبانی کردهاست که امروزه نیز طرفداران بسیار دارد.[۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ «تاریک دره، مبدا جاده شاهی همدان:: همدان پرس». www.hamedanpress.ir. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۷-۰۳.
- ↑ چگنی, فرهاد(خانجان) (1377-03-01). "جاده شاهی و ارتباط آن با شهر باستانی شوش". کیهان فرهنگی. 142 (15): 32–35.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ مکوندی, لیلا (1396-07-01). "چه کسانی در راه شاهی به مسافران خدمات ارائه می کردند؟". مطالعات باستان شناسی. 16 (9): 157–175.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ جونالندرینگ; داوری, مرتضی (1388-07-01). "جادهی شاهی". رشد آموزش تاریخ. 36 (1): 19–21.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ The Persian Empire بایگانیشده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine elkriver.k12.mn.us "Cyrus the Great Founds an Empire» 18 October 2014
- ↑ W. Kleiss, Ein Abschnitt der Acheamenidischen Konigsstrasse von Pasargade und Persepolis nach Susa, bei Naqsh-i Rustam, AMI 14, 1981. p45-53
- ↑ ٌW. Ramsay, Historical Geography of Asia Minor, London: John Murrray, 1890
پیوند به بیرون
[ویرایش]| سه مرکز اصلی |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| راه اکباتان به شوش |
| ||||||
| راه اکباتان به سارد |
| ||||||
| پیشینه |  | |
|---|---|---|
| هنر | ||
| معماری | ||
| فرهنگ | ||
| جنگاوری | ||
| مرتبط | ||
