پرش به محتوا

مردوک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مردوک
سنگ نگاره مردوک[۱]
اعطای نشانآسمانی
نام کامل
مردوک
نام‌های دیگرمردوخ
خاندانبابلیان
پدرانکی

مردوک یا مردوخ (marduk [۲]) یکی از خدایان باستانی تمدن بابل است. در تمدن بابلیان مردوک به‌عنوان خدای باروری و آفرینش مطرح است. او در دورهٔ حمورابی محافظ بابل به‌شمار می‌رفت. مردوک فرزند انکی خدای آب‌ها و جانشین آنو خدای خدایان است. در اساطیر بین‌النهرین و در پی توسعهٔ اقتدار سیاسی بابل، مردوک صفات بیشتر خدایان بین‌النهرین را گرد آورد و در جنگ با تیامات و کینگو پرداخت و از ترکیب خون کینگو و خاک، انسان را درست کرد. او همچنین به خدای سحر و جادو معروف است و به رئیس خدایان بابلی، آفریدگار انسان، نور و زندگی بدل شد. او را گاه در ردای جواهردوخته و با عصا و حلقهٔ پادشاهی مجسم کرده‌اند.[۳]

پاره‌ای از ظریف‌ترین بازمانده‌های ادبی بابلی دعاهایی است که مردان متقی و صادق در تقوی خود سروده‌اند. برای مثال نبوکدنصر دوم پادشاه بابِل که اورشلیم را فتح نمود و معبد سلیمان را به‌همراه خانه‌ها و دیوار شهر ویران کرد. او یهودیان را به‌عنوان اسیر به بابل برد. با کمال فروتنی در برابر مردوک چنین راز و نیاز می‌کرده‌است:

بی تو ای پروردگار من، چه چیزی می‌توان بود؟

برای شاهی که او را دوست داری و به نامش می‌خوانی

لقب او را چنان‌که ارادهٔ توست متبرک خواهی ساخت،

و به راه راست رهبریش خواهی کرد.

من که امیری که فرمانبردار توام،

همانم که دست‌های تو مرا ساخته‌است.

این تویی که مرا آفریده‌ای،

و رهبری لشکر بندگان خود را به دست من سپرده‌ای،

و به مقتضای رحمت خود، ای خواجهٔ من

نیروی سهمگین خود را به مهربانی و رحمت بدل کن،

و چنان کن که در قلب من

احترام به پروردگاری تو برانگیخته شود.

آنچه را خیر من در آن است به من ببخش.

ریشهٔ نامِ مردوک

[ویرایش]

مردوک از ریشهٔ سومری اوتو خدای آفتاب گرفته شده. در فرهنگ بابلی این نام امراوتو (اوتو) نوشته شده که از زبان سومری برگردانده شده‌است و بابلی‌ها او را به امروتوک یا مردوک تغییر نام داده‌اند .[۴]

دورهٔ هخامنشیان

[ویرایش]

در سال ۴۸۴ پیش از میلاد، خشایارشا ضمن سرکوب شورش بابل، استحکامات دفاعی آنجا را نابود و مجسمهٔ خدای مردوک را تخریب کرد.[۵]

بابلیان اعتقاد داشتند مردوک در کوهی در جهان زیرین زندانی است و در جشن اکیتو می‌بایست آزادش می‌کردند.[۶]

منابع

[ویرایش]
  1. به شکل انسان بالدار. در بخش میراث میان رودان موزه لوور
  2. "Marduk". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-09-19.
  3. خدایان
  4. Helmer Ringgren, (1974) Religions of The Ancient Near East, Translated by John Sturdy, The Westminster Press, p. 66.
  5. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
  6. علیرضا شاپور شهبازی-زندگی و جهانداری کوروش بزرگ-ص ۲۵۹

پیوند به بیرون

[ویرایش]