تاکستان (قزوین): تفاوت میان نسخهها
Aaaaa792992 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: متن دارای ویکیمتن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
Aaaaa792992 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
|رهآورد= انگور ، کشمش ، آبغوره و شیرهٔ انگور |
|رهآورد= انگور ، کشمش ، آبغوره و شیرهٔ انگور |
||
|پیششماره=۰۲۸ |
|پیششماره=۰۲۸ |
||
|شهردار= |
|شهردار=کاظم قاقی |
||
|کد آماری =۱۵۳۲ |
|کد آماری =۱۵۳۲ |
||
|وبگاه= [http://www.takestan.ir شهرداری تاکستان] |
|وبگاه= [http://www.takestan.ir شهرداری تاکستان] |
نسخهٔ ۱۸ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۳۰
تاکستان سیادن | |
---|---|
تاکستان | |
![]() نشان واره شهرداری | |
کشور | ![]() |
استان | قزوین |
شهرستان | تاکستان |
بخش | مرکزی |
نام(های) دیگر | سیادهن |
نام(های) پیشین | سیاهدهن سیادهان-سه دهان-سه دژان |
سال شهرشدن | ۱۳۱۷ |
مردم | |
جمعیت | ۸۰،۲۹۹ نفر (۱۳۹۵)[۱] [۲] |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۲۰۰,۰۰۰ هکتار |
ارتفاع | ۱۲۶۵ |
اطلاعات شهری | |
شهردار | کاظم قاقی |
رهآورد | انگور ، کشمش ، آبغوره و شیرهٔ انگور |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۲۸ |
وبگاه | |
شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۸۹ ب - ایران ۸۹ س |
کد آماری | ۱۵۳۲ |
تاکِستان (به تاتی: سیادن) مرکز شهرستان تاکستان در استان قزوینِ در شمال غربی ایران است. ارتفاع متوسط این شهر از سطح دریا ۱٬۲۶۵ متر میباشد. فاصله تاکستان تا قزوین ۳۵ کیلومتر که از جاده قدیم قزوین-همدان و آزادراه (قزوین–زنجان) به آن متصل است. تاکستان بزرگترین شهر تاتنشین و تاتزبان ایران است.[۳][۴]
شهرستان تاکستان در ۸ کیلومتری جنوب غربی قزوین و در محور ترانزیتی قزوین –همدان و قزوین –زنجان واقع شدهاست. آثار بدست آمده از تپههای باستانی تاکستان و روستاهای اطراف آن حاکی از قدمت این سرزمین به تاریخ پیش از اسلام میرسد؛معروف به اسکلستان است. از آثار باستانی آن میتوان مسجد شاه عباس –مسجد سرخندق –امامزاده فارسجین-تپه باستانی خندا-تپه باستانی خله کو-استراحتگاه رضاشاه که اکنون به ساختمان بانک ملی تاکستان شعبهٔ مرکزی تبدیل شدهاست-مقبره پیر، حمام شاه عباسی، قز قلعه، امامزاده ولی ضیاء آباد…. رانام برد. تاکستان با داشتن بیش از ۲۰۰واحد صنعتی بزرگ و کوچک، ذخائر بزرگ معدنی ویک مجتمع و شهرک صنعتی به عنوان دومین شهر مهم صنعتی استان بعداز الوند محسوب میگردد. وجود باغهای بزرگ انگور این شهر را به همین نام شهرت دادهاست.نماینده تاکستان در مجلس شورای اسلامی مهندس رجب رحمانی می باشد.
تاکستان را با پیشینهای حدود ۷۰۰۰ سال جزو قدیمیترین شهرهای ایران و جهان است. ( منبع رسمی ) این منطقه مسیر عبور جاده قدیمی، پررفتوآمد و جهانی ابریشم بوده که سران معروف جهان برای تصاحب آن جنگهای زیادی کردهاند. تاکستان که به سرزمین تاتها معروف بوده درگذشته «سیاده» یا «سیادهن» نامیده میشد. نام «سیادهن» بر روی یکی از کتیبههای دوران هخامنشی موسوم به پیوتین گرایا حک شدهاست. این کتیبه که از قدیمیترین اسناد نوشتاری این شهرستان است، به زبان یونانی نوشته شده و هماکنون در موزه شهر وین، نگهداری میشود. تاکستان در غرب قزوین واقع شده و عوامل اقتصادی از جمله آب و هوای مناسب، حاصل خیزی خاک و دست رسی به آب مورد نیاز برای کشاورزی سبب گسترش و توسعه اقتصادی تاکستان شدهاست. باغهای انگور این شهرستان شهرت فراوانی دارند که در کنار دشتهای حاصل خیز و پربرکت منطقه؛ علاوه بر جاذبههای خاص، کشت انواع محصولات کشاورزی نیز در آنها جریان دارد.آثار بدست آمده در اکتشافات از تپه ی خله کوه در موزه ی لوور فرانسه نگهداری میشود. همچنین این شهر دومین شهر بزرگ استان قزوین از نظر وسعت و سومین شهر پرجمعیت استان قزوین است.
مردم
در تاکستان دو طایفه بزرگ طاهرخانی و رحمانی زندگی می کنند که امروزه به دلیل مهاجرت این دو طایفه در اقلیت قرار گرفتند مردمان تاکستان به زبان های تاتی و ترکی آذربایجانی سخن می گویند.
مردم در تاکستان به شهرِ خود سیادن (Siyâden)، به مردم شهر سیادنیچ (Siadenich) و به زبانِ خود تاتی یا سیادنیجی (Siyâdeniji) میگویند.[۵] پسوند «ایچ» در زبان اوستایی به معنی «نژاد» است. نام کشور ایران نیز نخستین بار به ریخت «ایرانویچ» در کتاب اوستا آمدهاست. نام پیشین شهر تاکستان، سیادِهِن یا سیادُهُن هم ثبت شدهاست. برخی بخشِ «-دِهِن» را در نام سیادهن با مورد مشابه آن در نامهای رودهن و بومهن یکی میدانند. در منطقه تاتنشین سیاهزن قفقاز نیز روستایی به نام سیادن/سیادهن دیده میشود.
نامِ تاکستان را فرهنگستان زبان و ادب پارسی در دورهٔ رضاشاه پهلوی برگزید و شوند آن بودن باغهای انگور فراوان در این شهرستان است. تاک در زبان پارسی به معنای «درخت انگور» و تاکستان به معنای «باغ انگور» است.
تاریخ
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Village_Siadeh_%28Takestan%29_by_Eug%C3%A8ne_Flandin.jpg/350px-Village_Siadeh_%28Takestan%29_by_Eug%C3%A8ne_Flandin.jpg)
تاکستان در مسیر جاده ابریشم بوده و یکی از اثرهایِ تاریخیِ آن آرامگاهِ بقعه پیر است.
- وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
تاکستان که به سرزمین تاتها معروف بود در گذشته «سیادن» یا «سیادهن» نامیده میشد. به قول برخی مورخان «سیادهن» یا «سیادهان» تغییرشکل یافته واژه «سه دهان» بوده و خود آن نیز صورت معرب لغت «سه دژان» پارسی است. هم چنین نام «سیادهن» بر روی یکی از کتیبههای دوران هخامنشی - مربوط به ۲۳۰۰ سال قبل - موسوم به پیوتین گرایا نیز حک شدهاست.
همچنین تاکستان تا قبل از سال ۱۳۷۶ جزو استان زنجان محسوب، و بعد از زنجان دومین شهر بزرگ استان بهشمار میرفت. طی آمار جمعیت سال۱۳۷۵ تاکستان دومین شهر بزرگ استان زنجان و در آستانه تبدیل شدن به فرمانداری ویژه بودهاست که از استان زنجان جدا و به استان تازه تشکیل شده قزوین پیوست. هماکنون بسیاری از تأسیسات شهرستان تاکستان به نام منطقه شمالغرب زنجان الحاق میشود؛ و شهر تاکستان سومین شهر بزرگ استان بعد شهرهای قزوین، الوند محسوب و شهرستان تاکستان نیز در درجه سومین شهرستان مهم استان قرار دارد.
چهره های مشهور
●خواننده ها:
●ورزشکاران:
- حمیدرضا طاهرخانی (فوتبالیست)
- شاهین طاهرخانی (فوتبالیست)
- بهناز طاهرخانی (فوتبالیست و کاپیتان تیم ملی فوتبال بانوان)
- حمیدرضا طاهرخانی (تنیسور)
- غلامرضا طاهرخانی (داور بین المللی کشتی)
- علیرضا طاهرخانی (داور فوتبال)
●افراد سیاسی:
- رجب رحمانی (نماینده)
- بهمن طاهرخانی (نماینده)
- امیر طاهرخانی (نماینده)
- حبیب الله طاهرخانی (معاون وزیر وقت راه)
- حسین لشگری (خلبان)
- رضا طاهرخانی (فرماندار دماوند)
- محمدرضا رحمانی(خلبان)
●افراد معروف در شهر
- عباس رحمانی-تات (تات شناس)
- علی پدرام (شاعر و تات شناس)
- عباس طاهری (شاعر و تات شناس)
- اسدالله رحمانی (تات شناس)
فهرست شهرداران شهر تاکستان
فهرست شهرداران شهر تاکستان عبارتند از:
ردیف | نام و نام خانوادگی | سمت | بازه زمانی |
---|---|---|---|
۱ | یدالله رحمانی | شهردار | ۱۳۳۷-۱۳۶۲ |
۲ | اسماعیل آقاصمدی | شهردار | ۱۳۶۲-۱۳۶۶ |
۳ | غفاری | شهردار | ۱۳۶۶-۱۳۶۸ |
۴ | مرتضی فهامی | شهردار | ۱۳۶۸-۱۳۷۰ |
۵ | میرحسینی | شهردار | ۱۳۷۰-۱۳۷۲ |
۶ | میرشفیعی | شهردار | ۱۳۷۲-۱۳۷۴ |
۷ | حاج علی رحمانی | شهردار | ۱۳۷۴-۱۳۷۶ |
۸ | رحیم شیرازی | شهردار | ۱۳۷۶-۱۳۷۸ |
۹ | کریم شایان راد | شهردار | ۱۳۷۸-۱۳۸۰ |
۱۰ | مجید کشاورز مهر | شهردار | ۱۳۸۰-۱۳۸۲ |
۱۱ | حسین طاهرخانی | شهردار | ۱۳۸۲-۱۳۸۶ |
۱۲ | گودرز رحمانی | شهردار | ۱۳۸۶-۱۳۸۸ |
۱۳ | رضا طاهرخانی | شهردار | ۱۳۸۸-۱۳۹۰ |
۱۴ | شهروز رحمانی | شهردار | ۱۳۹۰-۱۳۹۱ |
۱۵ | گودرز رحمانی | شهردار | ۱۳۹۱-۱۳۹۴ |
۱۶ | اصغر تقی پور | سرپرست | ۱۳۹۴ به مدت ۶ ماه |
۱۷ | حسین بهزاد پور | شهردار | ۱۳۹۴-۱۳۹۸ |
۱۸ | محمد پیری | شهردار | ۱۳۹۸-۱۴۰۰ |
۱۹ | کیوان رحمانی | شهردار | ۱۴۰۰-تاکنون |
مراکز درمانی
- بیمارستان تامین اجتماعی
- بیمارستان شفا
- بیمارستان شهدا (درحال احداث)
محله ها
■محله های قدیمی تاکستان که عموماً ناحیه جنوبی شهر را تشکیل می دهند شامل:
- راه اَک (اکرا)
- دره محله (دره مله)
- راه شهر (شررا)
- راه آسیاب (آسیارا)
- راه قره باغ (قاراباقارا)
- راه دیال آباد (دویارا)
به مجموع محله های جنوبی در مرکز، مرکزشهر/داخل شهر(دِمون) نیز اطلاق میشود.
■محله های تاکستان امروزی که نامگذاریشان اکثرا بر اساس نام خیابان ها یا بلوار های شهر است، شامل:
مرکزی | بانک ملی(عمارت شاهی) • خط زنجان(زنگونخط) • پانزده خرداد • بازار• راه آهن • سیدجمال الدین |
---|---|
شمالی | محله های بلوار: بازیار•ولیعصر•توحید•غفاری•فکوری |
شرقی | دخانیات • هاشمی نژاد • دادگستری |
غربی | معلم • شهربازی • بیمارستان |
■با توجه به ارائه طرح تفصیلی اراضی شمالی کمربندی از سوی شهرداری و مجتمع ها و شهرک های درحال تکمیل، نام گذاری برخی از شهرک ها انجام شده که به شرح زیر میباشد:[۱]
- شهرک مهر
- شهرک فرهنگیان (گلستان)
ترابری
حمل و نقل جاده ای
شهر تاکستان یکی از مهم ترین تقاطع های شاهراهی غرب کشور محسوب میگردد.
راه های مهم کشور که از تاکستان عبور کرده یا تاکستان در تقاطع آنها قرار دارد،شامل:
- آزادراه ۲ (قزوین-زنجان)
- جاده ۳۷ (تاکستان-خوزستان)
- جاده ۳۸ (تهران-تاکستان)
بزرگراه تاکستان - رشت هم در محدود روستای آقبلاغ آسفالت شده و دوبانده شده است و قطعه های بعدی درحال مطالعه است اگر این بزرگراه ساخته شود تاکستان چهارراه ارتباطی غرب کشور محسوب میشود
راه آهن
تاکستان در مسیر راه آهن تهران به شمال غرب کشور دارای ایستگاه میباشد. همچنین تقاطع راه آهن تهران-رشت و تهران-تبریز در ۱۰ کیلومتری شمال شهر تاکستان رخ می دهد خط دوم زنجان قزوین هندز تکمیل نشده است فقط تا محدوده شهرستانهای تاکستان و ابهر دو خطه است و قطعه های بعدی در حال مطالعه است و راه آهن تاکستان - همدان که تا شهرستان رزن تکمیل شده و قطعه های بعدی درحال ساخت است
قطار حومه ای
با توسعه پروژه بهره برداری از قطار های حومه ای، در سال ۹۷، ایستگاه تاکستان به عنوان آخرین ایستگاه حومه ای غرب تهران معرفی شد و در حال حاضر با یک قطار حومه ای، در مسیر تهران-تاکستان (در ادامه مسیر حومه ای هشتگرد) فعالیت میکند.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/%D9%82%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D9%88%D9%85%D9%87_%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.jpg/220px-%D9%82%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D9%88%D9%85%D9%87_%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.jpg)
ایستگاه قبلی | خط حومه ای تهران-تاکستان | ایستگاه بعدی | ||
---|---|---|---|---|
به سمت تهران |
راهآهن ایران تهران-هشتگرد-تاکستان |
ایستگاه آخر |
منبع: [۶]
پایانه مسافربری
تاکستان فعلا فاقد پایانه مسافربری می باشد. اما به گفته مسئولین، قرار است بزودی پایانه مسافربری شهرستان تاکستان در ورودی شهر به سمت تهران(میدان دادگستری) احداث شود.[۷]
منطقه ویژه اقتصادی تاکستان
در حال حاضر احداث منطقه ویژه اقتصادی با مساحت ۴۲۷ هکتار در جنب شهرک صنعتی حیدریه به تصویب رسیده و با ارائه گزارش های ارسالی در انتظار تصویب شورای عالی مناطق ویژه اقتصادی کشور می باشد که بلافاصله بعد از تصویب با ارائه طرح جامع تا پایان سال جاری عملیات اجرایی آماده سازی آن آغاز می شود.
بر اساس برنامهریزیهای اولیه ۲۰ درصد از مساحت کلی منطقه ویژه اقتصادی تاکستان در فاز نخست برای عملیات ساختوساز در نظر گرفته میشود.[۸]
دانشگاهها
- دانشگاه آزاد تاکستان
- دانشگاه پیام نور
- دانشگاه علمی و کاربردی
- مرکز آموزش عالی تاکستان غیرانتفاعی
- مرکز آموزش عالی علامه مجلسی
- مرکز آموزش عالی نیکان
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ "Census of the Islamic Republic of Iran, 1395 (2016)". AMAR. The Statistical Center of Iran. p. 26. Archived from the original (Excel) on 30 November 2021. Retrieved 19 December 2022.
- ↑ |شهردار=کیوان رحمانی «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامهریزی استانداری قزوین (به نقل از مرکز آمار ایران). ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بایگانیشده از اصلی در ۲ اکتبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ نگاهی به گویش قزوینی و زبان تاتی استان قزوین
- ↑ «تاکستان؛ شهر باغهای انگور». بایگانیشده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶.
- ↑ یارشاطر siādohon ضبط کرده: نک. Yar-shater, Ehsan, A Grammar of Southern Tati dialects, The Hague-Paris, 1969, p. 29, fn.32
- ↑ «راه آهن».
- ↑ «ترمینال تاکستان».
- ↑ «منطقه ویژه اقتصادی تاکستان در مسیر پیشرفت».
منابع
آمار از: اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران ۱۳۸۳، ص ۱۴۵. سایت اطلاعرسانی استان قزوین