نخبه‌سالاری
| بخشی از سلسله مقاله‌های سیاسی |
| شیوه‌های حکومت |
|---|
| ساختار قدرت |
| منبع قدرت |
| درگاه سیاست (en) |
منظور از نخبه‌سالاری یا آریستوکراسی (به فرانسوی: Aristocratie) نظریه و عمل گروهی نخبه در امر حکومت است. این گروه معمولاً امتیازات موروثی ندارند و از نظر فرمانروایی شایسته‌ترینِ همه انتخاب می‌شوند. این معنی اصلی اصطلاح است که حاوی توجیهی اخلاقی برای حاکمیت چنین نخبگانی است.[نیازمند منبع] پیدا کردن معیارهای پذیرفتنی برای همگان که براساس آنها بتوان گفت گروه «بهین» در یک جامعهٔ معین، چه کسانی هستند، البته بسیار دشوار است و عملاً هم چنین معیارهایی را به ندرت به کار گرفته‌اند.
افلاطون میان فیلسوف سالاری و نخبه‌سالاری با عبارات زیر فرق گذاشته بود: " انتخاب بر اساس خرد، فیلسوف شاهی است؛ و انتخاب بر اساس شایستگی و خِرد، نخبه‌سالاری. همچنین افلاطون بر این عقیده بود که هنر (یا فضیلت) معرف نخبه‌سالاری است همان گونه که ثروت معرف اشراف‌سالاری و آزادی معرف مردم‌سالاری نیست. " با این وجود در بسیاری موارد کلمهٔ نخبه‌سالاری با خردسالاری مترادف فرض میشود.[۱]
- در عرف، حکومتی را «نخبه‌سالار» می‌خوانند که قدرت دولت در آن مطلق و در دست طبقهٔ ممتاز باشد و آن طبقه، حاکمیت را از راه وراثت و امتیازهای طبقه‌ای در دست گرفته باشد و دیگر طبقات را در آن راه نباشد. این نوع حکومت امروزه در کمتر جای جهان دیده میشود و جای خود را به دیکتاتوری‌های اشراف‌سالارانه سپرده‌است.[۲]
- آریستوکراسی (نخبه‌سالاری) از ریشهٔ یونانی aristos kratia به معنای بهترین حکومت، یا حکومت بهین‌کسان آمده‌است.[۲]
درحال حاضر، ایالات متحده از سیستمی شبه‌آریستوکرات استفاده میکند که با نام مجمع گزینندگان شناخته میشود.[۳]
