تَراجِنسی[۱] که ترنسجندر (به انگلیسی: transgender) و به‌اختصار ترنس[۲] هم گفته می‌شود، افرادی هستند که دارای هویت جنسیتی ای هستند که با جنسیتی که هنگام تولد به آن ها اطلاق شده است، متفاوت است و از هورمون و یا عمل های جراحی برای تغییرات در بدن خود استفاده می کنند. برای مثال، فردی که موقع تولد، پسر خوانده شده اما خود را زن می داند و برای آن که بدنش به بدنی که منتسب به زنان است، نزدیک تر شود، با استفاده از دارو های هورمونی، بالانس هورمونی خود را تغییر میدهد تا ظاهرش نیز به همانند جنسیتش زنانه شود. برخی از افراد تراجنسی دست به عمل یا عمل های تطبیق جنسیت نیز میزنند.[۳]عدم دسترسی به تغییرات فیزیکی و به رسمیت شناخته نشدن جنسیت آن ها می‌تواند باعث خودکشی تراجنسی‌ها شود.[۴]
واژه تراجنسی یا ترنسشکوال در سال های اخیر، کمتر توسط این افراد استفاده می شود و اکثر آن ها واژه تراجنسیتی یا ترنسجندر را به واژه تراجنسی یا ترنسکشوال ترجیح می دهند[۵]
در سال ۱۹۲۱ Dora-R در آلمان تحت نظارت کلینیک روانی Magnus Hirschfeld مراحل تطبیق جنسیت خود ( که به اشتباه تغییر جنسیت نیز گفته می شود) را آغاز کرد و در سال ۱۹۳۰ این اقدام به سر انجام رسید.[۶]
در سال ۱۹۳۰ کلینیک روانی Magnus Hirschfeld جزئیات جراحی دوم را بر روی فردی به نام Lili Elbe دانمارکی در مقاله‌ای منتشر کرد.
اصطلاح Transsexualismus اولین بار توسط کلینیک Hirschfeld در سال ۱۹۲۳ مطرح و ابداع شد.[۷]
در لاتین اصطلاح " psychopathia transexualis" و در زبان انگلیسی اصطلاح "Transeaxual" (با یک s) توسط David Oliver Cauldwell در سال ۱۹۴۹ مطرح شد،[۸] وی همچنین اصطلاح Trans-Sexual را نیز در سال ۱۹۵۰ به عنوان جایگزین اصطلاحات قبلی مطرح کرد.[۹] وی اولین فردی بود که که این اصطلاح را به صورت عمومی برای افرادی که مایل هستند آلت تناسلیشان تغییر کند، مطرح کرد[۱۰](در سال ۱۹۶۹ هری بنجامین ادعا کرد وی اولین فردی بوده که اصطلاح Transsexual را در سخنرانی خود در سال ۱۹۵۳ مطرح کرده[۱۱]) این اصطلاح در سال های اخیر بین جامعه ترنس ها و مراکز پزشکی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و واژه تراجنسیتی یا ترنسجندر جایگزین آن شده است.
این اصطلاح تراجنسی، اولین بار در سال ۱۹۸۰ در DSM-III وارد شد و پس از ان در سال ۱۹۸۷ در DSM-III-R به عنوان «اختلالاتی که در کودکی، نوجوانی و بزرگسالی رخ میدهد» شناخته شد و سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۹، آن را از لیست اختلال ها بیرون آورد. [۱۲]
ترنسکشوالیسم در دو راهنمای رسمی و اصلی پزشکان و متخصصان جهان نام برده شده‌است؛ راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders یا همان DSM) و طبقه‌بندی بین‌المللی آماری بیماری‌ها (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems یا همان ICD). در ICD-10 (آخرین ویرایش ICD) تراجنسی به همراه دگر پوشی و اختلال هویت جنسی کودکان در دسته اختلالات هویت جنسی قرار گرفته‌است و تراجنسی را این‌گونه تشریح کرده‌است: «تصمیم یک فرد برای زندگی در نقش جنس مخالف، که این حالت همیشه همراه با احساس تضاد در اندام جنسی زمان تولد است و فردی است که تقاضا برای جراحی و درمان‌های هورمونی برای تطبیق جسم خود و ملحق شدن به جنس مخالف دارد.»[۱۳]
DSM تفاوتی بین تراجنسی و بی قراری جنسیتی نمی‌بیند
در DSM ۴ شرط را برای بی قراری جنسیتی لازم می‌داند:
یک آرزو یا اصرار شدید برای شناخته شدن و بودن در جنسیتی که فرد با آن شناخته نمیشود (شامل افرادی که برای سود یا منفعت خاصی این اقدام را انجام می‌دهند، نمیشود)
وجود شواهد و مدارک از ناراحتی و عذاب فرد از جنسیتی که موقع تولد به فرد نسبت داده شده است.
تشخیص فعلی برای تراجنسی‌هایی که برای درمان اقدام می‌کنند " بی قراری جنسیتی (Gender Identity Disorder) " است.
بر طبق استاندارد " انجمن جهانی حمایت از سلامتی ترنسجندرها " یا همان (WPTAH) و پیش از ان انجمن بین‌المللی هری بنجامین برای بررسی بی‌قراری جنسیتی، تشخیص و تایید روانپزشک و روانشناس های متخصص جنسیت را برای بهری‌گیری از بیمه‌های اجتماعی و تغییر جنسیت لازم می‌داند و همچنین بیان می‌کند این اصطلاح به عنوان یک بیماری یا یک توهین نیست و باعث ازبین رفتن حقوق شهروندی و مدنی فرد نمیشود
با این حال سازمان بهداشت جهانی و انجمن روانشناسی آمریکا، اصطلاح اختلال را برای بی قراری جنسیتی استفاده نمی کنند و اختلال دانستن، آشفتگی جنسی را بی احترامی به افراد تراجنسی می دانند. در هر حال تمام افرادی که دچار آشفتگی جنسیتی هستند، لزوماً مایل به انجام دادن مراحل تغییر جنسیت نیستند به خصوص جراحی اندام‌های جنسی.
