پرش به محتوا

زهره: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Yadbood (بحث | مشارکت‌ها)
۱۷ ویرایش‌ها
لطفاً همه به صفحه بحث امده تا اختلافات را حل کنیم
برچسب: تبدیل مقاله به تغییرمسیر
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۴۱٬۵۶۷ ویرایش‌ها
جز ویرایش Yadbood (بحث) به آخرین تغییری که Sharaky انجام داده بود واگردانده شد
خط ۱: خط ۱:
{{تغییرمسیر|زهره}}
#تغییر_مسیر [[ناهید]]
{{Infobox planet
'''زهره''' نامی برای زنان است
| name = ناهید
[[زهره]] یا [[ناهید (سیاره)|ناهید]] دومین سیارهٔ سامانهٔ خورشیدی که میان زمین و عطارد قرار گرفته‌
| symbol = [[پرونده:Venus symbol.svg|25px|alt=The Venusian symbol, a circle with a small equal-armed cross beneath it|Astronomical symbol of Venus]]
[[زهره (یمن)]] زهره (به عربی اَلزَهرَة) شهری در ساحل تهامة، از توابع استان حُدَیده در کشور یمن در شبه جزیره عربستان
| image = [[پرونده:Venus globe.jpg|250px|alt=Venus in approximately true colour, a nearly uniform pale cream, although the image has been processed to bring out details.<ref name="Lakdawalla2009">Lakdawalla, Emily (21 September 2009), [http://www.planetary.org/blog/article/00002105/ Venus Looks More Boring than You Think It Does], Planetary Society Blog (retrieved 4 December 2011)</ref> The planet's disc is about three-quarters illuminated. Almost no variation or detail can be seen in the clouds.|Venus]]<!--Licensing conditions: Image processing by R. Nunes http://www.astrosurf.com/nunes--%3E
| caption = تصویر رادار از سطح ناهید. این سیاره اگر فاقد جو بود، اینگونه دیده می‌شد. تصویر بالا توسط [[ماژلان (کاوشگر)|کاوشگر ماژلان]] گرفته شده است.
| orbit_ref =<ref name="nssdc">{{cite web
|url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/venusfact.html
|title=Venus Fact Sheet|publisher=NASA
|last=Williams|first=David R.
|date=15 April 2005|accessdate=2007-10-12}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی --><ref name="horizons">{{cite web|last=Yeomans|first=Donald K.|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=mb&sstr=2|title=HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=2)|publisher=[[JPL Horizons On-Line Ephemeris System]]}}—Select "Ephemeris Type: Orbital Elements", "Time Span: 2000-01-01 12:00 to 2000-01-02". ("Target Body: Venus" and "Center: Sun" should be defaulted to.) Results are instantaneous [[osculating orbit|osculating]] values at the precise [[مبدأ (ستاره‌شناسی)]] epoch.</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->
| epoch = [[مبدأ (ستاره‌شناسی)]]
| aphelion =
{{فهرست ساده|
* {{Val|108939000|u=km}}
* {{Val|0.728213|ul=AU}}
}}
| perihelion =
{{فهرست ساده|
* {{Val|107477000|u=km}}
* {{Val|0.718440|u=AU}}
}}
| semimajor =
{{فهرست ساده|
* {{Val|108208000|u=km}}
* {{Val|0.723327|u=AU}}
}}
| eccentricity = {{Val|0.0067}}
| period =
{{فهرست ساده|
* {{Val|224.701|u=day}}
* {{Val|0.615198|u=[[سال ژولینی (اخترشناسی)]]}}
* 1.92 Venus [[زمان خورشیدی]]
}}
| synodic_period = 583.92 days<ref name="nssdc" />
| avg_speed = 35.02&nbsp;km/s
| inclination =
{{فهرست ساده|
* {{Val|3.39458|u=°}} to [[دائرةالبروج]]
* ۳٫۸۶° to [[دائرةالبروج]]
* ۲٫۱۹° to [[Invariable plane]]<ref name="meanplane">{{cite web | date = 3 April 2009 | title = The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter | url = http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif | accessdate = 2009-04-10}} (produced with [http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ Solex 10] written by Aldo Vitagliano; see also [[Invariable plane]])</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->
}}
| asc_node = ۷۶٫۶۷۸°
| arg_peri = ۵۵٫۱۸۶°
| mean_anomaly = ۵۰٫۱۱۵°
| satellites = None
| allsatellites=yes
| physical_characteristics = yes
| mean_radius =
{{فهرست ساده|
* {{Val|6051.8|1.0|u=km}}<ref name="Seidelmann2007">{{cite doi |10.1007/s10569-007-9072-y}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->
* {{Val|0.9499|u=Earths}}
}}
| flattening = 0<ref name="Seidelmann2007" />
| surface_area =
{{فهرست ساده|
* {{Val|4.60|e=8|u=km2}}
* 0.902 Earths
}}
| volume =
{{فهرست ساده|
* {{Val|9.28|e=11|u=km3}}
* 0.866 Earths
}}
| mass =
{{فهرست ساده|
* {{Val|4.8676|e=24|u=kg}}
* 0.815 Earths
}}
| density = {{Val|5.243|u=g/cm3}}
| surface_grav =
{{فهرست ساده|
* {{Val|8.87|u=m/s2}}
* {{Nowrap|0.904 ''[[نیروی گرانش]]''}}
}}
| escape_velocity = 10.36&nbsp;km/s
| sidereal_day = {{Val|-243.0185|u=day}} <small>([[حرکت مخالف گرد و موافق گرد|Retrograde]])</small>
| rot_velocity = {{Convert|6.52|km/h|m/s|abbr=on}}
| axial_tilt = ۱۷۷٫۳۶°<ref name="nssdc" />
| right_asc_north_pole =
{{فهرست ساده|
* {{RA|18|11|2}}
* ۲۷۲٫۷۶°<ref name="iauwg_ccrsps2000">{{cite web | title = Report on the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements of the planets and satellites | publisher = International Astronomical Union | date = 2000 | url = http://www.hnsky.org/iau-iag.htm | accessdate = 2007-04-12}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->
}}
| declination = ۶۷٫۱۶°
| albedo =
{{فهرست ساده|
* 0.67 ([[Geometric albedo|geometric]])<ref name="MallamaVenus">{{cite journal | last1 = Mallama | first1 = A. | last2 = Wang | first2 = D. | last3 = Howard | first3 = R.A. | title = Venus phase function and forward scattering from H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> | journal = Icarus | volume = 182 | issue = 1 | pages = 10–22 | date = 2006 | doi = 10.1016/j.icarus.2005.12.014 | bibcode = 2006Icar..182...10M}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->
* 0.90 ([[Bond albedo|Bond]])<ref name="MallamaVenus" />
}}
| magnitude =
{{فهرست ساده|
* brightest −4.9<ref name="MallamaSky">{{cite journal | last = Mallama | first = A. | title = Planetary magnitudes | journal = Sky and Telescope | volume = 121 | issue = 1 | pages = 51–56 | date = 2011}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی --><ref name="JPL-Horizons">{{cite web
|date=27 February 2006 |type=Geophysical data
|title=HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=299)
|publisher=[[JPL Horizons On-Line Ephemeris System]]
|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=mb&sstr=299
|accessdate=2010-11-28}} (Using JPL Horizons you can see that on 2013-Dec-08 Venus will have an apmag of −4.89)</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی --> (crescent)
* −3.8<ref name="ephemeris">{{cite web
|last=Espenak|first=Fred|date=1996|url=http://eclipse.gsfc.nasa.gov/TYPE/venus2.html%23ve2006|title=Venus: Twelve year planetary ephemeris, 1995–2006
|work=NASA Reference Publication 1349
|publisher=NASA/Goddard Space Flight Center
|accessdate=2006-06-20}}</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی --> (full)
}}
| angular_size = {{Nowrap|9.7″ to 66.0″}}<ref name="nssdc" />
| temperatures = yes
| temp_name1 = [[کلوین]]
| mean_temp_1 = 737&nbsp;K<ref name="nssdc" />
| temp_name2 = Celsius
| mean_temp_2 = 462&nbsp;°C
| mean_name3 = [[مقیاس فارنهایت]]
| mean_temp_3 = {{Convert|864|°F|°C|abbr=on}}
| pronounced = {{IPAc-en|audio=en-us-Venus.ogg|ˈ|v|i:|n|ə|s}}
| adjectives = [[Venusian]] or (rarely) [[Cytherean]], Venerean
| atmosphere = yes
| surface_pressure = 92&nbsp;[[بار (یکا)]] (9.2&nbsp;[[پاسکال (یکا)]])
| atmosphere_composition =
{{فهرست ساده|
* ≈&thinsp;۹۶٫۵٪ [[کربن دی‌اکسید]]
* ≈&thinsp;۳٫۵٪ [[نیتروژن]]
* ۰٫۰۱۵٪ [[گوگرد دی‌اکسید]]
* ۰٫۰۰۷٪ [[آرگون]]
* ۰٫۰۰۲٪ [[بخار آب]]
* ۰٫۰۰۱۷٪ [[کربن مونوکسید]]
* ۰٫۰۰۱۲٪ [[هلیم]]
* ۰٫۰۰۰۷٪ [[نئون]]
* trace [[کربونیل سولفید]]
* trace [[هیدروژن کلرید]]
* trace [[هیدروژن فلوئورید]]
}}
}}


[[پرونده:Nahid venus.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|درخشش سیاره ناهید مانند یک ستاره در بالای تخت جمشید (سال ۱۳۷۷ شمسی)]]
زهره در زبان‌های دیگر مثل آذربایجانی نیز کاربرد دارد:
[[پرونده:ناهید-venus-nahid.jpg|بندانگشتی|344x344پیکسل|درخشش سیاره ناهید در صبح زود، بالای پاسارگاد]]
* https://azb.wikipedia.org/wiki/زهره
[[پرونده:Nightsky.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|اول شب و درخشش سیاره زهره در مغرب]]
* https://ps.wikipedia.org/wiki/زهره
'''ناهید''' (هم چنین '''زُهره''') به ترتیب فاصله از [[خورشید]]، دومین سیاره [[سامانه خورشیدی]] است که میان [[زمین]] و [[تیر (سیاره)|تیر]] ([[عطارد]]) قرار گرفته‌است. این سیاره نزدیک‌ترین سیاره به [[زمین]] می‌باشد و بعد از [[ماه]]، درخشان‌ترین جرم آسمانی طبیعی است که به هنگام شب از زمین رویت می‌شود. ناهید داغ‌ترین سیاره در سامانه خورشیدی است. جو ضخیم و غلیظ آن موجب می‌شود که دیدن سطح آن از طریق رصد، دشوار باشد. این سیاره در زبان یونانی ونوس نامیده می‌شود.
{{ابهام زدایی}}

[[رده:صفحه‌های ابهام‌زدایی نام شهر]]
این سیاره در فارسی بیدخت و بیلفت نیز نامیده می‌شد.<ref>دهخدا: [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-cf6b6737e7824b18ade779e8aaf68194-fa.html بیدخت] و بیلفت</ref> و واژه بیدُخت در شکل کهن‌تر خود بَغدخت و به معنای «دختر خدا» بوده‌است.<ref>دهخدا: بیدخت.</ref>

سیاره ناهید بدون ماه است و از بسیاری دیدگاه‌ها چون اندازه، [[جرم]]، [[گرانش]] و ترکیبات ساختاری به زمین همانندی دارد و به همین شَوَند به آن برنام ''خواهرِ زمین'' را داده‌اند. یکی از شوندهای این نام گذاری این است که دانشمندان می‌گویند در چند میلیون سال پیش سیاره ناهید بسیار همانند زمین بوده و دارای شرایط زندگی بوده است {{مدرک|نیازمند مدرک}} اما به شوند نزدیک شدن به خورشید شرایط زندگی در آن از بین رفت. چنان‌که [[قطر]] آن در حدود ۱۲٫۱۰۴ کیلومتر است، در سنجش با زمین که قطرش ۱۲٫۷۵۶ کیلومتر است. [[جرم]] ناهید حدوداً ۸۱ درصد جرم زمین و [[چگالی]] آن، نزدیک به ۹۵ درصد چگالی زمین است. با این حال ناهید در سنجش با بیشتر سیارات سامانه خورشیدی از جمله زمین، کروی‌تر است و به شوند چرخش آهسته به دور مدارش، پدیده تورفتگی یا مسطح شدن قطبها و بادکردگی یا تورم نواحی استوایی در آن، کمتر از دیگر سیارات رخ می‌دهد.

این سیاره را جزء [[سیاره زمین‌سان|سیاره‌های زمین‌سان]] و فشرده طبقه‌بندی کرده‌اند که دارای آتشفشان‌های فعال، «ناهیدلرزه» و کوهواره است. ناهید در مداری تقریباً دایره‌وار به فاصله میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می‌گردد. هنگامی که در نزدیکترین وضعیت نسبت به زمین قرار می‌گیرد، فاصله آن با زمین ۴۲ میلیون کیلومتر می‌شود و در دورترین حالت ۲۵۷ میلیون کیلومتر با آن فاصله دارد.

زمان لازم برای یکبار گردش این سیاره به دور خورشید ۲۲۵ روز زمینی می‌باشد. تفاوت بزرگ ناهید با زمین، جو آن است که بیشتر آنرا [[دی‌اکسید کربن]] تشکیل داده و در ابرهای فوقانی آن قطرات ریز [[اسید سولفوریک]] وجود دارد. وجود [[دی‌اکسید کربن]] در جو این سیاره دمای آنرا به مقدار بسیار چشم‌گیری افزایش داده‌است. (۴۸۰ درجه سانتیگراد نزدیک سطح سیاره). همچنین لازم است ذکر شود که سیاره زهره دارای [[مغناطیس درونی]] نیست.

نور آفتاب پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح بازتابیده می‌شود، اما انبوه [[دی‌اکسید کربن]]ِ جو ناهید، این گرمای بازتابیده را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضا جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی [[گرما]]، که به [[پدیده گلخانه‌ای]] معروف است، میانگین گرمای ناهید را بیش از هر سیاره دیگری (حتی [[سیاره تیر]]) در سامانه خورشیدی بالا برده‌است به‌طوریکه این حرارت برای ذوب کردن فلز [[سرب]] کافیست. از اینرو پیدایش زندگی شبه انسان خاکی، در این سیاره، غیرممکن است.

در اوایل سال ۱۹۶۰ راداری را به‌سوی ناهید نشانه‌روی کردند که سیگنال‌های آن از ابرهای این سیاره عبور کرده و پس از برخورد با سطح جامد سیاره، منعکس گردید. برای نخستین بار دانشمندان اطلاع جالبی را دربارهٔ سطح ناهید به‌دست آوردند، که نشان می‌داد ناهید دارای حرکت چرخشی در جهت معکوس است. چرخش آن از شرق به غرب است و آفتاب از مغرب طلوع و در مشرق غروب می‌کند.

نام لاتین این سیاره، '''[[ونوس]]'''، برگرفته از نام خدای [[روم|رومی]] عشق و زیبایی است. در [[یونان باستان]]، نام خدای [[آفرودیته]] بر آن نهاده شد.

== سیاره زهره گرم‌ترین سیاره منظومه خورشیدی ==
[[سیاره]] زهره که به آن ناهید هم می‌گویند با آنکه اولین سیاره منظومه خورشیدی نیست، بلکه دومین سیاره است، ولی این سیاره برخلاف [[عطارد]] دارای جو است. سیاراتی که دارای جو هستند مثل گلخانه و یا خانه‌ای که گرما را در خود ذخیره می‌کند چند برابر عطارد گرما را در خود ذخیره می‌کند.

== کاوش‌های رباتیک در ناهید ==
[[پرونده:Star-sizes-fa.jpg|بندانگشتی|چپ|500px|هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:{{سخ}}'''الف:'''{{سخ}}[[زمین]] (۴) {{درشت|>}} [[ناهید (سیاره)|ناهید]] (۳) {{درشت|>}} [[مریخ]] (۲) {{درشت|>}} [[تیر (سیاره)|تیر]] (۱){{سخ}}'''ب:'''{{سخ}}[[مشتری (سیاره)|مشتری]] (۸) {{درشت|>}} [[زحل]] (۷) {{درشت|>}} [[اورانوس]](۶) {{درشت|>}} [[نپتون]] (۵) {{درشت|>}} [[زمین]] (بدون شماره){{سخ}}'''پ:'''{{سخ}}[[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (۱۱) {{درشت|>}} [[خورشید]] (۱۰) {{درشت|>}} [[ولف ۳۵۹]] (۹) {{درشت|>}} [[مشتری (سیاره)|مشتری]] (بدون شماره){{سخ}}'''ت:'''{{سخ}}[[دبران]] (۱۴) {{درشت|>}} [[نگهبان شمال]] (۱۳) {{درشت|>}} [[رأس پیکر پسین]] (۱۲) {{درشت|>}} [[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (بدون شماره){{سخ}}'''ث:'''{{سخ}}[[ابط‌الجوزا]] (۱۷) {{درشت|>}}[[قلب عقرب]] (۱۶) {{درشت|>}} [[پای شکارچی]] (۱۵) {{درشت|>}} [[دبران]] (بدون شماره){{سخ}}'''ج:'''{{سخ}}[[وی‌وای سگ بزرگ]] (۲۰) {{درشت|>}}[[وی‌وی قیفاووس]] (۱۹) {{درشت|>}} [[مو قیفاووس]] (۱۸) {{درشت|>}} [[ابط‌الجوزا]] (بدون شماره)]]
سفینه [[مارینر ۲]]، که در اوت ۱۹۶۲ پرتاب شد، در دسامبر ۱۹۶۲ از ۳۵۰۰۰ کیلومتری [[ناهید]] گذشت. مشاهدات این سفینه نشان داد که زهره را ابرهای سفید رنگ مایل به زردی، کاملاً پوشانده‌است و شکافی در این ابرها نیست که از راه آن بتوان نظری به سطح [[جامد]] این [[سیاره]] افکند.
[[سفینه]] [[مارینر ۱۰]] در فوریه ۱۹۷۴ از ارتفاعی کمتر از ۶۵۰۰ کیلومتری، زهره را مورد پژوهش قرار داد و معلوم شد که این ابرها حرکت منطقه‌ای دارند و با سرعتی بیش از ۲۴۰ کیلومتر در ساعت سیاره را دور می‌زنند و در مناطقی از زهره که رو به خورشید است، برهمکنشی میان جریان‌های بزرگ مقیاس همرفتی با این حرکت منطقه‌ای وجود دارد.
در ۲۲ اکتبر ۱۹۷۵ وسیله‌ای از سفینه بدون سرنشین [[ونرا ۹]] متعلق به [[اتحاد جماهیر شوروی سابق]]، بر زهره فرود آمد و علی رغم شرایط فوق‌العاده سخت دما و فشار توانست به مدت ۲ ساعت عکس‌هایی از چشم‌انداز این سیاره بگیرد و اطلاعات گسترده‌ای از سطح زهره بفرستد. سه روز بعد وسیله مشابهی از سفینه [[ونرا ۱۰]] در ۲۲۰۰ کیلومتری محل فرود وسیله [[ونرا ۹]] به زهره نشست و یافته‌های خود را به مدت ۶۵ دقیقه ارسال کرد. این عکس‌ها، نخستین عکس‌هایی بودند که تا آن زمان از سطح سیاره‌ای دیگر گرفته شده بود.<ref>دگانی، مایر - «نجوم به زبان ساده»، تهران مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی ۱۳۸۶، ISBN 978-964-342-254-7</ref>
* کاوشگر مداری [[ونوس‌اکسپرس]]، یازدهم آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی وارد مدار سیاره ناهید گشت و تنها پس از یک روز موفق شد اولین تصویر را از [[قطب جنوب]] این [[سیاره]] برداشت و به [[زمین]] مخابره کند. این اولین باری بود که تصویری از قطب جنوب سیاره ناهید برداشته می‌شد.<ref>[http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Category=200&SubCategory=&Post=0000003 اولین تصاویر ونوس‌اکسپرس از سیاره زهره]، از [[دانش فضایی (وب‌گاه)|وب‌گاه دانش فضایی]]، بازدید: ۲۲ خرداد ۱۳۸۹</ref>

== پروژه ماهواره ناهید<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وب‌گاه=|نشانی=http://sri.ac.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=1&pageid=219|عنوان=پژوهشکده سامانه‌های ماهواره}}</ref> ==
ماهواره ناهید، ماهواره‌ای تحقیقاتی است که در قالب راهبرد دست‌یابی به ماهواره‌های زمین آهنگ و به منظور به آزمون قرار دادن برخی از فناوری‌های کلیدی در این ماهواره‌ها تعریف شده است. پروژه ماهواره ناهید توسط پژوهشکده سامانه‌های، ماهواره طراحی، ساخته، تست و تجمیع خواهد شد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر به عنوان پیمانکار اصلی با پژوهشکده همکاری داشته و در کنار بخش‌های دیگری از صنایع کشور وظیفه تأمین بخش‌هایی از این ماهواره را بر عهده دارند.

ماهواره ناهید یک ماهواره مکعب مستطیلی محصور به مکعبی به بعد ۸۰ سانتی‌متر است که علاوه بر صفحات خورشیدی نصب شده بر روی بدنه، از دو صفحه خورشیدی بازشونده بهره می‌برد. این ماهواره با جرم حداکثر ۵۰ کیلوگرم در مدار بیضوی ۲۵۰ در ۳۷۰ کیلومتری با زاویهٔ میل ۵۵ درجه به عملیات پرداخته و باز کردن صفحات خورشیدی و ارتباط در باند Ku را در این مدار به آزمون خواهد گذاشت. از باز شدن صفحات خورشیدی تصویربرداری شده و با استفاده از تصاویر، نرخ گسترش صفحات تخمین زده می­شود. وضعیت ماهوارهٔ ناهید به صورت سه محوره و با دقت ۱۰ درجه تعیین و کنترل می‌شود. ارتباط مخابراتی این ماهواره در باند S و بدون نیاز به نشانه‌روی انجام می‌شود.

مأموریت‌های پروژه ناهید شامل موارد زیر است:
* باز کردن صفحات خورشیدی در مدار
* ارتباط در باند مخابراتی Ku در مدار
* تصویربرداری و تخمین نرخ باز شدن صفحات خورشیدی
* کنترل وضعیت سه محوره

== ناهید در فرهنگ ==
در اسطوره‌شناسی ایرانیان به ویژه اسطوره‌شناسی [[هخامنشیان]]، این سیاره را به الهه [[آناهیتا]] [Anahita] و در [[پارسی میانه]] به اَناهید [Anahid] ایزد باروری و آب‌ها، در [[بندهشن]] بزرگ مرتبط می‌دانند. در متون اوستایی [[مهریشت]] ([[یشت]] ۱۰)، [[w:Mithra|Mithra]] یا [[مهر (ایزد)]] با آناهیتا پیوندهایی دارد. امروزه نام فارسی این سیاره ناهید "'''Nahid'''" است که مشتق شده از اَناهید و آناهیتا، می‌باشد.<ref>{{cite web
|author=Boyce, Mary|authorlink=w:Mary Boyce|title=ANĀHĪD
|work=[[w:Encyclopaedia Iranica]]
|publisher=Center for Iranian Studies, Columbia University
|url=http://www.iranica.com/newsite
|accessdate=2010-02-20
| archiveurl = http://web.archive.org/web/20080501175915/http://www.iranica.com/newsite| archivedate = 1 May 2008}}</ref><ref>{{cite web
|author=Schmidt, Hanns-Peter|title=MITHRA
|work=[[w:Encyclopaedia Iranica]]
|publisher=Center for Iranian Studies, Columbia University
|url=http://www.iranica.com/newsite/
|accessdate=2010-02-20
|archiveurl = http://web.archive.org/web/20080712124138/http://www.iranica.com/newsite/ |archivedate = 12 July 2008}}</ref><ref>{{cite book
|author=MacKenzie, D. N.
|title=A concise Pahlavi Dictionary|date=2005
|publisher=Routledge Curzon|location=London & New York
|isbn=0-19-713559-5
}}</ref><ref>{{cite book
|author=Mo'in, M.|authorlink=w:Mohammad Moin
|title=A Persian Dictionary. Six Volumes|volume=5–6
|date=1992|publisher=Amir Kabir Publications
|location=Tehran|isbn=1-56859-031-8}}</ref>

== ناهید در ادبیات ==
سیاره [[ناهید در ادبیات]] ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار است.

'''فردوسی در آغاز [[شاهنامه]] این چنین می‌گوید:'''<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وب‌گاه=|نشانی=https://fa.wikisource.org/wiki/شاهنامه/آغاز_کتاب|عنوان=شاهنامه/آغاز کتاب}}</ref>
{{شعر}}
{{ب|به نام خداوند جان و خرد|کزین برتر اندیشه برنگذرد}}
{{ب|خداوند نام و خداوند جای|خداوند روزی ده و رهنمای}}
{{ب|خداوند کیوان و گردان سپهر|فروزندهٔ ماه و '''ناهید''' و مهر}}
{{ب||{{چپ‌چین}}([[فردوسی]]){{پایان چپ‌چین}}}}
{{پایان شعر}}
'''حافظ می‌گوید:'''<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وب‌گاه=|نشانی=https://fa.wikisource.org/wiki/حافظ_(غزلیات)/به_کوی_میکده_هر_سالکی_که_ره_دانست|عنوان=حافظ (غزلیات)/به کوی میکده هر سالکی که ره دانست}}</ref>
{{شعر}}
{{ب|دلم ز نرگس ساقی امان نخواست به جان|چرا که شیوه آن تُرک دل سیه دانست}}
{{ب|ز جور کوکب طالع سحرگهان چشمم|چنان گریست که '''ناهید''' دید و مَه دانست}}
{{ب||{{چپ‌چین}}([[حافظ]]){{پایان چپ‌چین}}}}
{{پایان شعر}}

== زهره در ادبیات ==
[[زهره در ادبیات]] فارسی نماد عشق و دلدادگی است و صاحب آن خداوند عشق است.
از داستان‌های آن می‌توان به داستان نظامی و یا داستان ایرج میرزا اشاره کرد.
در عجایب المخلوقات زکریای قزوینی چنین آمده که: عاشق چون نظر در زهره کند، حرارت عشق بر وی سنگین تر شود و الفت آورد میان مردان و زنان، و گویند وقت نکاح اگر که زهره ناظر باشد و نیکوحال، میان زن و مرد محبتی عجب افتد.

{{-}}

== منابع ==
{{پانویس|۲}}
* «Venus.» Britannica Student Library. Ultimate Reference Suite.
[http://www.netspace.rozblog.com/ نجوم و فضانوردی]

== جستارهای وابسته ==
* [[گذر ناهید]]
* [[جو ناهید]]

== پیوند به بیرون ==
* [http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Category=300&SubCategory=340&Post=0000011 زهره، الهه زیبایی...] از [[دانش فضایی (وب‌گاه)|وب‌گاه دانش فضایی]]
* [http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Category=200&SubCategory=&Post=0000003 نخستین تصاویر ونوس‌اکسپرس از سیاره زهره...] از [[دانش فضایی (وب‌گاه)|وب‌گاه دانش فضایی]]

{{ناهید}}
{{منظومه خورشیدی}}
{{ویکی‌انبار-رده|Venus (planet)}}

[[رده:ناهید (سیاره)]]
[[رده:سیاره‌های زمین‌سان]]
[[رده:منظومه شمسی]]

نسخهٔ ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۲:۲۵

«زهره» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، زهره (ابهام‌زدایی) را ببینید.
ناهید The Venusian symbol, a circle with a small equal-armed cross beneath it
Venus in approximately true colour, a nearly uniform pale cream, although the image has been processed to bring out details.[۱] The planet's disc is about three-quarters illuminated. Almost no variation or detail can be seen in the clouds.[۲]
طبقه‌بندی
تلفظ‎گوش دهیدi‎/ˈviːnəs/‎
صفاتVenusian or (rarely) Cytherean, Venerean
ویژگی‌های مداری
مبدأ مبدأ (ستاره‌شناسی)
اوج
  • ۱۰۸۹۳۹۰۰۰ km
  • ۰٫۷۲۸۲۱۳ AU
حضیض
  • ۱۰۷۴۷۷۰۰۰ km
  • ۰٫۷۱۸۴۴۰ AU
  • ۱۰۸۲۰۸۰۰۰ km
  • ۰٫۷۲۳۳۲۷ AU
خروج از مرکز مداری۰٫۰۰۶۷
583.92 days[۳]
میانگین سرعت مداری
35.02 km/s
۵۰٫۱۱۵°
انحراف
۷۶٫۶۷۸°
۵۵٫۱۸۶°
ماه‌هاNone
ویژگی‌های فیزیکی
میانگین شعاع
  • ۶۰۵۱٫۸±۱٫۰ km[۵]
  • ۰٫۹۴۹۹ Earths
تخت‌شدگی0[۵]
  • ۴٫۶۰×۱۰۸ km۲
  • 0.902 Earths
حجم
  • ۹٫۲۸×۱۰۱۱ km۳
  • 0.866 Earths
جرم
  • ۴٫۸۶۷۶×۱۰۲۴ kg
  • 0.815 Earths
میانگین چگالی
۵٫۲۴۳ g/cm۳
10.36 km/s
−۲۴۳٫۰۱۸۵ d (Retrograde)
سرعت چرخش استوایی
۶٫۵۲ کیلومتر بر ساعت (۱٫۸۱ متر بر ثانیه)
۱۷۷٫۳۶°[۳]
بُعدِ قطب شمال
  • 18h 11m 2s
  • ۲۷۲٫۷۶°[۶]
مِیل قطب شمال
۶۷٫۱۶°
سپیدایی
دمای سطح کمترین میانگین بیشترین
کلوین 737 K[۳]
Celsius 462 °C
9.7″ to 66.0″[۳]
جو
فشار سطح
92 بار (یکا) (9.2 پاسکال (یکا))
ترکیب جو
پرونده:Nahid venus.jpg
درخشش سیاره ناهید مانند یک ستاره در بالای تخت جمشید (سال ۱۳۷۷ شمسی)
پرونده:ناهید-venus-nahid.jpg
درخشش سیاره ناهید در صبح زود، بالای پاسارگاد
اول شب و درخشش سیاره زهره در مغرب

ناهید (هم چنین زُهره) به ترتیب فاصله از خورشید، دومین سیاره سامانه خورشیدی است که میان زمین و تیر (عطارد) قرار گرفته‌است. این سیاره نزدیک‌ترین سیاره به زمین می‌باشد و بعد از ماه، درخشان‌ترین جرم آسمانی طبیعی است که به هنگام شب از زمین رویت می‌شود. ناهید داغ‌ترین سیاره در سامانه خورشیدی است. جو ضخیم و غلیظ آن موجب می‌شود که دیدن سطح آن از طریق رصد، دشوار باشد. این سیاره در زبان یونانی ونوس نامیده می‌شود.

این سیاره در فارسی بیدخت و بیلفت نیز نامیده می‌شد.[۱۱] و واژه بیدُخت در شکل کهن‌تر خود بَغدخت و به معنای «دختر خدا» بوده‌است.[۱۲]

سیاره ناهید بدون ماه است و از بسیاری دیدگاه‌ها چون اندازه، جرم، گرانش و ترکیبات ساختاری به زمین همانندی دارد و به همین شَوَند به آن برنام خواهرِ زمین را داده‌اند. یکی از شوندهای این نام گذاری این است که دانشمندان می‌گویند در چند میلیون سال پیش سیاره ناهید بسیار همانند زمین بوده و دارای شرایط زندگی بوده است [نیازمند منبع] اما به شوند نزدیک شدن به خورشید شرایط زندگی در آن از بین رفت. چنان‌که قطر آن در حدود ۱۲٫۱۰۴ کیلومتر است، در سنجش با زمین که قطرش ۱۲٫۷۵۶ کیلومتر است. جرم ناهید حدوداً ۸۱ درصد جرم زمین و چگالی آن، نزدیک به ۹۵ درصد چگالی زمین است. با این حال ناهید در سنجش با بیشتر سیارات سامانه خورشیدی از جمله زمین، کروی‌تر است و به شوند چرخش آهسته به دور مدارش، پدیده تورفتگی یا مسطح شدن قطبها و بادکردگی یا تورم نواحی استوایی در آن، کمتر از دیگر سیارات رخ می‌دهد.

این سیاره را جزء سیاره‌های زمین‌سان و فشرده طبقه‌بندی کرده‌اند که دارای آتشفشان‌های فعال، «ناهیدلرزه» و کوهواره است. ناهید در مداری تقریباً دایره‌وار به فاصله میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می‌گردد. هنگامی که در نزدیکترین وضعیت نسبت به زمین قرار می‌گیرد، فاصله آن با زمین ۴۲ میلیون کیلومتر می‌شود و در دورترین حالت ۲۵۷ میلیون کیلومتر با آن فاصله دارد.

زمان لازم برای یکبار گردش این سیاره به دور خورشید ۲۲۵ روز زمینی می‌باشد. تفاوت بزرگ ناهید با زمین، جو آن است که بیشتر آنرا دی‌اکسید کربن تشکیل داده و در ابرهای فوقانی آن قطرات ریز اسید سولفوریک وجود دارد. وجود دی‌اکسید کربن در جو این سیاره دمای آنرا به مقدار بسیار چشم‌گیری افزایش داده‌است. (۴۸۰ درجه سانتیگراد نزدیک سطح سیاره). همچنین لازم است ذکر شود که سیاره زهره دارای مغناطیس درونی نیست.

نور آفتاب پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح بازتابیده می‌شود، اما انبوه دی‌اکسید کربنِ جو ناهید، این گرمای بازتابیده را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضا جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی گرما، که به پدیده گلخانه‌ای معروف است، میانگین گرمای ناهید را بیش از هر سیاره دیگری (حتی سیاره تیر) در سامانه خورشیدی بالا برده‌است به‌طوریکه این حرارت برای ذوب کردن فلز سرب کافیست. از اینرو پیدایش زندگی شبه انسان خاکی، در این سیاره، غیرممکن است.

در اوایل سال ۱۹۶۰ راداری را به‌سوی ناهید نشانه‌روی کردند که سیگنال‌های آن از ابرهای این سیاره عبور کرده و پس از برخورد با سطح جامد سیاره، منعکس گردید. برای نخستین بار دانشمندان اطلاع جالبی را دربارهٔ سطح ناهید به‌دست آوردند، که نشان می‌داد ناهید دارای حرکت چرخشی در جهت معکوس است. چرخش آن از شرق به غرب است و آفتاب از مغرب طلوع و در مشرق غروب می‌کند.

نام لاتین این سیاره، ونوس، برگرفته از نام خدای رومی عشق و زیبایی است. در یونان باستان، نام خدای آفرودیته بر آن نهاده شد.

سیاره زهره گرم‌ترین سیاره منظومه خورشیدی

سیاره زهره که به آن ناهید هم می‌گویند با آنکه اولین سیاره منظومه خورشیدی نیست، بلکه دومین سیاره است، ولی این سیاره برخلاف عطارد دارای جو است. سیاراتی که دارای جو هستند مثل گلخانه و یا خانه‌ای که گرما را در خود ذخیره می‌کند چند برابر عطارد گرما را در خود ذخیره می‌کند.

کاوش‌های رباتیک در ناهید

هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:
الف:
زمین (۴) > ناهید (۳) > مریخ (۲) > تیر (۱)
ب:
مشتری (۸) > زحل (۷) > اورانوس(۶) > نپتون (۵) > زمین (بدون شماره)
پ:
شباهنگ (۱۱) > خورشید (۱۰) > ولف ۳۵۹ (۹) > مشتری (بدون شماره)
ت:
دبران (۱۴) > نگهبان شمال (۱۳) > رأس پیکر پسین (۱۲) > شباهنگ (بدون شماره)
ث:
ابط‌الجوزا (۱۷) >قلب عقرب (۱۶) > پای شکارچی (۱۵) > دبران (بدون شماره)
ج:
وی‌وای سگ بزرگ (۲۰) >وی‌وی قیفاووس (۱۹) > مو قیفاووس (۱۸) > ابط‌الجوزا (بدون شماره)

سفینه مارینر ۲، که در اوت ۱۹۶۲ پرتاب شد، در دسامبر ۱۹۶۲ از ۳۵۰۰۰ کیلومتری ناهید گذشت. مشاهدات این سفینه نشان داد که زهره را ابرهای سفید رنگ مایل به زردی، کاملاً پوشانده‌است و شکافی در این ابرها نیست که از راه آن بتوان نظری به سطح جامد این سیاره افکند. سفینه مارینر ۱۰ در فوریه ۱۹۷۴ از ارتفاعی کمتر از ۶۵۰۰ کیلومتری، زهره را مورد پژوهش قرار داد و معلوم شد که این ابرها حرکت منطقه‌ای دارند و با سرعتی بیش از ۲۴۰ کیلومتر در ساعت سیاره را دور می‌زنند و در مناطقی از زهره که رو به خورشید است، برهمکنشی میان جریان‌های بزرگ مقیاس همرفتی با این حرکت منطقه‌ای وجود دارد. در ۲۲ اکتبر ۱۹۷۵ وسیله‌ای از سفینه بدون سرنشین ونرا ۹ متعلق به اتحاد جماهیر شوروی سابق، بر زهره فرود آمد و علی رغم شرایط فوق‌العاده سخت دما و فشار توانست به مدت ۲ ساعت عکس‌هایی از چشم‌انداز این سیاره بگیرد و اطلاعات گسترده‌ای از سطح زهره بفرستد. سه روز بعد وسیله مشابهی از سفینه ونرا ۱۰ در ۲۲۰۰ کیلومتری محل فرود وسیله ونرا ۹ به زهره نشست و یافته‌های خود را به مدت ۶۵ دقیقه ارسال کرد. این عکس‌ها، نخستین عکس‌هایی بودند که تا آن زمان از سطح سیاره‌ای دیگر گرفته شده بود.[۱۳]

  • کاوشگر مداری ونوس‌اکسپرس، یازدهم آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی وارد مدار سیاره ناهید گشت و تنها پس از یک روز موفق شد اولین تصویر را از قطب جنوب این سیاره برداشت و به زمین مخابره کند. این اولین باری بود که تصویری از قطب جنوب سیاره ناهید برداشته می‌شد.[۱۴]

پروژه ماهواره ناهید[۱۵]

ماهواره ناهید، ماهواره‌ای تحقیقاتی است که در قالب راهبرد دست‌یابی به ماهواره‌های زمین آهنگ و به منظور به آزمون قرار دادن برخی از فناوری‌های کلیدی در این ماهواره‌ها تعریف شده است. پروژه ماهواره ناهید توسط پژوهشکده سامانه‌های، ماهواره طراحی، ساخته، تست و تجمیع خواهد شد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر به عنوان پیمانکار اصلی با پژوهشکده همکاری داشته و در کنار بخش‌های دیگری از صنایع کشور وظیفه تأمین بخش‌هایی از این ماهواره را بر عهده دارند.

ماهواره ناهید یک ماهواره مکعب مستطیلی محصور به مکعبی به بعد ۸۰ سانتی‌متر است که علاوه بر صفحات خورشیدی نصب شده بر روی بدنه، از دو صفحه خورشیدی بازشونده بهره می‌برد. این ماهواره با جرم حداکثر ۵۰ کیلوگرم در مدار بیضوی ۲۵۰ در ۳۷۰ کیلومتری با زاویهٔ میل ۵۵ درجه به عملیات پرداخته و باز کردن صفحات خورشیدی و ارتباط در باند Ku را در این مدار به آزمون خواهد گذاشت. از باز شدن صفحات خورشیدی تصویربرداری شده و با استفاده از تصاویر، نرخ گسترش صفحات تخمین زده می­شود. وضعیت ماهوارهٔ ناهید به صورت سه محوره و با دقت ۱۰ درجه تعیین و کنترل می‌شود. ارتباط مخابراتی این ماهواره در باند S و بدون نیاز به نشانه‌روی انجام می‌شود.

مأموریت‌های پروژه ناهید شامل موارد زیر است:

  • باز کردن صفحات خورشیدی در مدار
  • ارتباط در باند مخابراتی Ku در مدار
  • تصویربرداری و تخمین نرخ باز شدن صفحات خورشیدی
  • کنترل وضعیت سه محوره

ناهید در فرهنگ

در اسطوره‌شناسی ایرانیان به ویژه اسطوره‌شناسی هخامنشیان، این سیاره را به الهه آناهیتا [Anahita] و در پارسی میانه به اَناهید [Anahid] ایزد باروری و آب‌ها، در بندهشن بزرگ مرتبط می‌دانند. در متون اوستایی مهریشت (یشت ۱۰)، Mithra یا مهر (ایزد) با آناهیتا پیوندهایی دارد. امروزه نام فارسی این سیاره ناهید "Nahid" است که مشتق شده از اَناهید و آناهیتا، می‌باشد.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

ناهید در ادبیات

سیاره ناهید در ادبیات ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار است.

فردوسی در آغاز شاهنامه این چنین می‌گوید:[۲۰]

به نام خداوند جان و خردکزین برتر اندیشه برنگذرد
خداوند نام و خداوند جایخداوند روزی ده و رهنمای
خداوند کیوان و گردان سپهرفروزندهٔ ماه و ناهید و مهر
(فردوسی)

حافظ می‌گوید:[۲۱]

دلم ز نرگس ساقی امان نخواست به جانچرا که شیوه آن تُرک دل سیه دانست
ز جور کوکب طالع سحرگهان چشممچنان گریست که ناهید دید و مَه دانست
(حافظ)

زهره در ادبیات

زهره در ادبیات فارسی نماد عشق و دلدادگی است و صاحب آن خداوند عشق است. از داستان‌های آن می‌توان به داستان نظامی و یا داستان ایرج میرزا اشاره کرد. در عجایب المخلوقات زکریای قزوینی چنین آمده که: عاشق چون نظر در زهره کند، حرارت عشق بر وی سنگین تر شود و الفت آورد میان مردان و زنان، و گویند وقت نکاح اگر که زهره ناظر باشد و نیکوحال، میان زن و مرد محبتی عجب افتد.

منابع

  1. ↑ Lakdawalla, Emily (21 September 2009), Venus Looks More Boring than You Think It Does, Planetary Society Blog (retrieved 4 December 2011)
  2. ↑ Yeomans, Donald K. "HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=2)". JPL Horizons On-Line Ephemeris System.—Select "Ephemeris Type: Orbital Elements", "Time Span: 2000-01-01 12:00 to 2000-01-02". ("Target Body: Venus" and "Center: Sun" should be defaulted to.) Results are instantaneous osculating values at the precise مبدأ (ستاره‌شناسی) epoch.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام nssdc وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  4. ↑ "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter". 3 April 2009. Retrieved 2009-04-10. (produced with Solex 10 written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ الگو:Cite doi
  6. ↑ "Report on the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements of the planets and satellites". International Astronomical Union. 2000. Retrieved 2007-04-12.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Mallama, A.; Wang, D.; Howard, R.A. (2006). "Venus phase function and forward scattering from H2SO4". Icarus. 182 (1): 10–22. Bibcode:2006Icar..182...10M. doi:10.1016/j.icarus.2005.12.014.
  8. ↑ Mallama, A. (2011). "Planetary magnitudes". Sky and Telescope. 121 (1): 51–56.
  9. ↑ "HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=299)" (Geophysical data). JPL Horizons On-Line Ephemeris System. 27 February 2006. Retrieved 2010-11-28. (Using JPL Horizons you can see that on 2013-Dec-08 Venus will have an apmag of −4.89)
  10. ↑ Espenak, Fred (1996). "Venus: Twelve year planetary ephemeris, 1995–2006". NASA Reference Publication 1349. NASA/Goddard Space Flight Center. Retrieved 2006-06-20.
  11. ↑ دهخدا: بیدخت و بیلفت
  12. ↑ دهخدا: بیدخت.
  13. ↑ دگانی، مایر - «نجوم به زبان ساده»، تهران مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی ۱۳۸۶، ISBN 978-964-342-254-7
  14. ↑ اولین تصاویر ونوس‌اکسپرس از سیاره زهره، از وب‌گاه دانش فضایی، بازدید: ۲۲ خرداد ۱۳۸۹
  15. ↑ «پژوهشکده سامانه‌های ماهواره».
  16. ↑ Boyce, Mary. "ANĀHĪD". w:Encyclopaedia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. Archived from the original on 1 May 2008. Retrieved 2010-02-20.
  17. ↑ Schmidt, Hanns-Peter. "MITHRA". w:Encyclopaedia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. Archived from the original on 12 July 2008. Retrieved 2010-02-20.
  18. ↑ MacKenzie, D. N. (2005). A concise Pahlavi Dictionary. London & New York: Routledge Curzon. ISBN 0-19-713559-5.
  19. ↑ Mo'in, M. (1992). A Persian Dictionary. Six Volumes. Vol. 5–6. Tehran: Amir Kabir Publications. ISBN 1-56859-031-8.
  20. ↑ «شاهنامه/آغاز کتاب».
  21. ↑ «حافظ (غزلیات)/به کوی میکده هر سالکی که ره دانست».
  • «Venus.» Britannica Student Library. Ultimate Reference Suite.

نجوم و فضانوردی

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زهره موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زهره&oldid=18059139»