پرش به محتوا

پانونیا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
Provincia Pannonia
استان امپراتوری روم
۲۰ میلادی–۱۰۷ میلادی

پانونیا در نقشهٔ امپراتوری روم با رنگ تیره نشان‌داده شده‌است.
مرکزکارنونتوم،[۱] سیرمیوم،[۲] سومبات‌هی،[۳] آکوئینکوم،[۴] پتوی[۵] یا ویندوبونا[۶]
تاریخچه
تاریخچه 
• تأسیس
۲۰ میلادی
• تقسیم پانونیا
۱۰۷ میلادی
پسین
Pannonia Superior
Pannonia Inferior
امروزه بخشی از مجارستان
 اتریش
 صربستان
 کرواسی
 بوسنی و هرزگوین
 اسلوونی

پانونیا (به لاتین: Pannonia) نام یکی از استانهای امپراتوری روم بود. این سرزمین از شمال و خاور به رود دانوب، از سوی باختر هم‌مرز با نوریکوم (قلمرو سلت‌ها، در اتریش و بخشی از اسلونی امروز) و ایتالیای شمال، از جنوب با استانهای دالماتیا (منطقهٔ به‌طور قابل توجهی بزرگتر از دالماسی، در کرواسی امروز)، موئسیا (امروز در بالکان) و داکیه (وابسته به داسها) هم‌مرز بود. پانونیا منطبق با نیمهٔ باختری مجارستان است و بخش‌های کوچکی از کشورهای کنونی اتریش، کرواسی، صربستان، اسلوونی و بوسنی و هرزگوین را نیز دربردارد.

پانونیا به‌طور تقریبی منطبق بر ناحیهٔ فرادانوب در مجارستان امروز است.

واژه‌شناسی

[ویرایش]

طبق یک نظریه، پانونیا از زبان ایلیری ریشه گرفته‌است و از واژهٔ نیاهندواروپایی -pen* به معنای مرداب، آب، نمناک و هم ریشه با واژگان انگلیسی fen به معنای مرداب و هندی pani به معنای آب است.[۷][۸]

تاریخ

[ویرایش]

پیش از رومی‌ها، ایلیری‌ها و سلت‌ها (بخش‌های غربی) ساکنان پانونیا بودند. فتح پانونیا به سال ۳۵ پیش از میلاد به فرماندهی آگوستوس (که در سال ۲۷ پیش از میلاد امپراتور روم شد) آغاز و در سال ۱۴ پس از میلاد با گرفتن سیرمیوم به انجام رسید. تراژان در سال ۱۰۶ پانونیا را به دو بخش پانونیای علیا و پانونیای سفلی تقسیم کرد.[۹]

پس از نبرد اِدِسا، سومین جنگ ایران و روم که در سال ۲۶۰ بین شاپور یکم و والرین اتفاق افتاد، استان‌های رومی شرکت‌کننده در جنگ در سنگ‌نوشته شاپور یکم بر کعبه زرتشت فهرست شده و نام پانونیا در آن زیر عنوان سرزمین پندانیا است.[۱۰]

با ضعیف شدن نیروی دفاعی در لیمِسِ دانوب، مهاجرت‌های گسترده از شمال رودخانه در دورهٔ اواخر باستان و همچنین با مرگ تئودئوس در سال ۳۹۵، زمینه برای فروپاشی پانونیای رومی و آمدن هون‎ها آماده شد و آتیلا در سال ‎۴۴۰–۴۵۳ امپراتوری جدیدی را در پانونیا تأسیس کرد. از سال ۵۸۲ اقوام آوار و اسلاو در پانونیا ساکن شدند.[۱۱] پنج قرن پس از ترک رومی‌ها تا ورود مجارها اقوام مختلفی در پانونیا سکنی گزیدند، هون‌ها، ژپیدها، آوارها، اسلاوها و دیگران ولی از خود رد پایی بر جا نگذاشتند و مستقر نیز نشدند. مجارها که ساکنان کنونی هستند در حدود ۸۹۶ میلادی کل پانونیا را تصرف کردند.[۱۲]

نگارخانه

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. Vienna, Anthony Haywood, Caroline (CON) Sieg, Lonely Planet Vienna, 2010, page 21.
  2. The third book of history: containing ancient history in connection with ancient geography, Samuel Griswold Goodrich, Jenks, Palmer, 1835, page 111.
  3. The Archaeology of Roman Pannonia, Alfonz Lengyel, George T. Radan, University Press of Kentucky, 1980, page 247.
  4. People and nature in historical perspective, Péter Szabó, Central European University Press, 2003, page 144.
  5. Historical outlook: a journal for readers, students and teachers of history, Том 9, American Historical Association, National Board for Historical Service, National Council for the Social Studies, McKinley Publishing Company, 1918, page 194.
  6. THE COTTAGE CYCLOPEDIA OF HISTORY AND BIOGRAPHY, ED.M.PIERCE, 1869, page 915.
  7. Julius, Pokorny (1887). Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (به انگلیسی). Vol. 3. Bern: Francke. pp. 807–808.
  8. Julius Pokorny. "Indogermanisches etymologisches Wörterbuch - Pen 2" (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-16.
  9. The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Pannonia HISTORICAL REGION, EUROPE" (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-16. {{cite web}}: |نویسنده= has generic name (help)
  10. Peter Eyland. "The reliability of the literary and epigraphical sources for the Roman wars of Shapur I" (به انگلیسی). Retrieved 2019-05-04.
  11. Dzino, Danijel (3 August 2010). Becoming Slav, Becoming Croat: Identity Transformations in Post-Roman and Early Medieval Dalmatia (به انگلیسی). LEIDEN. BOSTON: BRILL. pp. 74–77. doi:10.1163/ej.9789004186460.i-272.
  12. Nagy, Balázs; Martyn, Rady; Szende, Katalin (23 June 2016). Medieval Buda in Context (به انگلیسی). Brill. pp. 72–73. doi:10.1163/9789004307674.