وفس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== زبان == |
== زبان == |
||
مردم وفس به یکی از قدیمی‌ترین [[زبان‌های ایرانی]] یعنی [[زبان تاتی ایران|تاتی]] سخن می‌گویند. وفسی‌ها [[زبان تاتی ایران|تاتی]] را با [[گویش وفسی]] صحبت می‌کنند.<ref name="ptewiki.com">[http://www.ptewiki.com/wiki/index.php5?title=وفس(اراک) رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران(آبادیها)، جلد 2، ص315-314. ]</ref><ref>کتاب «دستور زبان وفسی-تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۷۱، ۴۵۰ صفحه</ref><ref>«گونه‌های زبان تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۸۱؛ ۹: گونه‌های وفس و اطراف آن در منطقه اراک استان مرکزی</ref><ref>[https://www.dropbox.com/s/s8fjgyyc3i7h1d7/Dr.Yarshater-Southern%20Tati.pdf?dl=0 مقدمه کتاب «دستور زبان گویش‌های تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩]</ref><ref>کتاب «تات‌های ایران و قفقاز»، علی عبدلی، ۱۳۸۹</ref> |
مردم وفس به یکی از قدیمی‌ترین [[زبان‌های ایرانی]] یعنی [[زبان تاتی ایران|تاتی]] سخن می‌گویند. وفسی‌ها [[زبان تاتی ایران|تاتی]] را با [[گویش وفسی]] صحبت می‌کنند.<ref name="ptewiki.com">[http://www.ptewiki.com/wiki/index.php5?title=وفس(اراک) رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران(آبادیها)، جلد 2، ص315-314. ]</ref><ref>کتاب «دستور زبان وفسی-تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۷۱، ۴۵۰ صفحه</ref><ref>«گونه‌های زبان تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۸۱؛ ۹: گونه‌های وفس و اطراف آن در منطقه اراک استان مرکزی</ref><ref>[https://www.dropbox.com/s/s8fjgyyc3i7h1d7/Dr.Yarshater-Southern%20Tati.pdf?dl=0 مقدمه کتاب «دستور زبان گویش‌های تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩]</ref><ref>کتاب «تات‌های ایران و قفقاز»، علی عبدلی، ۱۳۸۹</ref> |
||
[[ابراهیم دهگان]] در کتاب «فقه اللغه» در ضمن معرفی وفس و واقعه کشتار جمعی آن، زبان وفس را «یکی از لهجه‌های قدیم پارسی باستان و شاخه‌ای از تاتی» می‌نامند.<ref>دهگان، ابراهیم، فقه اللغه، ص ۲۳۵</ref> |
[[ابراهیم دهگان]] در کتاب «فقه اللغه» در ضمن معرفی وفس و واقعه کشتار جمعی آن، زبان وفس را «یکی از لهجه‌های قدیم پارسی باستان و شاخه‌ای از تاتی» می‌نامند.<ref>دهگان، ابراهیم، فقه اللغه، ص ۲۳۵</ref> |
||
نسخهٔ ۳۰ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۲۰:۲۵
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | مرکزی |
| شهرستان | کمیجان |
| بخش | مرکزی |
| دهستان | اسفندان |
  وفس | |
| جمعیت | ۱۳۶۵ نفر (سرشماری ۹۵) |
| کد آماری | ۰۰۰۸۶۶ |
وفس (به تاتی: ووس) نام روستائی در استان مرکزی در شهرستان کمیجان در ایران است. این روستا قبلا جز منطقه فراهان به شمار می رفته است.[۱] [۲]
زبان
مردم وفس به یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های ایرانی یعنی تاتی سخن می‌گویند. وفسی‌ها تاتی را با گویش وفسی صحبت می‌کنند.[۳][۴][۵][۶][۷]
ابراهیم دهگان در کتاب «فقه اللغه» در ضمن معرفی وفس و واقعه کشتار جمعی آن، زبان وفس را «یکی از لهجه‌های قدیم پارسی باستان و شاخه‌ای از تاتی» می‌نامند.[۸] دکتر معین در جلد چهارم فرهنگ خود تحت عنوان «وفسی» منسوب به وفس، لهجه اهالی وفس را نام می‌برند.[۹] آقای افتخار زاده در کتاب گزیده‌ای بر دیوان همافر عراقی وفسی از قول نامبرده می‌نویسد: «نامبرده زبان خویش را تاتی خوانده است.».[۱۰] رزم‌آرا در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها) می‌نویسد: «زبان سکنه دهستان وفس تاتی است».[۳] و همچنین در مجله «ایران کوده» م. مغدم که دربارهٔ گویش دلیجان، آشتیان و وفس بحث کرده، لهجه وفس را تاتی خوانده است. از زبان مردم این روستا و همچنین رزمندگان اهل این روستا جهت ارسال اطلاعات سری به واسطهٔ بیسیم در جنگ ایران و عراق استفاده می‌شد.[۱۱]
موقعیت جغرافیایی
روستای وفس از شمال به ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از طرف شرق به تفرش محدود است. مساحت تقریبی آن ۲۰ کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است. وفس در حصاری از کوه‌های نسبتاً بلند واقع شده است و از سمت جنوب، مشرق و مغرب در محاصرهٔ کوهستان قرار دارد و تنها از سمت شمال به درختستانها و باغهای میوه منتهی می‌شود.
فاصله وفس تا شهر کمیجان ۱۸ کیلومتر و تا اراک مرکز استان ۱۲۰ کیلومتر می‌باشد و این روستا در فاصله مساوی از ساوه و اراک واقع شده است.
روستای وفس از لحاظ ارتباطی در یک موقعیت بن‌بست واقع شده است؛ تنها راه ارتباطی مهم آن، جاده‌ای آسفالته به طول ۱۸ کیلومتر است که وفس را به کمیجان و از آنجا به سایر نقاط متصل می‌کند.
ناهمواری
کوه‌های وفس بین کوه‌های همدان و تفرش قرار دارد و از سمت شمال شرقی به کوه‌های ساوه متصل می‌گردد. این کوه‌ها در جنوب به صورت دیواری قرار گرفته‌اند و رشته‌ای از شرق به غرب کشیده شده به طوری که عبور از آن فقط از طریق «گردنه حاجی رضوان» امکان‌پذیر است. بلندترین قلهٔ این رشته کوه، «قله قلنجه» با ۲۷۴۵ متر ارتفاع می‌باشد. از دامنه شمالی چند رشته دیگر منشعب می‌شود و از جهت جنوب به شمال کشیده می‌شود. از ارتفاعات دیگر آن می‌توان به کوه‌های «هَرسهول»، «دی نساء»، «قلعه کهنه»، «گااُولَ»، «ماندر»، «گانِوَ»، «حاجی رضوان»، «دبرین»، «آبی رنگ»، «کلّه موشمای»، «کلّه اَیَنبار» و «کوه خیبر» اشاره کرد. وفس با ساوه ۱۲۲ کیلومتر فاضله دارد که از شمال از طریق چاده کمیجان ساوه به آزادراه ساوه-همدان منتهی می‌شود. این مسیر فاصله ۳۶۸ کیلومتری تهران به وفس را به حدود ۲۰۰ کیلومتر می‌رساند.
صنایع دستی
- تخت‌کشی (گیوه‌کشی)
- رویه چینی (گیوه چینی)
- قالی بافی
- جاجیم بافی
- سبد بافی
- تهیه نمد
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ روستای وفس
- ↑ وفس[پیوند مرده]
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران(آبادیها)، جلد 2، ص315-314.
- ↑ کتاب «دستور زبان وفسی-تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۷۱، ۴۵۰ صفحه
- ↑ «گونه‌های زبان تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۸۱؛ ۹: گونه‌های وفس و اطراف آن در منطقه اراک استان مرکزی
- ↑ مقدمه کتاب «دستور زبان گویش‌های تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩
- ↑ کتاب «تات‌های ایران و قفقاز»، علی عبدلی، ۱۳۸۹
- ↑ دهگان، ابراهیم، فقه اللغه، ص ۲۳۵
- ↑ معین، محمد، فرهنگ
- ↑ افتخارزاده، نادر، گزیده دیوان همافر عراقی، مقدمه
- ↑ یادمان شهید سپهبد امیر صیاد شیرازی- عروج.
- فصلنامه راه دانش (شماره ۵)؛ گویش وفسی، مثلها و متل ها؛ غلام رضا ملایی.
