زبان چینی

زبان چینی
汉语／漢語, 华语／華語 یا 中文 Hànyǔ, Huáyǔ, یا Zhōngwén
Hànyǔ (چینی) نوشته شده با حروف چینی
زبان بومی در	جمهوری خلق چین، تایوان، سنگاپور، مالزی، ایالات متحده آمریکا، کانادا، فیلیپین، استرالیا، تایلند، ویتنام، اندونزی، موریس، پرو و مکان‌های دیگر که چینی‌ها زندگی می‌کنند
شمار گویشوران	حدود ۱٫۴~۱٫۶ میلیارد  (۲۰۱۱)
تبار	چینی-تبتی Sinitic زبان چینی
گونه‌های معیار	Mandarin
گویش‌ها	زبان ماندارین Jin Huizhou گویش وو (چینی) (including Shanghainese) Hunanese Jiangxinese Hakka زبان کانتونی (including Cantonese-Taishanese) Pinghua Shaojiang Northern Min Eastern Min (including Fuchow) Central Min Pu Xian مین نان (including Amoy, Taiwanese) Teochew (شامل Swatow, Chaozhou, Jieyang, parts of Shanwei/Meizhou)
سامانه نوشتاری	حروف چینی، zhuyin fuhao, پین‌یین، شیاو جینگ
وضعیت رسمی
زبان رسمی در	سازمان ملل متحد چین تایوان سنگاپور (یکی از زبان‌های رسمی) Wa State (alongside the Wa language)
زبان اقلیت شناخته‌شده در	ایالات متحده آمریکا (اقلیت) مالزی (اقلیت) فیلیپین (اقلیت)
تنظیم‌شده توسط	In the PRC: National Commission on Language and Script Work In the ROC: National Languages Committee در سنگاپور: Promote Mandarin Council/Speak Mandarin Campaign
کدهای زبان
ایزو ۱–۶۳۹	zh
ایزو ۲–۶۳۹	chi (B) zho (T)
ایزو ۳–۶۳۹	zho – کد همگانی کدهای اختصاصی: cdo – [[زبان مین دونگ]] cjy – [[Jinyu]] cmn – [[زبان ماندارین]] cpx – [[Pu Xian]] czh – [[Huizhou]] czo – [[Min Zhong]] gan – [[Gan]] hak – [[Hakka]] hsn – [[Xiang]] mnp – [[Min Bei]] nan – [[مین نان]] wuu – [[گویش وو (چینی)]] yue – [[زبان کانتونی]] och – [[Old Chinese]] ltc – [[Late Middle Chinese]] lzh – [[زبان چینی کلاسیک]]
زبان‌شناسی	79-AAA

نفشهٔ زبان‌های چینی در جهان
توضیحات:

  کشورهایی که زبان چینی زبان بومی یا اصلی آنهاست

  کشورهایی که بیش از ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ چینی زبان دارند

  کشورهایی که بیش از ۱٬۰۰۰٬۰۰۰چینی زبان دارند

  کشورهایی که بیش از ۵۰۰٬۰۰۰ چینی زبان دارند

  کشورهایی که بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ چینی زبان دارند

  مناطق مسکونی‌ای (شهرک‌هایی) که بیشتر چینی زبان‌ها زندگی می‌کنند

این مقاله دربارهٔ کلیهٔ گویشهای چینی است. برای زبان استاندارد و رسمی چین (Putonghua/Guoyu)، چینی استاندارد را ببینید.

زبان چینی یا دقیقتر: زبان‌های چینی بخشی از خانواده زبان‌های سینی-تبتی را تشکیل می‌دهند. زبان مادری حدود یک پنجم مردم جهان یکی از انواع زبان چینی است. این زبان در خود زبان چینی و سرزمین چین به نامهای جُونگ ون (中文، Zhōngwén)که برای نامیدن زبان نوشتاری بکار می‌رود، خن یو (汉语/漢語، Hànyǔ)و خوَیو (华语/華語، Huáyǔ) نامیده می‌شود. زبان اصلی و عمده و رسمی در سرزمین چین، چینی ماندارین یا پوتونگ خوا می‌باشد.

زبان چینی با ۱٬۳۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر گوینده پرشمارترین زبان دنیا به شمار می‌رود.

اهمیت آهنگ‌ها در زبان چینی

فرق عمده زبان چینی ماندارین با اکثر زبانهای دیگر جهان در آهنگین بودن آن می‌باشد. بدین صورت که هر هجا در این زبان (chang, chung, bei, ba, lai و...) در ۴ آهنگ و تعدادی از هجاها نیز بصورت استثنائی در ۵ آهنگ تلفّظ می‌شوند.

• در آهنگ اوّل هجا به صورت یکنواخت و کشیده تلفظ می‌شود.
• در آهنگ دوّم، در هنگام تلفّظ هجا صدای فرد به صورت تدریجی به سمت بالا می‌رود.
• در آهنگ سوّم صدای فرد ابتدا به سمت پایین سقوط می‌کند و سپس به سمت بالا اوج می‌گیرد.
• در آهنگ چهارم هجا بصورت دفعی و ضربتی تلفّظ می‌شود.
• تلفّظ پنجم هم که بصورت استثنائی در برخی هجاها وجود دارد فاقد آهنگ است و هجا بصورت معمولی بیان می‌شود.

مثال از آهنگ‌ها

به عنوان مثال هجای ma در آهنگ اوّل معنی مادر را می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(媽/妈). در آهنگ دوّم معنای کَنَف را می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(麻). در آهنگ سوّم معنی اسب را می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(馬/马). در آهنگ چهارم معنای توامان سرزنش کردن و توهین کردن را می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(罵/骂). در آهنگ پنجم به عنوان جزء پایانی جمله سؤالی بکار می‌رود و جمله را سؤالی می‌کند و بدین شکل نوشته می‌شود:(嗎/吗).

گوش‌کردن به آهنگ‌های واژگان در زبان چینی
چهار آهنگ اصلی زبان چینی
• آیا در شنیدن پرونده مشکل دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید.

خط چینی

سبک‌های مختف نوشتاری خط چینی

در زبان چینی نگارش به دو صورت است:

1. چینی سنتی یا کلاسیک
2. چینی ساده‌شده

مورد اوّل خط اصیل زبان چینی می‌باشد که از سده‌های دور برای نگارش این زبان به کار می‌رفته‌ است و اکنون در کشورهای جمهوری چین (تایوان)، هنگ کنگ، ماکائو و چینی‌های مقیم ایالات متّحده و غرب رایج است. مورد دوّم ساده شده همان خط سنّتی است که در جمهوری خلق چین و سنگاپور رایج است. این خط به دستور مائوزِدونگ مؤسّس جمهوری خلق چین از ساده کردن خط سنّتی به دست آمده‌ است.

تعداد نویسه‌های این زبان که در چینی به آنها خَنزی (汉字) به طور سنّتی بالغ بر ۷۰٬۰۰۰ تا ۸۰٬۰۰۰ عدد می‌باشد که البته امروزه همگی آنها (جز برای کاربردهای ادبی و مطالعاتی) منسوخ شده‌اند و در حال حاضر یک چینی یا یک خارجی که می‌خواهد چینی بیاموزد، برای آنکه بتواند بگوید سواد کامل دارد باید تنها حدود ۱۰٬۰۰۰ کاراکتر را بخواند و بنویسد. امروزه برای آوانویسی یا romanization این زبان از سیستمی مبتنی بر الفبای لاتین به نام پین این(pin yin) استفاده می‌شود.

زبان‌ها و گویش‌های چینی

گستره گویش‌های مختلف زبان چینی در چین

در سرتاسر کشور چین زبان‌ها و گویش‌های مختلفی وجود دارد که اختلاف و فرق اکثر آنها در چگونگی تلفّظ هجاها می‌باشد که در بالا توضیح داده شد. مثلاً یک هجا در زبان یک ناحیه با یک آهنگ خاص یک معنی می‌دهد و در ناحیه‌ای دیگر با همان طرز بیان و آهنگ معنی دیگر. مثلاً همان‌طور گفته شد زبان رسمی یا ماندارین دارای ۴ آهنگ ولی زبان کانتونی (یوئه) که در جنوب این کشور در استان گوانگدونگ (کانتون) رایج است دارای ۸ آهنگ برای تلفّظ هجاها می‌باشد.

زبان‌های عمده

• زبانهای عمده چینی بدین شرح هستند:
  • کانتونی
  • ماندارین
  • گویش وو (چینی)
  • که جیا (هکّا)
  • مین دونگ
  • جین یو
  • پوشیان
  • خویی جو
  • مین جونگ
  • گَن
  • شیانگ
  • مین بِی
  • مین نَن
  • پینگ خوا

واژه‌های مهم در زبان چینی

بله = Shì

خیر = bùshì

آیا شما می‌فهمید؟ =Nǐ míngbái ma

بله. من می‌فهمم! = Wǒ míngbái

خیر. من نمی‌فهمم! = Wǒ bù míngbái

ببخشید = Duìbùqǐ

بعد از شما = ni xian qing

آیا ممکن است شما یک کاری برای من انجام دهید؟ = you jian shi qing ni bang mang

مشکلی نیست = Méi wèntí

تشکر

متشکرم = xie xie

مهم نیست (خوش باش یا وظیفه‌ام بود) = hen le yi

خواهش می‌کنم = bu ke qi

از کمکتان سپاسگزارم = gan xie ni de bang mang

این خوبیِ شما را می‌رساند = ni zhen hao

از شما قدردانی می‌کنم = gan xie ni de hou yi

ممنون از همه چیز = gan xie ni wei wo zhun bei de yi qie

ممنون. روز خیلی خوبی بود = gan xie ni zhe mei hao de yi tian

عذرخواهی

شرمنده (ببخشید) = dui bu qi

لطفاً مرا ببخش = qing yuan liang

متأسفم که باعث شدم شما منتظر بمانید = dui bu qi, rang ni jiu deng le

این بی‌دقتی مرا نشان می‌دهد = shi wo bu xiao xi

متأسفم، نمی‌توانم شما را همراهی کنم = dui bu qi, wo bu neng lai

متأسفم که باعث شدم قرارمان را به هم بزنیم = dui bu qi, shi yue le

معذرت می‌خواهم که شما را به زحمت انداختم = hen bao qian , gei ni dai lai le bu bian

متأسفم که این‌قدر برای شما مشکل درست کردم = hen bao qian , gei ni dai lai le ma fan

مشکلی نیست، خودت را ناراحت نکن = qing bie zai yi

مشکلی نیست = mei guan xi

اهمیت ندهید = bu yao jin

پرسش دوباره

لطفا تکرار کنید = qing zai shuo yi ci

چی؟ =shen me

لطفا آرام‌تر صحبت کنید = qing shuo man dian er

لطفا بلندتر صحبت کنید = qing shuo da sheng dian er

واقعا؟ = zhen de ma

آیا شما مطمئن هستید؟ = mei cuo ma

سوال‌های ابتدایی

چرا = wei shen me

کی = shen me shi hou

کجا = zai na er

چیست؟ = zhe shi shen me

کدام = na yi ge

کیست = shi shui ya

چند تا = you duo shao

به چه مدت = you duo jiu

چه قدر دور است = yu duo yuan

سلام گفتن

سلام = ni hao

صبح بخیر = zao an

بعدازظهر بخیر = wu an

غروب بخیر = wan an

چه طوری =ni hao ma

تا الان همه چیز خوب بوده = yi qie bu cuo

من زیاد بد نیستم = bu tai cha

وقت زیادی است که شما را ندیده‌ام = hao jiu bu jian le

از آشناییتان خوشبختم = hen gao xing jian dao ni

خوشحالم که شما را دوباره می‌بینم = hao gao xing zai jian dao ni

۱ یک = yi

۲ دو = er

۳ سه = san

جستارهای وابسته

• چینی استاندارد
• چینی ساده‌شده

پیوند به بیرون

• Learn Chinese فراگرفتن زبان چینی (انگلیسی)
• Chinese-English dictionary فرهنگ انگلیسی چینی (انگلیسی)
• Learn Chinese
• آموزش آنلاین زبان چینی :آموزش به حروف، نوشتن، صحبت کردن، قواعد و گرامر با استفاده از تصویر و صدا به صورت آنلاین و کاملاً رایگان