پرش به محتوا

علیرضا قزوه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
علیرضا قزوه
علیرضا قزوه در دیدار شاعران و اهالی فرهنگ و ادب با سید علی خامنه‌ای، خرداد ۱۳۹۶.
زادهٔبهمن ۱۳۴۲
ملیتایرانی
تحصیلاتکارشناسی حقوق و دکترای ادبیات فارسی
محل تحصیلدانشگاه حقوق قضایی قم
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران
دانشگاه تاجیکستان
پیشه(ها)نویسنده و شاعر
جوایزمعرفی به عنوان یکی ۱۰ شاعر مردمی در جشنواره شعر فجر
برگزیده یازدهمین دوره جایزه قلم زرین در زمینه شعر

علیرضا قَزوه (زاده بهمن ۱۳۴۲)، نویسنده و شاعر ایرانی می‌باشد. قزوه در دومین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش پایداری و انتفاضه، شاعر برگزیده شد.[۱] و برنده دو قلم زرین دوره یازدهم و دوره بیست و دوم می‌باشد.[۲] وی رئیس مرکز تحقیقات فارسی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو بود. او با شعر بلند مولا ویلا نداشت به عنوان شاعر منتقد، وارد فضای هنر و ادبیات معاصر شد.[۳] قزوه در دی ماه ۱۴۰۰ با حکمی از سوی رئیس سازمان صدا و سیما به ریاست دفتر شعر، موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما منصوب شد. او از جمله شاعران موسوم به «حوزه انقلاب»[۴] و «دفاع مقدس» بوده و درون‌مایهٔ اشعار او بیشتر، مذهبی و اجتماعی می‌باشند که در قالب شعر سپید و غزل منتشر شده‌اند.[۵]

زندگی

[ویرایش]

علیرضا قزوه در اول بهمن ماه سال ۱۳۴۲، در گرمسار استان سمنان به دنیا آمد. دوران کودکی و تحصیلات را در همان‌جا گذراند و در سال ۱۳۶۱، دیپلم علوم تجربی گرفت. در سال ۱۳۶۴ وارد دانشگاه حقوق قم شد و در سال ۱۳۶۹، مدرک کارشناسی آن را دریافت کرد. چند سال بعد تحصیلات خود را در رشته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران ادامه داد و در سال ۱۳۷۶ موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد گردید. او در سال ۱۳۹۱ از تاجیکستان، مدرک دکتری خود را در رشته زبان فارسی دریافت کرد.

علیرضا قزوه در مراسم بزرگداشت یاور همدانی، ۱۳۹۴ خورشیدی

قزوه اولین شعر خود را در سال ۱۳۶۰ سرود و در سال ۱۳۶۳ همکاری خود را با مجله امید انقلاب آغاز کرد. اشعار وی تاکنون به صورت پراکنده در بعضی روزنامه‌ها، مجلات کثیرالانتشار و مجموعه شعرهای گردآوری شده، انتشار یافته‌است. قزوه تاکنون با روزنامه‌ها و سازمان‌های جمهوری اسلامی، اطلاعات، ماهنامه ادبستان، صدا و سیما، حوزه هنری، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و… همکاری داشته‌است. او از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۷ مسئولیت صفحه «بشنو از نی» روزنامه اطلاعات را عهده‌دار بوده‌.

از سال ۱۳۷۸ هم‌زمان با دوران رایزنی فرهنگی علی موسوی گرمارودی وابسته فرهنگی ایران در در تاجیکستان بود. وی از جمله شاعرانی است که در همایش‌های سراسری شعر دفاع مقدس، و شب شعرهای دفاع و مقاومت حضوری فعال داشته‌است.[۶] قزوه در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ و هم‌زمان با ریاست محمدعلی زم، مسئولیت کانون‌های ادبی فرهنگسراهای تهران را بر عهده داشت.[۷]

سبک شعر

[ویرایش]

قزوه از غزل‌سُرایان دهه شصت به‌شمار می‌رود؛ گرچه آثاری نیز در عرصه شعر نو دارد.[۸] از لحاظ محتوا، او از اولین شاعرانی است که به سیاه‌کاری‌ها در دوران جنگ اعتراض می‌کند. در مجموعه از نخلستان تا خیابان می‌سرود:

دسته گلها دسته دسته می‌روند از یادها گریه کن ای آسمان در مرگ طوفان‌زادها
سخت گمنامید اما ای شقایق سیرتانکیسه می‌دوزند با نام شما شیادها

«بگذار ملوک به آرامگاه خانوادگیش بنازد و هر روز عکس پدر بزرگش را پاک کند تا همه بدانند نجیب‌زادهٔ قاجاری است و از روی قصد کوچهٔ شهید صداقت را کوچهٔ اعتصام‌السلطنه بنامد دیروز در خیابان، زنی را دیدم که مانتوهای سبک سامورایی را تبلیغ می‌کرد با آستین‌های تنگ مخصوص آنان که با تیمّم نماز می‌خوانند و تاجری سه تیغه را که به مرد شش میلیون دلاری محل نمی‌گذاشت هزار تا چاقو می‌ساخت همه‌اش را احتکار می‌کرد.»

در زمینه شعر جنگ از قزوه در کنار شاعرانی همچون حسین اسرافیلی و پرویز بیگی حبیب آبادی به عنوان چهرهٔ‌های پرکار در این حوزه نام برده می‌شود.[۹]

مسئولیت‌ها

[ویرایش]

جوایز

[ویرایش]
  • در بیست و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، اگرچه کتاب برتر معرفی نشد، اما قزوه به خاطر کتاب شعر با کاروان نیزه جایزه تشویقی گرفت.[۱۴]
  • علیرضا قزوه و حمیدرضا برقعی به عنوان «شاعران مردمی ۱۰ سال اخیر» در مراسم پایانی هفتمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر معرفی شدند. در مراسم پایانی جشنواره اعلام شد، در این نظرسنجی محمدرضا شفیعی کدکنی، محمدعلی معلم دامغانی، محمدعلی بهمنی و فاضل نظری نیز آرای بالایی داشته‌اند. علیرضا قزوه هنگام دریافت جایزه‌اش گفت که این جایزه را به محمدرضا شفیعی کدکنی اهدا می‌کند.[۱۵]
  • صبح بنارس سروده علیرضا قزوه برگزیده یازدهمین دوره جایزه قلم زرین در بخش شعر شد.[۱۶]
  • صبح بنارس سروده قزوه در بخش شعر بیست و یکمین جایزه کتاب فصل به عنوان برگزیده انتخاب و معرفی شد. قزوه پس از اعلام این جایزه گفت: «امروز شنیدم کتاب صبح بنارس که شعرهای پنج سال آخر من در هند بود و از سوی انتشارات شهرستان ادب منتشر شده بود، جایزه بیست و یکمین دوره کتاب فصل را در بخش شعر به خود اختصاص داده‌است. ارزش مادی و معنوی این جایزه را تقدیم می‌کنم به زنده یاد محسن پزشکیان، شاعری که در عین شایستگی هرگز فرصت شناخته شدن نیافت. شاعری اهل مبارزه و اعتراض که از زندانیان زمان شاه بود و در اوایل انقلاب برای دیدار سید روح‌الله خمینی به قم می‌رفت که در تصادفی با فرزند کوچکش به دیار باقی شتافتند.[۱۷]

آثار

[ویرایش]

مجموعه آثار علیرضا قزوه عبارت‌اند از: [۱۸]

  • از نخلستان تا خیابان – ۱۳۸۶
  • دو رکعت عشق – ۱۳۷۷
  • پرستو در قاف – ۱۳۷۴
  • شبلی و آتش – ۱۳۷۵
  • این همه یوسف – ۱۳۷۶
  • خورشیدهای گمشده – ۱۳۷۶
  • گزیده ادبیات معاصر – ۱۳۷۸
  • قدم زدن در کلمات – ۱۳۷۹
  • عشق، علیه‌السلام – ۱۳۸۱
  • با کاروان نیزه – ۱۳۸۴
  • پشت هر سنگ خداست – ۱۳۸۷
  • این همه یوسف – ۱۳۸۷
  • من می‌گویم شما بگریید (مرثیهٔ عاشورایی) – ۱۳۸۵
  • سوره انگور (گزیده اشعار) – ۱۳۸۷

قزوه در سرودن انواع شعر کلاسیک طبع آزمایی کرده؛ اما دلبستگی و علاقه‌اش به سرودن غزل و دوبیتی از دیگر انواع شعر، بیشتر است و در غزل‌سرایی، زبان و شیوه خاصی دارد. شعرش پسند خاطر ادب دوستان قرار گرفته‌است و در سرودن شعر نو توانمندی قابل قبولی از خود نشان داده‌است.[۱۹]

بررسی آثار

[ویرایش]
علیرضا قزوه در کنار بابک نیک‌طلب در مراسم یاور همدانی، ۱۳۹۴ خورشیدی

او از نخستین کسانی است که در سروده‌های پس از جنگ ایران و عراق به وادی حسرت و دلتنگی گام نهاده‌است. بخشی از آثار او جمع‌آوری شعر است که از آن به عنوان کتاب‌سازی یاد می‌شود.[۲۰]

برخی منابع از تأثیر شاعرانی همچون سید حسن حسینی، قیصر امین‌پور، علی معلم دامغانی و محمدرضا عبدالملکیان در قزوه سخن می‌گویند.[۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

سید حسن حسینی دربارهٔ غزل «رایحه سیب» او می‌نویسد و به تقلیدهای وی از شاعرانی از جمله خودش اشاره می‌کند.[۲۵][۲۶]

حواشی

[ویرایش]

علیرضا قزوه در واکنش به اتفاقات روز در ایران و جهان، هم اشعاری سروده‌است که در این رابطه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شعری در واکنش به شعر جنجالی گونتر گراس: انتشار شعری از گونتر گراس در انتقاد از عملکرد اسرائیل پیرامون تسلیحات هسته‌ای در یک روزنامه آلمانی بازتاب‌های فراوانی داشت و قزوه نیز در استقبال از مواضع وی شعری در قالب نو منتشر کرد.[۲۷]

او همچنین پس از انتشار ترانه نقی توسط شاهین نجفی، نیز شعر دیگر در پاسخ به وی سرود. او در آن شعر نو عوامل ساخت آن آهنگ از جمله شاهین نجفی را سگ، شغال، دهن بی‌چاک، شیطان، مزدور، هرجایی، مرتد، خفاش و... خطاب کرد.[۲۸]

قزوه پیرامون جنبش وال استریت نیز شعری با مطلع: «این‌ها که ایستاده‌اند در وال استریت / و داد می‌زنند ۹۹ درصد ما / این‌ها هم از سپاه قدساند؟!» سروده‌است.[۲۹]

جستار‌های وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. «برگزیدگان شعر فجر معرفی شدند / دبیرخانه جشنواره دائمی شد». خبرگزاری مهر. ۲۰۰۸-۰۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۵.
  2. «بیست و دومین جشنواره «قلم زرین» برگزیدگان خود را شناخت». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۰۷-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۳.
  3. «داوران بخش شعر جشنواره ضداستکباری طبس معرفی شدند». خبرگزاری دانشجو.
  4. محمدکاظم کاظمی (۱ آوریل ۲۰۰۴). «از آینه بی‌رنگ تر، یادی از حسن حسینی». بی‌بی‌سی فارسی.
  5. «سيد مرتضی به روايت علیرضا قزوه». old.aviny.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  6. علیرضا قزوه بایگانی‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine صدا و سیما
  7. بیگی حبیب آبادی، پرویز، حماسه‌های همیشه، جلد دوم، ۱۳۸۲
  8. با حضور علیرضا قزوه؛ کارگاه شعر شانزدهمین جشنواره جوان سوره در کرمان برگزار شد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
  9. سرکوهی، فرج (۲۰۱۰-۰۹-۱۷). «شعر عقیم، تاتر مرده، نقاشی انهدام و حماسه ای که تراژیک شد (۳)». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  10. ایران، عصر (۲۰۱۳-۰۵-۱۲). «علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری شد». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  11. «قزوه دبیر هنری پنجمین جشنواره شعر انقلاب شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۵-۰۷-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  12. سرکوهی، فرج (۲۰۰۷-۰۲-۱۸). «برگزيدگان جشنواره شعر فجر؛ حذف يا حمايت؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  13. باستانی، توکا (۲۰۰۶-۱۱-۲۵). «جشنواره شعر فجر؛ مشکل شاعران حل می شود؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  14. «BBCPersian.com». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  15. «در مراسم پایانی جشنواره‌ی شعر فجر چه گذشت؟». ایسنا. ۲۰۱۳-۰۲-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  16. «علیرضا قزوه برگزیده بخش شعر جایزه قلم زرین شد - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  17. «شاعر پيشگام اما ناشناخته». TABNAK. ۲۰۱۱-۱۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  18. «زندگینامه: علیرضا قزوه (۱۳۴۲-)». همشهری آنلاین. ۲۰۰۹-۱۱-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  19. برقعی، ۴۲۰: ۱۳۸۶
  20. رضایی جمکران، احمد (استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه قم)، نوستالژی، دلتنگی و حسرت عارفانه در شعر سال‌های نخستین پس از جنگ تحمیلی، کتاب ماه ادبیات، بهمن ۱۳۸۷ - شماره ۱۳۶
  21. «BBC Persian». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  22. «علیرضا قزوه عوامل اختلاس را شناسایی کرد!». TABNAK. ۲۰۱۱-۱۰-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  23. رادیو زمانه http://www.radiozamaneh.com/culture/khaak/2011/02/21/1965. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  24. محمدی، مجید (۲۰۱۰-۰۶-۲۱). «کارتون جنبش سبز: ضد خشونت و بُرّا». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۲۶.
  25. «گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس» ، انتخاب و توضیح حسن حسینی، انتشارات سوره مهر، صفحه ۵۵-
  26. گروه فرهنگ و هنر (۷ دی ۱۳۹۲). «جدال تند شاعرانه». وبگاه روزنامه ابتکار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۳.
  27. «شعر علیرضا قزوه در استقبال از مواضع ضدصهیونیستی گونتر گراس». عصر ایران. فروردین ۱۳۹۱.
  28. «پاسخ علیرضا قزوه به شاهین نجفی». مشرق نیوز. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۱.
  29. «سروده قزوه برای"وال استریت و سپاه قدس"». بولتن نیوز. ۲۳ مهر ۱۳۹۰.

پیوند به بیرون

[ویرایش]