خواب با حرکت سریع چشم

خواب همراه با حرکات سریع چشم (Rapid eye movement sleep: REM/REMS) یکی از مراحل خواب در پستانداران است که در آن بدن در حالت خواب عمیق به‌ سر می‌بَرَد ولی واکنش مغز در حالت بیداری است.

مقایسهٔ خواب آر یی ام و خواب غیر آر یی ام

طی خوابِ آر یی ام، حرکات بسیار سریع چشم با دوره‌های ۱۰ تا ۲۰ ثانیه‌ای به وجود می‌آید، ضربان قلب تندتر می‌شود، و میزان سوخت و ساز مغز به حد زمان بیداری می‌رسد. افزون بر این، در خلال خواب آر یی ام آدم تقریباً به طور کامل فلج می‌شود و تنها قلب، دیافراگم، ماهیچه‌های چشم، و ماهیچه‌های صاف (مثل ماهیچه‌های روده‌ها و رگهای خونی) فعال می‌مانند. در مقابل در طول خواب غیر آر یی ام حرکات چشم به کلی متوقف می‌شود، تنفس و ضربان قلب به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد، ماهیچه‌ها آرمیده می‌شوند، و میزان سوخت و ساز مغز در مقایسه با دوره‌ی بیداری بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌یابد. کوتاه سخن اینکه مشخصه‌ی اصلی خواب غیر آر یی ام وجود مغزی نافعال در بدنی بسیار آرمیده است، و ویژگی عمده‌ی خواب آر یی ام وجود مغزی کاملاً بیدار در بدنی کم و بیش فلج است.

دو نوع خواب، آر یی ام و غیر آر یی ام، همانقدر که با بیداری تفاوت دارند از یکدیگر نیز متفاوتند. حتی بعضی پژوهشگران، مرحله‌ی آر یی ام را به هیچ وجه خواب به‌حساب نمی‌آورند، بلکه آن را در کنار بیداری و خواب غیر آر ی ام، حالت سوم هستی می‌دانند. اکثر رؤیاها در این مرحله از خواب روی می‌دهند.

ملاحظات

خوابِ REM دارای دو مرحلهٔ «تونیک» و «فازیک» است. این مرحله از خواب در سال ۱۹۵۲ توسط دو دانشمند به نام آزرینسکی (Aserinsky) و کلایتمن (Kleitman) کشف شد.

جستارهای وابسته

• حس سقوط حین خواب
• سندروم انفجار سر

منابع

Rapid_eye_movement_sleep