گوزنها
| گوزنها | |
|---|---|
 پوستر فیلم گوزنها، اثر مرتضی ممیز | |
| کارگردان | مسعود کیمیایی |
| تهیه‌کننده | مهدی میثاقیه |
| نویسنده | مسعود کیمیایی |
| بازیگران | بهروز وثوقی فرامرز قریبیان نصرت پرتوی پرویز فنی‌زاده گرشا رئوفی عنایت‌الله بخشی پروین سلیمانی مستانه جزایری محبوبه بیات سعید پیردوست جهانگیر فروهر محمدعلی ورشوچی نعمت‌الله گرجی |
| موسیقی | اسفندیار منفردزاده |
| فیلمبردار | نعمت حقیقی |
| تدوین‌گر | عباس گنجوی |
تاریخ‌های انتشار | ۶ آذر ۱۳۵۳ |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
گوزنها فیلمی محصول سال ۱۳۵۳ ایران، به کارگردانی و نویسندگی مسعود کیمیایی، تهیه‌کنندگی مهدی میثاقیه و با بازی بهروز وثوقی، فرامرز قریبیان، پرویز فنی‌زاده و نصرت پرتوی است.[۱] بهروز وثوقی با بازی در این فیلم جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد در سومین جشنواره جهانی فیلم تهران در سال ۱۳۵۳ را از آن خود کرد.
در رای‌گیری از ۵۵ فیلم‌شناس ایرانی در سال ۱۳۸۱، گوزنها به همراهِ باشو، غریبه کوچک کارِ بهرام بیضایی بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شده‌است.[۲] در رأی‌گیری‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸ مجلّهٔ فیلم نیز گوزنها بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شد.
خلاصه داستان[ویرایش]
مرد تحت تعقیبی به نام قدرت ( فرامرز قریبیان)، پس از سرقت مسلحانه از بانک، خود را به دوستش سید رسول ( بهروز وثوقی) می‌رساند. سید مردی معتاد است و همراه فاطمه که دورانی عاشق یکدیگر بوده‌اند زندگی می‌کند فاطمه بازیگر تئاتر می‌باشد. سید که مردی زبون است، با کمک معنوی قدرت به خودش می‌آید. ابتدا در مقابل مزاحم فاطمه و سپس صاحب خانه می‌ایستد و سپس هروئین فروشی که او را به اعتیاد کشانده از پا درمی‌آورد. پلیس رد قدرت را در خانه سید می‌یابد و فاطمه با پول های دزدی به همراه سید قرار است فرار کنند اما سید پشیمان شده و دوباره به خانه‌ای که قدرت در محاصره پلیس می‌باشد بر می‌گردد به این دلیل که من رفیق قدرت هستم و می‌توانم او را قانع کنم که تسلیم شود با این دیالوگ که (آره جناب سروان من رفیقشم حرف منو میخونه.)، سید به داخل خانه می‌رود در حالیکه گلوله‌ای به شونه ی سمت راست سید اصابت کرده (سید در دیدار با قدرت گفت که جای محبتت رو شونمه) .... سکانس مرگ سید و قدرت از حماسی ترین مرگهای تاریخ سینمای ایران می‌باشد.[۳]
بازیگران[ویرایش]
| بازیگر | نقش |
|---|---|
| بهروز وثوقی | سید رسول |
| نصرت پرتوی | فاطی |
| فرامرز قریبیان | قدرت |
| پرویز فنی‌زاده | محمد |
| گرشا رئوفی | توزیع کننده مواد (ساقی) |
| عنایت‌الله بخشی | صاحبخانه |
| نعمت‌الله گرجی | پدر سید رسول |
| سعید پیردوست | کفترباز |
| پروین سلیمانی | |
| مستانه جزایری | |
| محبوبه بیات | |
| جهانگیر فروهر | |
| محمدعلی ورشوچی |
نمایش[ویرایش]
گوزنها در دوره اول در آذر ۱۳۵۳ در سینماهای رودکی و پارامونت به نمایش گذاشته شد و مورد استقبال شدید تماشاگران که اغلب دانشجو بودند قرار گرفت. نسخه اصلاح شده گوزنها در اکران گسترده از ۸ بهمن ۱۳۵۴ در سینماهای آسیا، مولن‌روژ، ژاله، اروپا، شهوند، لیدو، نپتون، توسکا، المپیا، پاسارگاد، چرخ و فلک، شرق و کاپری بر روی پرده رفت. گوزنها با ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان پرفروش‌ترین فیلم سال در تهران شد. گوزنها چه در پایتخت و چه در شهرهای دیگر به‌صورت مکرر اکران شد و مورد استقبال قرار گرفت.[۴]
حواشی[ویرایش]
تغییر پایان فیلم[ویرایش]
برای فیلم دو پایان وجود دارد. اولی پایان اصلی ساخته عوامل، و دومی پایان تحمیلی ساخته ساواک. مسعود کیمیایی در این باره می‌گوید:
بعد از نمایش گوزنها در جشنوارهٔ جهانی فیلم تهران گفتند انتهای فیلم باید تغییر کند. چون در ذهن خودشان از شخصیت‌های فیلم، مابه‌ازای واقعی ساخته بودند؛ مثلاً این امیرپرویز پویان است، آن یکی شاه است، فلانی مأمور ساواک است، آن یکی زندانی است و… من و آقای میثاقیه زیر بار نرفتیم و مأموران ساواک ما را از استودیو به ادارهٔ ساواک بردند. کار به جایی رسید که خودشان آمدند و پایان‌بندی فیلم را عوض کردند. کارگردان و صدابردار را خودشان آوردند، فیلمبردار هم خود نعمت حقیقی بود.[۵]
آتش‌سوزی سینما رکس آبادان[ویرایش]
واقعه آتش‌سوزی سینما رکس آبادان و موضوع طعنه‌دار فیلم که تنها سه سال پس از واقعه سیاهکل به پرده رسید، شایعات زیادی را در خصوص این فیلم دامن زد. پری زنگنه ترانه گنجشکک اشی‌مشی را روی این فیلم خوانده‌است.[۶]
کارگردان این فیلم در مصاحبه با برنامه «فیلم‌کات» اشاره کرده که پایان این فیلم پس از نمایش در سومین جشنواره جهانی فیلم تهران به دستور ساواک کاملاً تغییر کرد و «گوزنها» در سال‌های پیش از انقلاب با پایان تغییر یافته به نمایش عمومی درآمد اما پس از انقلاب پایان اصلی نسخه اولیه جایگزینش شد.[۷][۸]
اقتباس از اثر محمود دولت‌آبادی[ویرایش]
محمود دولت‌آبادی دربارهٔ فیلم گوزنها می‌گوید: نمایش‌نامه‌ای نوشته بودم به نام تنگنا، وقتی به زندان افتادم این نمایشنامه بدون اجازه من، به فیلم برگردانده شد؛ و نامش شد گوزنها آن هم بی‌هیچ اشاره‌ای به نمایشنامه و نویسنده‌اش. از زندان که درآمدم فیلم را دیدم. موضوع، فضا و پرسوناژها همه از نمایشنامه (تنگنا) برداشته شده بود.[۹]
اکران در جشنواره روتردام[ویرایش]
کامل‌ترین نسخهٔ فیلم گوزنها که شامل تمامی بخش‌های کم شده و اضافه شده در فیلم است، در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ در بخش آثار کلاسیک جشنواره فیلم روتردام ۲۰۲۱ به نمایش درآمد. این نسخه از گوزنها با همکاری سازنده‌اش، مسعود کیمیایی و فیلمخانه ملی ایران فراهم شده است.[۱۰][۱۱]
پانویس[ویرایش]
- ↑ : Iranian Movie DataBase فیلم گوزنها:
- ↑ فراستی، «بهترینهای عمر ما»، ۷۳.
- ↑ «گوزنها». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۰۹.
- ↑ گوزنها نسخه ساواک
- ↑ «فیلم | تفاوت ۲ نسخه اصلی و ساختگی سکانس پایانی «گوزنها»». خبرآنلاین. ۲۰۱۹-۰۷-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۱.
- ↑ «مسعود کیمیایی: سینمای آهن و دکمه، سینمای من نیست». خبرگزاری دانشجویان ایران "ایسنا". ۱ شهریور ۱۳۹۲.
- ↑ ایرنا. «کیمیایی: ساواک برای تغییر پایان «گوزنها» کارگردان فرستاد». ایرنا.
- ↑ «تفاوت ۲ نسخه اصلی و ساختگی سکانس پایانی «گوزنها»». خبرآنلاین.
- ↑ «دچار پژواک دولت‌آبادی نمی‌شوم». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۶.
- ↑ «گوزنها» در جشنواره روتردام
- ↑ گوزنها در قلب اروپا روی پرده می‌رود | دستان پر سینمای ایران در نسخه بهاره جشنواره روتردام
منابع[ویرایش]
- فراستی، مسعود (۱۳۸۱). «بهترینهای عمر ما: بهترین فیلم‌ها و فیلمسازان تاریخ سینما از نگاه ۵۵ منتقد سینمایی». نقد سینما (۳۳): ۷۲–۸۷.
| فیلم | بیگانه بیا (۱۳۴۷) • قیصر (۱۳۴۸) • رضا موتوری (۱۳۴۹) • داش‌آکل (۱۳۵۰) • بلوچ (۱۳۵۱) • خاک (۱۳۵۲) • گوزنها (۱۳۵۳) • پسر شرقی (۱۳۵۴) • غزل (۱۳۵۵) • اسب (۱۳۵۵) • سفر سنگ (۱۳۵۶) • خط قرمز (۱۳۶۱) • تیغ و ابریشم (۱۳۶۴) • سرب (۱۳۶۷) • دندان مار (۱۳۶۸) • گروهبان (۱۳۶۹) • ردپای گرگ (۱۳۷۰) • تجارت (۱۳۷۳) • ضیافت (۱۳۷۴) • سلطان (۱۳۷۵) • مرسدس (۱۳۷۶) • فریاد (۱۳۷۷) • اعتراض (۱۳۷۸) • سربازهای جمعه (۱۳۸۲) • حکم (۱۳۸۳) • رئیس (۱۳۸۵) • محاکمه در خیابان (۱۳۸۷) • جرم (۱۳۸۹) • متروپل (۱۳۹۲) • قاتل اهلی (۱۳۹۵) • خون شد (۱۳۹۸) • خائن‌کشی (۱۳۹۹) |
|---|---|
| نوشته | |
| آثار مرتبط | |
| دیـگر | |
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به گوزنها در ویکیگفتاورد موجود است. |