نصرت کریمی

نصرت‌الله کریمی
کریمی در دهه ۱۹۷۰
زمینه فعالیت	سینما
تولد	۱ دی ۱۳۰۳ (۹۳ سال) تهران
محل زندگی	تهران
ملیت	ایرانی
پیشه	بازیگر، مجسمه‌ساز
سال‌های فعالیت	۱۳۴۴ تاکنون
فرزندان	بابک کریمی
تأثیرات	ویتوریو دسیکا
تأثیرپذیرفته(‌ها)	حمید سمندریان
صفحه در وب‌گاه IMDb
صفحه در وب‌گاه سوره

نصرت‌الله کریمی (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۳ در تهران) بازیگر، کارگردان و مجسمه‌ساز ایرانی است.

زندگی

پیش از انقلاب

نصرت‌الله کریمی زادهٔ اول دی‌ماه ۱۳۰۳ تهران است. دوره متوسطه را تا سیکل اول در هنرستان صنعتی ایران و آلمان گذراند و دیپلم متوسطه را از هنرستان هنرپیشگی دریافت کرد.او بعد از سه­ سال یعنی از سال 1317 تا 1320 به­­ تحصیل در زمینه هنرهای نمایشی، چهره­ پردازی و طراحی صحنه، در تنها آموزشگاه تئاتر که در تهران وجود داشت، پرداخت. مهم ترین استاد و راهنمای او در آن سال­­ها، هنرپیشه و کارگردان برجسته تئاتر، عبدالحسین نوشین بود. نوشین همچنان به عنوان بنیان­گذار تئاتر مدرن ایران مورد احترام است. کریمی از سال 1319 به­ بعد به­ عنوان بازیگر، گریمور و طراح صحنه در تماشاخانه ­­های مختلف تهران به کار پرداخت. او در سال 1323 به گروه­ تئاتر نوشین پیوست و تا سال 1331 همچنان در این گروه عضویت داشت. وی درنمایشنامه­­ های مختلف از جمله "دختر شکلات­­ فروش" و "اوژنی گرانده" به ایفای نقش پرداخت. او از سال ۱۳۱۹ تا ۱۳۳۱ در تئاترهای مختلف به عنوان گریمور، بازیگر و گاه نمایشنامه نویس و کارگردان فعالیت می‌کرد. در این سال پس از ازدواج با یکی از بازیگران تئاتر سعدی، به اتفاق او برای تکمیل تحصیلات خود عازم ایتالیا شد و آنجا با وساطت سفیر وقت ایران دستیار سوم ویتوریو دسیکا شد. بعد از آن به جهت آموختن تئاتر عروسکی عازم اتریش شد و آنجا بعد از گذراندن دورة پنج سالة رشتهٔ کارگردانی سینما و تلویزیون، یک سال نیز دوره تکنیک فیلم‌های عروسکی را گذراند و با مدرک فوق لیسانس فارغ‌التحصیل شد و بعد از چند سال کار تئاتر و دوبله فیلم‌های خارجی به همراه حسین سرشار و فهیمه راستکار، در اردیبهشت ۱۳۴۳ به ایران مراجعت کرد و در همان سال به دعوت وزارت فرهنگ و هنر مسئولیت کارگاه نقاشی متحرک را به عهده گرفت و در آنجا فیلم‌های زیادی را با تکنیک‌های انیمیشن و عروسکی ساخت که در آرشیو وزارت ارشاد موجود هستند و عبارتند از: دل موش پوست پلنگ، شکار ماه، باباکرم، تعصب، سلسله مراتب، خروس بی محل، آدم شاخ درمیاره، پیدایش آتش، آقای شاکی. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ نیز با ساخت سریال در تلویزیون مشغول به کار بود و بعد به ساخت فیلم سینمائی روی آورد و با فیلم‌های درشکه چی و محلل وارد عرصهٔ سینمای ایران شد.

عمدهٔ شهرت وی به‌دلیل بازی در سریال دایی‌جان ناپلئون در نقش «آقاجان» و نیز آثار سینمایی است که با سه عنوان نویسنده، کارگردان و بازیگر در آنها حضور داشته است.

پس از انقلاب

وی پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) (عمدتاً به دلیل فیلم محلل) از کار و تدریس در عرصهٔ سینما منع شد و با این حال تمام این سال‌ها را در ایران ماند. وی قبل از انقلاب، ۶۰ مجسمه ساخته‌بود، ولی بعد از انقلاب که فرصت بیشتری داشت، ۵۰۰ مجسمه و صورتک ساخت و ده نمایشگاه برای آنها برگزار کرد. وی در دوران اخیر به ساخت آگهی‌های فرهنگی برای تلویزیون پراخت که فیلم‌های یک‌دقیقه‌ای برای مبارزه با آلودگی هوا، صرفه‌جویی در مصرف آب و تنظیم خانواده از جمله این کارها هستند. وی در کنار این فعالیت‌ها به پرورش کاکتوس، به‌صورت تجاری، می‌پردازد. او همچنین فیلمنامه برخی از آثار قبلی‌اش مانند درشکه‌چی را منتشر نموده است. مراسم تجلیل از وی در سال ۱۳۸۶ در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. فرزند او بابک کریمی در فیلم جدایی نادر از سیمین به ایفای نقش پرداخته است.

کارنامهٔ هنری

کارنامه هنری نصرت الله کریمی مشحون از تلاطم ها و جست و خیزهای متعدد بود. او خودش برای این مهم اصطلاح آب به آب شدن را ترجیح می داد و از دست کسانی که به او می گفتند : آخه نصرت چرا هی ازین شاخه به این شاخه می پری ناراحت می شد و می گفت : ولم کنین چی کارم دارین اقلا بفهمین که این حالت من اسمش آب به آب شدنه ... اعتراض دوستان و یاران دیرینه اش به این بود که : آخه با این سنت مرد حسابی چرا پا می شی می ری دستیاری ... اما او می گفت : سینما خون من است ... برای همین خاطر و از لج آنها در سن هشتاد و چهار سالگی با وجود همه فعالیت های مستقل و مهمی که داشت رفت دستیاری اما چون دید خداوکیلی دستیاری برای یک چنین سنی کاری بس دشوار است خودش برگشت گفت : می شه منو بذارید مدیر برنامه ریزی ؟ ... اونام گفتن : باشه !

سینما

مرتضی احمدی (راست) و نصرت کریمی (چپ) در پشت صحنهٔ فیلم خانه‌خراب (۱۳۵۴)

سال	نام	سمت	کارگردان
۱۳۸۷	کارناوال مرگ	مدیر برنامه‌ریزی	رضا اعظمیان
۱۳۷۳	ستارگان خاک	دستیار اول کارگردان	عزیزالله حمیدنژاد
۱۳۷۲	ضربهٔ آخر	برنامه‌ریز دستیار کارگردان	داوود موثقی
۱۳۷۲	آخرین خون	دستیار کارگردان	منوچهر مصیری
۱۳۷۱	طعمه	دستیار کارگردان	فرامرز صدیقی
۱۳۷۱	عیالوار	دستیار کارگردان	پرویز صبری
۱۳۷۱	قافله	گروه کارگردانی	مجید جوانمرد
۱۳۷۰	برخورد	بازیگر دستیار کارگردان	سیروس الوند
۱۳۷۰	ردپای گرگ	دستیار کارگردان	مسعود کیمیایی
۱۳۷۰	هور در آتش	دستیار کارگردان	عزیزالله حمیدنژاد
۱۳۶۹	تیغ آفتاب	دستیار کارگردان	مجید جوانمرد
۱۳۶۸	آخرین پرواز	دستیار کارگردان	احمدرضا درویش
۱۳۶۸	دندان مار	بازیگر مدیر تولید	مسعود کیمیایی
۱۳۶۷	سرب	دستیار کارگردان	مسعود کیمیایی
۱۳۶۶	کانی مانگا	دستیار کارگردان	سیف‌الله داد
۱۳۶۳	تاتوره	دستیار کارگردان	کیومرث پوراحمد
۱۳۵۸	جنگ اطهر	بازیگر دستیار کارگردان	محمدعلی نجفی
۱۳۵۷	امشب اشکی می‌ریزد	دستیار کارگردان	منوچهر مصیری
۱۳۵۷	قصه خیابان دراز	امور فنی	محسن تقوایی
۱۳۵۷	سرخپوست‌ها	بازیگر	غلامحسین لطفی
۱۳۵۶	سفر سنگ	بازیگر منشی صحنه	مسعود کیمیایی
۱۳۵۵	میراث	دستیار کارگردان	عبداله غیابی
۱۳۵۵	غزل	بازیگر	مسعود کیمیایی
۱۳۵۴	خانه‌خراب	بازیگر نویسنده کارگردان	نصرت کریمی
۱۳۵۴	اخم نکن سرکار	بازیگر	امیر شروان
۱۳۵۳	گوزن‌ها	دستیار فیلمبردار	مسعود کیمیایی
۱۳۵۲	عیال‌وار	بازیگر	پرویز نوری
۱۳۵۲	گلگو ۱۳	بازیگر	جونیا ساتو
۱۳۵۱	حسن سیاه	بازیگر	پرویز اصانلو
۱۳۵۱	حکیم‌باشی	بازیگر	پرویز نوری
۱۳۵۱	تختخواب سه نفره	بازیگر نویسنده کارگردان	نصرت کریمی
۱۳۵۰	محلل	بازیگر نویسنده کارگردان	نصرت کریمی
۱۳۵۰	درشکه‌چی	بازیگر نویسنده کارگردان	نصرت کریمی
۱۳۵۰	باباشمل	طراح لباس	علی حاتمی
۱۳۴۹	دزد و پاسبان	نویسنده	محمود کوشان
۱۳۴۷	عشق قارون	امور فنی	ابراهیم باقری
۱۳۴۱	گل گمشده	امور چاپ	عباس شباویز
۱۳۳۶	فیلم کوتاه «آموزش»	کارگردان	نصرت کریمی

تلویزیون

سال	نام	سمت	کارگردان	توضیحات
۱۳۷۵–۱۳۷۶	مجموعه عروسکی «وروجک»	کارگردان عروسک‌گردان	نصرت کریمی
؟	هوشی و موشی	کارگردان	نصرت کریمی	اواسط دهه شصت، در برنامه کودک و نوجوان پخش می‌شد و «علی‌رضا خمسه» در آن بازی کرده بود.
۱۳۵۶	خسرو میرزای دوم	بازیگر کارگردان	نصرت کریمی
۱۳۵۵	نمایش عروسکی «آدم شاخ در می‌آره»	کارگردان نویسنده تصویربردار	نصرت کریمی
۱۳۵۴	دایی‌جان ناپلئون	بازیگر	ناصر تقوایی	در نقش «آقاجان» اولین بار در سال ۱۳۵۵ پخش شد.
۱۳۵۰	انیمیشن «پیدایش آتش»	کارگردان نویسنده	نصرت کریمی	بر اساس اسطورهٔ هوشنگ شاهنامه فردوسی
۱۳۴۹–۱۳۵۰	انیمیشن «تعصب»	کارگردان نویسنده	نصرت کریمی	بر اساس طرحی از علی حاتمی
۱۳۴۶–۱۳۴۸	پیوند	کارگردان	نصرت کریمی	مسعود اسداللهی و ثریا قاسمی در این مجموعه تلویزیونی، بازی کرده بودند.
۱۳۴۵–۱۳۴۸	مجموعه عروسکی «آقای شاکی»	کارگردان	نصرت کریمی
۱۳۴۷	انیمیشن «شکار ماه»	کارگردان نویسنده انیماتور	نصرت کریمی
۱۳۴۷	انیمیشن «احمدک»	نویسنده	فریدون فرشباف
۱۳۴۶	انیمیشن «ملک جمشید»	کارگردان نویسنده	نصرت کریمی نفیسه ریاحی
۱۳۴۶	انیمیشن «سلسله مراتب»	کارگردان نویسنده	نصرت کریمی	نخستین تجربه تکنیک پیکسیلیشن در ایران
۱۳۴۵	تله‌فیلم عروسکی «دل موش، پوست پلنگ»	کارگردان نویسنده عروسک‌گردان راوی	نصرت کریمی
۱۳۴۵	انیمیشن «پیدایش آستن»	کارگردان	نصرت کریمی	بر اساس داستان «هوشمندشاه» فردوسی
۱۳۴۴	انیمیشن «جای پای آشنا»	کارگردان	نصرت کریمی	ساخته شده با تکنیک سل انیمیشن
۱۳۴۴	انیمیشن «زندگی»	کارگردان نویسنده	نصرت کریمی	الهام گرفته شده از دیدگاهای فلسفی مولوی اولین فیلم کارتونی در ایران
۱۳۴۴	نمایش عروسکی «خروس بی محل»	کارگردان	نصرت کریمی	بر اساس داستان «خروس زری» احمد شاملو
۱۳۳۸	بیمه عمر	کارگردان طراح انیماتور	نصرت کریمی	یک انیمیشن تبلیغاتی کوتاه با تکنیک اجرای عروسکی

منابع

• گپی با نصرت کریمی، کارگردان قدیمی سینمای ایران؛ وبگاه بی.بی.سی فارسی
• جمال امید. فرهنگ سینمای ایران. چاپ دوم. تهران: موسسه انتشارات نگاه، ۱۳۷۷. شابک ‎۲-۸۹-۶۱۷۴-۹۶۴. 
• کارنامه هنری نصرت کریمی در وبگاه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
• «نصرت‌الله کریمی». وب‌گاه ایران تئاتر. بازبینی‌شده در ۱۵ فروردین ۱۳۹۳. 

پیوند به بیرون

• نصرت کریمی در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

• نصرت کریمی در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)