کسر میزان

میزان نما معادل نسبتی از گرد است که در یک میزان محصور شده است که معروف به کسر میزان (به انگلیسی: Time signature) است. اگر در تعریفی از میزان نما بگوییم عدد بالایی تعداد ضرب و عدد پایینی، واحد ضرب (نسبت آن به نت گرد) را نشان می‌دهد اشتباه است زیرا در میزانهای ترکیبی واحد ضرب با عدد پایینی یکی نیست برای نمونه در میزان ترکیبی ۶ روی ۸ که یک میزان دوضربی ترکیبی است، واحد ضرب سیاه نقطه دار است. 

انواع کسر میزان

بسته به اینکه موسیقی یک ریتم ساده را دنبال کند یا تغییر ضرب‌های مختلفی را داشته باشد، گونه‌های مختلفی از کسر میزان وجود دارد. به‌طور کلی سه نوع میزان وجود دارد: ساده، ترکیبی و لنگ.

در میزان‌های ساده، کشش هر ضرب، یکی از شکل‌های سادهٔ نت هاست. مانند: سیاه، سفید، چنگ و غیره.

در میزان‌های ترکیبی، کشش هر ضرب، معادل یک نت نقطه دار است. مانند: سیاه نقطه دار یا سفید نقطه دار.

کسر میزان ساده

در میزان‌های ساده، عدد بالایی نمایانگر تعداد ضرب است که می‌تواند اعداد ۲، ۳ یا ۴ باشد و عدد پایینی نشان دهندهٔ کشش هر ضرب (نسبت به نت گرد) است. مثلاً کسر سادهٔ ۳/۸، بیانگر میزان سه ضربی (عدد بالایی) است که هر ضرب آن به اندازهٔ کشش نت چنگ (۱/۸ نت گرد) طول می‌کشد؛ بنابراین کسر میزان‌های ۲/۲، ۲/۴، ۲/۸، ۳/۲، ۳/۴، ۳/۸، ۴/۲، ۴/۴ و ۴/۸ همگی میزان‌های ساده هستند. دقت شود که عدد پایینی، همگی اعدادی از توان ۲ هستند که همین مورد موجب می‌شود که کشش هر ضرب، یکی از شکل‌های سادهٔ نت‌ها (سیاه، سفید، چنگ و…) باشد.

کسر میزان ترکیبی

در میزان‌های ترکیبی، کشش هر ضرب، معادل یک نت نقطه دار است و به همین دلیل هر ضرب را در این میزان‌ها می‌توان به ۳، ۶، ۱۲ و… قسمت مساوی تقسیم کرد. برای یافتن تعداد ضرب‌های میزان ترکیبی، عدد بالایی را تقسیم بر ۳ می‌کنیم. مثلاً در میزان ۶/۸، یک میزان ۲ ضربی است. (تقسیم ۶ بر عدد ۳). حال باید دید که هر کشش (دیرند) هر ضرب چه قدر است. در میزان‌های ترکیبی، ۳ برابر عدد پایینی برابر است با کشش هر ضرب. یعنی در کسر میزان ۶/۸، سه برابر ۱/۸ می‌شود ۳/۸. به عبارتی سه نت چنگ (سه تا ۱/۸ نت گرد) که برابر است با سیاه نقطه دار. پس ۶/۸ میزانی دو ضربی است هر ضرب آن، معادل یک نت سیاه نقطه دار است. کسر میزان‌های ۶/۴، ۶/۸، ۶/۱۶، ۹/۴، ۹/۸، ۹/۱۶، ۱۲/۴، ۱۲/۸، ۱۲/۱۶ همگی ترکیبی هستند.

جستارهای وابسته

• ریتم