پانونیا

Provincia Pannonia
Provincia Pannonia
استان امپراتوری روم
۲۰ میلادی–۱۰۷ میلادی
	; پانونیا در نقشهٔ امپراتوری روم با رنگ تیره نشان‌داده شده‌است.
مرکز	کارنونتوم، سیرمیوم، سومبات‌هی، آکوئینکوم، پتوی یا ویندوبونا
تاریخچه
تاریخچه
• تأسیس	۲۰ میلادی
• تقسیم پانونیا	۱۰۷ میلادی
	پسین
Pannonia Superior
Pannonia Inferior
امروزه بخشی از	مجارستان; اتریش; صربستان; کرواسی; بوسنی و هرزگوین; اسلوونی

پانونیا (به لاتین: Pannonia) نام یکی از استانهای امپراتوری روم بود. این سرزمین از شمال و خاور به رود دانوب، از سوی باختر هم‌مرز با نوریکوم (قلمرو سلت‌ها، در اتریش و بخشی از اسلونی امروز) و ایتالیای شمال، از جنوب با استانهای دالماتیا (منطقهٔ به‌طور قابل توجهی بزرگتر از دالماسی، در کرواسی امروز)، موئسیا (امروز در بالکان) و داکیه (وابسته به داسها) هم‌مرز بود. پانونیا منطبق با نیمهٔ باختری مجارستان است و بخش‌های کوچکی از کشورهای کنونی اتریش، کرواسی، صربستان، اسلوونی و بوسنی و هرزگوین را نیز دربردارد.

پانونیا به‌طور تقریبی منطبق بر ناحیهٔ فرادانوب در مجارستان امروز است.

واژه‌شناسی

طبق یک نظریه، پانونیا از زبان ایلیری ریشه گرفته‌است و از واژهٔ نیاهندواروپایی -pen* به معنای مرداب، آب، نمناک و هم ریشه با واژگان انگلیسی fen به معنای مرداب و هندی pani به معنای آب است.^[۷]^[۸]

تاریخ

پیش از رومی‌ها، ایلیری‌ها و سلت‌ها (بخش‌های غربی) ساکنان پانونیا بودند. فتح پانونیا به سال ۳۵ پیش از میلاد به فرماندهی آگوستوس (که در سال ۲۷ پیش از میلاد امپراتور روم شد) آغاز و در سال ۱۴ پس از میلاد با گرفتن سیرمیوم به انجام رسید. تراژان در سال ۱۰۶ پانونیا را به دو بخش پانونیای علیا و پانونیای سفلی تقسیم کرد.^[۹]

پس از نبرد اِدِسا، سومین جنگ ایران و روم که در سال ۲۶۰ بین شاپور یکم و والرین اتفاق افتاد، استان‌های رومی شرکت‌کننده در جنگ در سنگ‌نوشته شاپور یکم بر کعبه زرتشت فهرست شده و نام پانونیا در آن زیر عنوان سرزمین پندانیا است.^[۱۰]

با ضعیف شدن نیروی دفاعی در لیمِسِ دانوب، مهاجرت‌های گسترده از شمال رودخانه در دورهٔ اواخر باستان و همچنین با مرگ تئودئوس در سال ۳۹۵، زمینه برای فروپاشی پانونیای رومی و آمدن هون‎ها آماده شد و آتیلا در سال ‎۴۴۰–۴۵۳ امپراتوری جدیدی را در پانونیا تأسیس کرد. از سال ۵۸۲ اقوام آوار و اسلاو در پانونیا ساکن شدند.^[۱۱] پنج قرن پس از ترک رومی‌ها تا ورود مجارها اقوام مختلفی در پانونیا سکنی گزیدند، هون‌ها، ژپیدها، آوارها، اسلاوها و دیگران ولی از خود رد پایی بر جا نگذاشتند و مستقر نیز نشدند. مجارها که ساکنان کنونی هستند در حدود ۸۹۶ میلادی کل پانونیا را تصرف کردند.^[۱۲]

نگارخانه

پانونیا در قرن یکم میلادی
امپراتوری روم در سال ۱۱۷ میلادی
پانونیای علیا و سفلی در قرن دوم میلادی
پانونیا در قرن چهارم میلادی
مرزهای کنستانتین بزرگ با پانونیا در سال ۳۳۰ میلادی

منابع

↑ Vienna, Anthony Haywood, Caroline (CON) Sieg, Lonely Planet Vienna, 2010, page 21.
↑ The third book of history: containing ancient history in connection with ancient geography, Samuel Griswold Goodrich, Jenks, Palmer, 1835, page 111.
↑ The Archaeology of Roman Pannonia, Alfonz Lengyel, George T. Radan, University Press of Kentucky, 1980, page 247.
↑ People and nature in historical perspective, Péter Szabó, Central European University Press, 2003, page 144.
↑ Historical outlook: a journal for readers, students and teachers of history, Том 9, American Historical Association, National Board for Historical Service, National Council for the Social Studies, McKinley Publishing Company, 1918, page 194.
↑ THE COTTAGE CYCLOPEDIA OF HISTORY AND BIOGRAPHY, ED.M.PIERCE, 1869, page 915.
↑ Julius, Pokorny (1887). Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (به انگلیسی). Vol. 3. Bern: Francke. pp. 807–808.
↑ Julius Pokorny. "Indogermanisches etymologisches Wörterbuch - Pen 2" (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-16.
↑ The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Pannonia HISTORICAL REGION, EUROPE" (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-16. {{cite web}}: |نویسنده= has generic name (help)
↑ Peter Eyland. "The reliability of the literary and epigraphical sources for the Roman wars of Shapur I" (به انگلیسی). Retrieved 2019-05-04.
↑ Dzino, Danijel (3 August 2010). Becoming Slav, Becoming Croat: Identity Transformations in Post-Roman and Early Medieval Dalmatia (به انگلیسی). LEIDEN. BOSTON: BRILL. pp. 74–77. doi:10.1163/ej.9789004186460.i-272.
↑ Nagy, Balázs; Martyn, Rady; Szende, Katalin (23 June 2016). Medieval Buda in Context (به انگلیسی). Brill. pp. 72–73. doi:10.1163/9789004307674.

[1] Vienna, Anthony Haywood, Caroline (CON) Sieg, Lonely Planet Vienna, 2010, page 21.

[2] The third book of history: containing ancient history in connection with ancient geography, Samuel Griswold Goodrich, Jenks, Palmer, 1835, page 111.

[3] The Archaeology of Roman Pannonia, Alfonz Lengyel, George T. Radan, University Press of Kentucky, 1980, page 247.

[4] People and nature in historical perspective, Péter Szabó, Central European University Press, 2003, page 144.

[5] Historical outlook: a journal for readers, students and teachers of history, Том 9, American Historical Association, National Board for Historical Service, National Council for the Social Studies, McKinley Publishing Company, 1918, page 194.

[6] THE COTTAGE CYCLOPEDIA OF HISTORY AND BIOGRAPHY, ED.M.PIERCE, 1869, page 915.

[7] Julius, Pokorny (1887). Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (به انگلیسی). Vol. 3. Bern: Francke. pp. 807–808.

[8] Julius Pokorny. "Indogermanisches etymologisches Wörterbuch - Pen 2" (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-16.

[9] The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Pannonia HISTORICAL REGION, EUROPE" (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-16. {{cite web}}: |نویسنده= has generic name (help)

[10] Peter Eyland. "The reliability of the literary and epigraphical sources for the Roman wars of Shapur I" (به انگلیسی). Retrieved 2019-05-04.

[11] Dzino, Danijel (3 August 2010). Becoming Slav, Becoming Croat: Identity Transformations in Post-Roman and Early Medieval Dalmatia (به انگلیسی). LEIDEN. BOSTON: BRILL. pp. 74–77. doi:10.1163/ej.9789004186460.i-272.

[12] Nagy, Balázs; Martyn, Rady; Szende, Katalin (23 June 2016). Medieval Buda in Context (به انگلیسی). Brill. pp. 72–73. doi:10.1163/9789004307674.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

داده‌های کتابخانه‌ای
عمومی	ویاف 1 ورلدکت (از طریق ویاف)
کتابخانه‌های ملی	آلمان اسرائیل ایالات متحده آمریکا جمهوری چک لهستان واتیکان
سایر	کاربرد چندوجهی اصطلاحات موضوعی