نوا (دستگاه موسیقی)

برای دیگر کاربردها، نوا را ببینید.

دستگاه نوا نام یکی از هفت دستگاه موسیقی سنتی ایرانی است.

این دستگاه در گذشته جزئی از دستگاه شور بوده است. دستگاه نوا را آوازی در حد اعتدال که آهنگی ملایم و متوسط، نه زیاد شاد و نه زیاد حزن‌انگیز دارد، می‌شناسند. نوا یک از دستگاه‌هایی است که به ندرت توسط اساتید اجرا می‌شود و آوازخوانان جوان بیشتر به سمت شور و متعلقات آن (به علت سادگی و روان‌تر بودن) تمایل دارند. بسیاری از اساتیدی هم که این دستگاه را اجرا کرده‌اند، آن اثر تبدیل به یکی از ماندگارترین آثار آنان شده است. مانند چهره به چهره محمدرضا لطفی، نی‌نوا حسین علیزاده، نوا و مرکب خوانی شجریان و دود عود پرویز مشکاتیان. هر چند که بعضی از اساتید مثل علینقی وزیری و روح‌الله خالقی، نوا را مشتق از شور شناخته‌اند، اما این دستگاه دارای تفاوت در نت شاهد و ایست و همچنین شخصیت مستقل آوازی با شور و مشتقات آن می‌باشد.

گوشه‌ها

دستگاه نوا در ردیف آقا حسینقلی دارای گوشه‌های زیر است:

• درآمد اوّل
• درآمد دوم
• چهارمضراب
• نغمه
• گردانیه
• گَوِشت
• نهفت
• بیات راجه
• حزین در بیات راجه
• عشّاق
• عراق
• محیّر
• حزین
• زنگوله
• نیشابورک
• خجسته
• مَجُسْلی
• زمینهٔ حسینی
• حسینی
• بوسلیک
• نَستاری
• رهاب
• عشیران
• نیریز

" نوا " سرانجام نیایش زندگی و انسان است. سرانجام آهنگ روشنایی روز که به تاریکی و نیستی می رسد، فقر وفنا است، نوید شبی تازه را می دهد که سرانجام تولدی است تازه و آن تکرار مدار که همان ابتدای آن " شور" است.