گرگین پسر میلاد

گرگین پسر میلاد
نگاره گرگین در شاهنامه تهماسبی
از پهلوانان شاهنامه
نام	گرگین
نام کامل	گرگین‌میلاد
منصب	شاه ری
نام پدر	میلاد
موطن	ایران
جنگ‌ها
جنک اول	جنگ دوازده‌رخ
جنگ دوم	جنگ بزرگ کیخسرو

گُرْگین پهلوانی ایرانی در داستان‌ها و حماسه‌های ملی ایران است. گرگین پسر دیگر پهلوان ایرانی، میلاد است . گرگین سردمدار خاندان میلاد نیز است.

یادکرد گرگین در منابع

طبری گرگین را هم نام پسر میلاد، و هم نام پدر میلاد می‌داند که این گفتهٔ طبری پذیرفتنی است و شاید درست باشد، چرا که معمول بوده است که نام نخستین پسر را از روی پدربزرگ او برمی‌گزیدند. مهمترین ماجراجویی گرگین در داستان بیژن و منیژه است. کیخسرو او را به همراه بیژن گسیل می‌دارد تا گرازهایی که در پیرامون شهر ارمان پرسه می‌زدند را نابود کند. گرگین در آنجا به دلاوری بیژن رشک برده و او را فریب می‌دهد تا به توران برود.

بیژن در توران به بزمی که دختر افراسیاب، منیژه برپا کرده بود، می‌رود و آن دو به یکدیگر دل می‌بازند. منیژه بیژن را بیهوش کرده و او را به کاخ افراسیاب می‌برد. در آنجا سربازان افراسیاب او را شناخته و دستگیر می‌کنند و به چاهی او را زندانی می‌کنند. گرگین پس از اینکه چندی به انتظار بیژن می‌نشیند و نشانی از او نمی‌یابد، به ایران برگشته و به دروغ به کیخسرو می‌گوید که بیژن در هنگام دنبال کردن گوری گم شده است. کیخسرو که آگاه می‌شود گرگین دروغ گفته، او را به زنجیر می‌کشد و زندانی می‌کند، ولی پس از آن با میانجی‌گری رستم، گرگین آزاد شده و به همراه رستم به توران می‌رود تا بیژن را از چنگ افراسیاب برهاند.

در نبرد یازده رخ، گرگین یکی از پهلوانان ایرانی است که با تورانیان به گونه تن‌به‌تن نبرد می‌کند. او در این نبرد، اندریمان، پهلوان تورانی را شکست‌داده می‌کشد. در فرامرزنامه و بهمن‌نامه نیز از او یاد شده است. در بهمن‌نامه، از کسی به نام رویین نام برده شده است که پسر گرگین است و سپهسالار ارتش بهمن است. ابن اسفندیار، بنیان‌نهادن شهر گرگان را از کرده‌های گرگین برمی‌شمرد.

گروی زره کز میان سپاه		سراسر بر او بود نفرین شاه
که بگرفت ریش سیاوش بدست		سرش را برید از تن پاک پست
دگر با فریبرز کاووس تفت		چو کلباد ویسه به آورد رفت
چو گرگین کار آزموده سوار		که با اندریمان کند کارزار
.		.
چو گرگین میلاد و گردان ری		برفتند یکسر به فرمان کی
پس و پشت او را نگه داشتند		همه نیزه از ابر بگذاشتند

منابع

• حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.

گرگین پسر میلاد