خاکسپاری: تفاوت میان نسخهها
برچسب: افزودن القاب |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
خاکسپاری در مسيحيت اغلب بين دو روز و يک هفته بعد از مرگ تشكيل مىشود. جزئيات در مذاهب مسيحى مختلف است٬ ولى معمولا خاکسپاری با مراسم كليسا شروع مىشود و سپس تابوت به قبرستان برده و دفن مىشود. آنجا عزاداران دوباره نماز مىخوانند و يکيک خاک بر تابوت مىاندازند. از جمله آيات كتاب مقدس كه در خاکسپاری مسيحى خوانده مىشود: (از خاک گرفته شدی زیرا كه تو خاک هستی و به خاک خواهی برگشت) و (ما را تعلیم ده تا ایام خود را بشماریم تا دل خردمندی را حاصل نماییم). فاميل نفر مرحوم معمولا مهمانان را بعد از خاکسپاری به كافه دعوت مىكند. |
خاکسپاری در مسيحيت اغلب بين دو روز و يک هفته بعد از مرگ تشكيل مىشود. جزئيات در مذاهب مسيحى مختلف است٬ ولى معمولا خاکسپاری با مراسم كليسا شروع مىشود و سپس تابوت به قبرستان برده و دفن مىشود. آنجا عزاداران دوباره نماز مىخوانند و يکيک خاک بر تابوت مىاندازند. از جمله آيات كتاب مقدس كه در خاکسپاری مسيحى خوانده مىشود: (از خاک گرفته شدی زیرا كه تو خاک هستی و به خاک خواهی برگشت) و (ما را تعلیم ده تا ایام خود را بشماریم تا دل خردمندی را حاصل نماییم). فاميل نفر مرحوم معمولا مهمانان را بعد از خاکسپاری به كافه دعوت مىكند. |
||
خاکسپاری یهودیان |
|||
== یهود == |
|||
== بهائیت == |
== بهائیت == |
نسخهٔ ۲۳ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۰۰
خاکسپاری یا (به عربی: تدفین) به خاکسپردن پیکر بیجان مردگان است و هم چنین به همراه خاکستر کردن از روشهای بنیادین پستا کردن پیکر بیجان مردگان و از گامهای مراسم تشییع و ختم است.
اسلام
در اسلام پس از مرگ همگی جامههای مرده را از وی جدا کرده و او را میشویند و سپس آن را کفن کرده و در گور از پهلوی راست آن به سمت قبله باشد آن را جای میدهند. هنگامی که مرده را درون گور گذاشتند سنگهای مسطح را بر روی جسد گذاشته که به آن لحد گویند و همچنین سر مرده را از درون کفن بیرون میگذارند. پیش از خاکسپاری بر او نماز میت میخوانند که در واقع دربردارنده دعا و تلقین است.[۱]
ثواب تشییع جنازه
فضيلت تشييع جنازه فراوان و ثوابش بسيار قابل توجه است، تا آنجا كه در حديث آمده است: «كسى كه جنازه اى را تشييع كند، با هر قدمى كه بر مى دارد، تا زمانى كه برگردد صد هزار هزار حسنه خواهد داشت و صد هزار هزار گناه از او محو مى شود و صد هزار هزار درجه اش بالا برده مىشود و اگر بر ميّت نماز هم بگزارد صد هزار هزار ملائكه او را مشايعت مى كنند كه همه شان براى او استغفار مى كنند. و اگر در دفن حاضر شود خداوند صد هزار هزار ملائكه را مأمور خواهد كرد تا روز قيامت براى او طلب مغفرت كنند. و هر كس بر جنازه اى نماز بگزارد جبرئيل و هفتاد هزار هزار ملائكه بر او نماز مى گزارند و گناهان گذشته اش بخشيده مى شود و چنانچه بماند تا او را دفن كند و خاك بر او بريزد، در مقابل هر قدمى كه از هنگام شركت در تشييع جنازه تا بازگشت به منزل خود بر مى دارد يك قيراط پاداش خواهد داشت و قيراط هموزن كوه احد است كه در كفه ترازوى اعمال او گذاشته مى شود».[۲]
آداب تشییع جنازه
آداب تشييع جنازه بسيار است كه از آن جمله است:
- كسى كه جنازه را حمل مى كند، هنگام حمل جنازه بگويد: «بسم اللَّه و باللَّه وصلى اللَّه على محمّد و آل محمّد، اللهم اغفر للمؤمنين و المؤمنات».
- جنازه را بر دوش بگذارند و ببرند و روى چهارپا و مانند آن برده نشود، تا از ثواب آن محروم نشوند، مگر آنكه عذرى باشد مثل دورى راه، البته حمل جنازه با چهارپا و مانند آن، معلوم نيست كه مكروه باشد.
- تشييع كننده در حال خشوع و تفكر باشد و چنين تصور كند كه خود او را برداشته و مى برند و او بازگشت به دنيا را خواهش كرده و اجابت شده است.
- در حال تشييع پياده باشد و سوار شدن در آن حال مكروه است، مگر آنكه معذور باشد، البته در وقت بازگشتن مكروه نيست.
- پشت سر جنازه يا در يكى از دو طرف آن راه برود و اولى (پشت سر) افضل است.
- هر تشييع كننده هر چهار طرف تابوت را بردارد و بهتر است اول جلوى تابوت طرف راست ميّت را بر دوش راست بگذارد سپس طرف راست آخر تابوت را روى دوش راست بگذارد بعد از آن طرف چپ آخر تابوت را روى دوش چپ بگذارد، آنگاه به قسمت چپ جلوى تابوت رفته آن را روى دوش چپ بگذارد.
- صاحب عزا پا برهنه باشد و عباى خود را از دوش بردارد يا به طورى كه مناسب شخص عزادار است وضع ظاهرى خود را تغيير دهد تا اينكه معلوم شود او صاحب عزا است.
- خنديدن و لهو و لعب و برداشتن عبا براى غير صاحب عزا و تند راه رفتن به طورى كه منافى مداراى با ميّت باشد خصوصاً دويدن، در تشييع جنازه مكروه است، بلكه سزاوار است كه تشييع كنندگان در راه رفتن ميانه روى نمايند.
- آتش بردن پشت سر جنازه در حال تشييع مكروه است، مگر در شب كه چراغ يا هر روشنايى ديگر مكروه نيست.
- در موقع عبور جنازه، برخاستن شخص نشسته مكروه است، مگر آنكه ميّت كافر باشد كه در اين صورت بر مى خيزد.
- بهتر آن است كه زنها در تشييع جنازه شركت نكنند؛ اگر چه ميّت زن باشد. و بعيد نيست شركت زنهاى جوان، در تشييع جنازه مكروه باشد.[۳]
شرایط دفن
از دیدگاه فقهای امامیه قرار دادن جسد مرده درون قبر بايد بر طبق شرايط و وضعيت خاصى بوده باشد كه عبارتند از :
- مرده را بايد درون قبر به صورت خوابيده بر روى دست راست (و نه نشسته يا ايستاده و جز اينها) بگونهاى قرار داد كه صورت او به سمت قبله باشد، يعنى در سرتاسر دنيا قبر مرده مسلمان بايد بگونهاى باشد كه هنگامى كه مرده درون آن بر روى دست راست خود خوابانيده مىشود چهره او به سمت قبله قرار گيرد، و اين شرط اختصاص به جسد كامل ندارد بلكه حتى اگر جسد مرده فاقد برخى از قسمتها نظير سر يا دست يا سينه و جز اينها بود و يا تنها سر در اختيار بود و تنه مرده از ميان رفته بود بايد به همين روش دفن گردد، بلكه حتى اجزاء بدن مسلمان را نيز بايد به گونهاى دفن كرد كه اگر داراى سر و صورت بود به سمت قبله قرار مىگرفت؛
- جنازه مسلمانى كه بر روى كشتى مرده و امكان رساندن آن به خشكى براى دفن وجود ندارد و احتمال متلاشى شدن او مىرود را مىتوان پس از غسل و كفن و نماز خواندن درون صندوقى قرار داد يا آن كه جنازه كفن شده او را با بستن وزنه سنگين در حالى كه رو به قبله است به درون دريا افكند؛
- در صورت آگاهى از تلاش حيوانات درنده در بيرون آوردن جسد مرده مسلمان از درون زمين واجب است محل دفن را به گونهاى استحكام بخشيد كه مانع نفوذ حيوانات و اهانت به جنازه مسلمان گردد؛
- دفن هر مسلمانى بايد با موافقت و اذن ولى مرده انجام پذيرد، بدين معنى كه ديگران حق مزاحمت با نظر ولى در دفن مرده در جايگاه مورد نظر او را ندارند؛
- جنازه مرده مسلمان بايد در گورستانهاى مسلمانان دفن گردد و دفن او در گورستانهاى كافران يا دفن كافران در گورستانهاى مسلمانان حرام است و اين حكم ناشى از احترام شرع اسلام به مسلمانان است كه اين احترام ايجاب مىكند او در گورستانهاى مسلمانان دفن شود و در صورت دفن در گورستانهاى كافران جايز است قبر مسلمان را شكافته و او را بيرون آورده و در مقابر مسلمانان دفن نمايند؛
- دفن مرده مسلمان در جاهايى كه موجب هتك حرمت و اهانت به او مىگردد نظير آبريزگاه، چاه، محل تجمع زباله و جز اينها ممنوع و حرام است؛
- مرده مسلمان بايد در زمين مباح دفن گردد از اينرو دفن جنازه در مساجد، مدارس موقوفه، و يا زمينهاى وقفى كه به منظور و غرض معينى جز دفن مردگان وقف شده ممنوع است؛
- بنابر فتواى جمعى از فقهاى اماميه دفن مرده مسلمان در گور مرده ديگرى كه هنوز جسد او متلاشى و نابود نشده است ممنوع و حرام است؛
- وجوب دفن مرده مسلمان اختصاص به جسد كامل ندارد بلكه قطعات و اجزاى جدا شده از بدن او كه در آنها روح دميده شده همچون يك دست و پا يا انگشتان و جز اينها نيز بايد پس از غسل و كفن و دفن گردند، اما اجزايى كه روح در آنها ندميده است همچون مو، دندان، ناخن دليلى بر وجوب دفن آنها نمى باشد؛
- حكم وجوب دفن محترمانه با شرايط فوق الذكر نه تنها شامل تمامى مسلمانان است بلكه شامل كودك زاده شده از راه زناى دو مسلمان و كودكى كه از نطفه مسلمان در شكم كافر كتابى به وجود آمده نيز مىگردد و در صورت اخير در فرض مادر كافر به احترام فرزندش بايد در گورستانهاى مسلمانان پشت به قبله بر روى دست چپ يا راست به گونهاى دفن گردد كه صورت جنين مسلمان او به سمت قبله قرار گيرد.[۴]
مستحبات دفن
بنابر فتواى فقهاء اماميه حد اقل وظيفه و واجبى كه بر عهده مسلمانان نسبت به يك مرده مىباشد اين است كه مرده مسلمان را پس از غسل و كفن در گور به گونهاى دفن كنند كه حرمت جسد او حفظ گردد، ليكن در روايات كارهاى ديگرى توصيه شده است كه مستحب است نسبت به دفن جنازه يك مسلمان انجام گيرد كه عبارتند از:
- مستحب است عمق قبر به اندازه قامت يك انسان يا تا ترقوه او باشد؛
- مستحب است براى قبر لحد ساخته شود، و لحد سايهبان و سقفى است سنگى كه بر روى جنازه مرده درون قبر قرار مىگيرد، و مانع ريخته شدن خاك بر روى جسد مرده مىگردد؛
- در نزديكترين گورستان از محل مرگ او دفن شود مگر آن كه در گورستان دورتر فضيلتى همچون وجود گور مردمان صالح و نيكوكار يا علماء و امام زادگان بوده باشد؛
- مستحب است جنازه مرده را به كندى به گورش نزديك كنند، و بنابر روايات مستحب است پيش از رسيدن آن چندين مرتبه او را بر زمين گذاشته و سپس بردارند تا وحشت و ترس مرده از گورش كم شود؛
- مستحب است جنازه مردان را با سر داخل گور كنند و جنازه زنان را مستحب است از سمت عرض بدن به درون قبر گذارند؛
- مستحب است هنگام دفن زن روى قبر را با پارچهاى پوشانده تا چشم مردان نامحرم به بدن او نيفتد؛
- بدن مرده را به آرامى و نه با فشار و خشونت بدرون قبر راهنمايى كنند،
- مستحب است هنگام فرو بردن مرده درون قبر و خوابانيدن او قرآن و دعا خوانده شود؛
- مستحب است خوابانيدن مرده در قبر بندهاى كفن او را از سمت سر او باز كنند؛
- مستحب است چهره مرده را از درون كفن بيرون آورده و گونه راست او را بر روى مشتى از خاك قبر قرار دهند؛
- براى پشت مرده تكيهگاهى از سنگ و آجر بسازند كه جسد مرده بدو تكيه دهد تا بدين وسيله از افتادن مرده به روى صورت جلوگيرى شود؛
- مقدارى از تربت قبر امام حسين (ع) در برابر چهره او قرار داده شود؛
- يكى از مستحباتى كه در روايات تأكيد فراوانى بر انجام آن شده است تلقين مرده مىباشد يعنى هنگامى كه درون قبر خوابانيده شد معتقدات دينى از توحيد پروردگار و اقرار به پيامبرى خاتم پيامبران (ص) و امامان معصوم (ع) و اعتقاد به سؤال و پرسش دو ملائكه به نامهاى نكير و منكر بدو يادآورى گردد، بنابر روايات روح مرده از هنگام مفارقت و جدا شدن از جسد او تا هنگام دفن در اطراف او در پرواز است و ناظر همه وقايع است از اين رو مستحب است براى آخرين بار احكام شرعى و معتقدات دينى بدو يادآورى شود تا مرده كه در آغاز سختترين لحظات زندگى برزخى خود است بتواند بر هول و وحشت قبر فائق آيد و زبان به سخن حق با ملائكه بگشايد؛
- مستحب است كسى كه مرده را دفن مىكند پس از دفن او از سمت پاى مرده از قبر بيرون آيد؛
- مستحب است دفن كننده با طهارت و پاكى اقدام به دفن مسلمان كند؛
- مستحب است مردمان تشييع كننده بجز آنانى كه با مرده رابطه قرابت نسبى دارند با پشت دست به درون گود او خاك ريخته و آن را پر كنند در حالى كه (انا لله و انا اليه راجعون) را بر زبان مىرانند؛
- مستحب است گور را به ارتفاع 4 انگشت از زمين بالا آورده و آن را مربع بسازند و روى آن را صاف و مسطح (و نه كوهان دار) قرار دهند؛
- مستحب است براى قبر علامتى قرار دهند تا شناخته شود و بر روى آن آب بپاشند (پاشيدن آب بنابر برخى روايات تا 40 روز يا 40 ماه مستحب است) آن گاه تشييع كنندگان انگشتان خود را بر روى قبر قرار داده و براى شادى روح او سوره فاتحة الكتاب و سوره (انا انزلناه) را قرائت كنند و براى او طلب رحمت و غفران از خداوند نمايند. و بنابر روايات از سر انگشت هر يك از دعا كنندگان بر گور مرده نورى به سمت مرده سرازير مىگردد كه موجب شادى روح او مىشود؛
- مستحب است درون دهان مرده عقيق گذاشته شود كه بر روى آن اسماء جلاله و پيامبر (ص) و امامان (ع) نوشته شده باشد؛
- مستحب است مردمان به خانواده مرده و فرزندان و نزديكان او تا 3 روز تسليت داده و براى مرده آنان با خواندن قرآن و دعا طلب رحمت و آمرزش نمايند؛
- مستحب است مردم براى خانواده عزادار كه به علت اشتغال به دفن مرده و عزادارى بر او پخت و پز نكردهاند خوراك فرستاده و از خوردن خوراك نزد آنها امتناع ورزند كه بنابر روايات بسيار مكروه و ناشايست است؛
- مستحب است 40 يا 50 نفر از مردمان نيكوكار در هنگام دفن يا پيش و يا پس از آن شهادت به درستكارى مرده بدهند؛
- مستحب است نزديكان مرده بر او سوگوارى و عزادارى و گريه كنند ليكن ثواب بازماندگانى كه بر مصيبت او صبر نموده و خود را با يادآورى مصيبتهايى كه بر پيامبر (ص) و امامان (ع) وارد شده تسلى دهند و اجر خود را از درگاه خداوند بخواهند بيشتر است؛
- مستحب است كه مسلمانان به زيارت گورستانها رفته و بر گور مردگان سورههاى قرآن (به ويژه سورههاى حمد ـ آية الكرسى ـ قل اعوذ برب الناس ـ قل اعوذ برب الفلق ـ سوره ياسين ـ و جز اينها) خوانده و براى آنان طلب رحمت و آمرزش از خداوند نمايند. و مستحب است هنگام ورود به گورستان خطاب به مردگان مدفون در آن قبرستان سلام كرده و بگويد (السلام على اهل الديار من المؤمنين، رحم الله المتقدمين منكم و المتأخرين و انا ان شاء الله بكم لاحقون)
- از مستحباتى كه در روايات تأكيد فراوان بر آن شده اين است كه در نخستين شبى كه مرده را دفن مىكنند مستحب است نمازى براى او بخوانند كه به نام (صلاة ليلة الدفن) يا نماز شب دفن مشهور است.[۵]
مکروهات دفن
بنابر روايات و فتاواى فقهاء اماميه برخى رفتارها و كارها هنگام دفن مرده مكروه و ناشايست است از اين رو از انجام آنها نهى كراهتى شده است بدين معنى كه بر مسلمانان سزاوار نيست اين كارها را انجام دهند و بهتر آن است كه از انجام آنها دورى كنند، اين كارها عبارتند از:
- دفن كردن دو مرده در يك گور (و بنابر برخى فتاوا اين كار حرام است) مگر در مواقع ضرورت كه در اين صورت بايد ميان آن دو مانعى نظير ديوار قرار داد؛
- فرش كردن كف قبر با سنگهاى قيمتى يا سنگ مرمر يا آجر يا چوبهاى قيمتى و گرانقيمت مگر در زمينهاى مرطوب، اما ساختن يا پوشانيدن ديوار گور با اين گونه سنگها و چوبها مانعى ندارد؛
- دفن كردن فرزند توسط پدر يا مطلق ارحام به وسيله ارحام نزديك، مگر در صورت اضطرار، از اين حكم كراهتى دو مورد استثنا شده است: نخست دفن زن به وسيله شوهرش، و ديگر دفن زن به وسيله مردان محرم خود؛
- اقدام ارحام مرده به پركردن گور مرده از خاك كه بنابر روايات اين كار سبب قساوت قلب مىگردد؛
- پر كردن گور با خاكى كه از آن گور بيرون آوردهاند، يا استفاده از گلى جز گلى كه از خاك همان قبر است؛
- ترميم كردن گور پس از فرسوده و خراب شدن آن مگر در مورد قبر پيامبران و امامان و صالحين و علماى دين؛
- بلند كردن گور و ساختن پشتهاى شبيه به كوهان شتر بر روى آن كه از اين ساخته در روايات با نام (تسنيم) ياد شده است؛
- ساختمان كردن بر روى گور مردمان بجز گور پيامبران و امامان و بزرگان و علماى دين؛
- ساختن مسجد بر روى گور مردمان بجز گور پيامبران و امامان (ع) و بزرگان و علماى دين؛
- نشستن بر روى گور و ادرار كردن و نجس كردن قبرها در گورستانها و يا خنديدن و سبك سرى در گورستانها، و يا راه رفتن بر روى گورها و يا تكيه دادن به آنها مگر در حال ضرورت؛
- دفن مرده در خانههاى مسكونى؛
- سخن گفتن درباره مسائل دنيايى در گورستان؛
- شتاب در خوابانيدن مرده در گور خود پيش از آن كه مدتى او را در بالاى گور قرار داده باشند؛
- بالا بردن ساخته روى قبر بيش از 4 انگشت.[۶]
مسیحیت
خاکسپاری در مسيحيت اغلب بين دو روز و يک هفته بعد از مرگ تشكيل مىشود. جزئيات در مذاهب مسيحى مختلف است٬ ولى معمولا خاکسپاری با مراسم كليسا شروع مىشود و سپس تابوت به قبرستان برده و دفن مىشود. آنجا عزاداران دوباره نماز مىخوانند و يکيک خاک بر تابوت مىاندازند. از جمله آيات كتاب مقدس كه در خاکسپاری مسيحى خوانده مىشود: (از خاک گرفته شدی زیرا كه تو خاک هستی و به خاک خواهی برگشت) و (ما را تعلیم ده تا ایام خود را بشماریم تا دل خردمندی را حاصل نماییم). فاميل نفر مرحوم معمولا مهمانان را بعد از خاکسپاری به كافه دعوت مىكند.
خاکسپاری یهودیان
بهائیت
- ↑ توضیح المسائل
- ↑ تحرير الوسيلة، ترجمه فارسى، ج1، ص: 89
- ↑ تحرير الوسيلة، ترجمه فارسى، ج1، ص: 90
- ↑ پایگاه حوزه نت
- ↑ پایگاه حوزه نت
- ↑ پایگاه حوزه نت
منابع
- خمینی، تحریرالوسیله، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، تهران، 1386ش.