مهدی مشیر فاطمی

سید مهدی مشیر فاطمی

شناسنامه
نام کامل	سید مهدی مشیر فاطمی
معروف به	عمادالسلطنه
زادروز	۱۲۶۷
زادگاه	اصفهان، ایران
تاریخ مرگ	۱۰ دی ۱۳۴۱
همسر(ان)	افسرالسلطنه
فرزندان	عبدالحسین
خویشاوندان سرشناس	ظل‌السلطان
دین	اسلام
اطلاعات سیاسی
سمت	وزیر معارف
سمت‌های پیشین	وزیر عدلیه، وزیر داخله، استاندار کرمان و فارس و گیلان، سناتور، نماینده اصفهان در دوره‌های چهارم، پنجم، ششم و هشتم مجلس شورای ملی

سید مهدی مشیر فاطمی ملقب به عمادالسلطنه (۱۲۶۷–۱۳۴۱ خورشیدی) سیاستمدار و دولتمرد ایرانی بود.

زندگی‌نامه

سید مهدی فاطمی در سال ۱۲۶۷ (و به قول دیگر در ۱۲۶۳) در اصفهان به دنیا آمد. او پسر ارشد محمدباقر خان نائینی مشیرالملک بن میرزاعلی‌محمدخان طباطبایی بود. محمدباقر خان از منشیان و مستوفیان شاهزاده ظل‌السلطان حاکم اصفهان به‌شمار می‌رفت. باقرخان بسیار متدین بود به حدی که روحانیون ارشد اصفهان به او اجازه اجتهاد داده بودند. مهدی تحصیلات ابتدایی را از معلمان خصوصی فرا گرفت و سپس به مدرسه باقریه اصفهان که پدرش آن را ساخته بود رفت. هر چند در آن زمان رسم بود که اعیان فرزندان خود را برای تحصیلات عالیه به اروپا بفرستند اما تعصب دینی باقرخان اجازه نداد وی به این کار اقدام کند؛ لذا سید مهدی خان در همان اصفهان به تحصیل ادبیات فارسی و زبان عربی و ترسل پرداخت. او همچنین با افسرالسلطنه دختر ظل‌السلطان ازدواج کرد.

نخستین شغل وی خدمت در وزارت مالیه بود. او چندی در ولایات یزد، کرمان، فارس و اصفهان پیشکار بود.

در سومین کابینهٔ سردار سپه به وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه رسید اما کل دوران خدمت او در این مقام به پنج ماه هم نرسید. وی در مراسم تاجگذاری رضاشاه پهلوی که در روز یکشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ انجام شد، حامل عصای مرصع سلطنتی بود. در سال ۱۳۱۲ به استانداری گیلان انتخاب شد و تا سال ۱۳۱۷ در این سمت باقی ماند. بعد از آن مورد غضب رضاشاه پهلوی قرار گرفت و ۱۴ ماه زندانی شد.

سایر مشاغل او عبارتند از:

• خدمت در وزارت مالیه
• نمایندگی مردم اصفهان در دوره‌های چهارم، پنجم، ششم، هشتم مجلس شورای ملی
  • در هیئت رئیسهٔ سنی و موقت مجلس چهارم به عنوان منشی برگزیده شد.
• نمایندگی مردم نائین در دوره چهاردهم مجلس شورای ملی
• نمایندگی مردم اصفهان در دوره‌های یکم، دوم و سوم مجلس سنا
• وزیر عدلیه در کابینهٔ اول فروغی
• وزیر داخله در کابینهٔ دوم مستوفی‌الممالک
• شهردار تهران (۵ اسفند ۱۳۲۱)
• استاندار کرمان
• استاندار فارس

عمادالسلطنه فاطمی بیمار شد و برای درمان بیماری به اروپا رفت. پس از بازگشت به نمایندگی مردم اصفهان در مجلس سنا انتخاب شد. در این زمان وی تمام ملک و مستغلات خود از جمله خانهٔ بزرگی در خیابان ژاله را بخشیده یا فروخته بود و در خانه‌ای کوچک در تهران که اجاره کرده بود زندگی می‌کرد.

او سرانجام در ۱۰ دی ۱۳۴۱ هنگامی که سناتور دور سوم بود درگذشت.

پسر او به نام عبدالحسین مشیر فاطمی به معاونت نخست‌وزیری رسید و در ادوار هجدهم و نوزدهم نماینده مردم اصفهان در مجلس شد.

منابع

• مرسلوند، حسن (۱۳۶۹). زندگینامه رجال و مشاهیر ایران. ۵. تهران: الهام. ص. ۴۱. شابک ۹۶۴۶۰۷۱۰۵۸.
• یغمایی، اقبال (آبان ۱۳۵۲). «سیدمهدی عمادالسلطنه مشیر فاطمی». ماهنامهٔ آموزش و پرورش. تهران (۷۰): صص٫ ۱۰۲–۱۰۶.