کشور محصور در خشکی

کشورهای محصور در خشکی با رنگ سیاه نشان داده شده‌اند. کشورهایی که میان دو کشور محصور در خشکی قرار گرفته‌اند با رنگ سرخ مشخص شده‌اند.

محصور در خشکی، خشکی‌بست، محاط به خشکه یا بی‌دریا، به کشوری اطلاق می‌شود که هیچ‌گونه دسترسی به آب‌های آزاد (اقیانوس‌ها و دریاها) نداشته باشد. در حال حاضر ۴۳ کشور در دنیا این وضعیت را دارند.

فهرست کشورهای محاط در خشکی

اتریش اتیوپی جمهوری آذربایجان ارمنستان ازبکستان اسلوونی افغانستان آندورا اوگاندا بلاروس

پادشاهی بوتان بوتسوانا بورکینا فاسو الگو:BRO بولیوی پاراگوئه تاجیکستان جمهوری آفریقای مرکزی جمهوری چک

چاد رواندا زامبیا زیمبابوه سان مارینو سوئیس سوازیلند واتیکان صربستان قرقیزستان قزاقستان* **

لائوس لسوتو لوکزامبورگ لیختن‌اشتاین مالاوی مالی مجارستان مغولستان مقدونیه مولداوی نپال نیجر

*در دریای بستهٔ خزر ساحل دارد.

**در دریاچهٔ بستهٔ آرال ساحل دارد.

حقوق کشورهای محصور در خشکی

از ابتدای تاریخ شکل‌گیری مرزها تاکنون، تلاش‌های بسیار از طرف کشورهای محصور در خشکی انجام شده تا بتوانند مانند کشورهای ساحلی از دریا نفع برده و به آن دسترسی داشته باشند. در جریان کنفرانس‌های مختلف و از آن جمله کنفرانس ۱۹۸۲ تلاش‌هایی برای حل مشکلات و معضلات کشورهای محصور در خشکی انجام شد. اما یک نکتهٔ بسیار مهم بحث حاکمیت کشورهاست. در مباحث بین‌المللی شاید بتوان دیوار حاکمیت را بزرگ‌ترین مانع در جهت حل مشکلاتی همچون معضلات کشورهای محاط در خشکی دانست. این امر باعث می‌شود تا در روابط بین‌المللی نتوان رفتاری مانند رفتار موجود در مباحث حقوقی انجام داد و برای آن قانون تعیین کرد؛ بنابراین تنها به شرط وجود مناسبات حسنه بین کشورها، مشکل ارتباط بین کشور محاط و دریا می‌تواند از طریق کشور حائل حل شود. هر کشور محاط در حالتی می‌تواند به دریا دسترسی داشته باشد که با کشور حاکم در آن منطقهٔ دریایی ارتباط خوبی داشته باشد وگرنه کشور ساحلی می تواند مرزهای دریایی خود را به هر دلیلی به سوی کشورهای دیگر ببندد و یا از بارگیری و تردد کشتی‌های دیگر کشورها در بنادر خود جلوگیری کند. حتی بحث استفاده از مازاد صید کشورهای ساحلی به وسیلهٔ کشورهای محاط نیز می تواند به راحتی به وسیلۀ کشور ساحلی از بین برود و آن کشور با اعلام عدم وجود صید مازاد، کشور محاط را از این قرار داد بین‌المللی بی‌نصیب کند. استفاده از منابع دریایی یکی دیگر از مشکلات کشورهای محاط است که از طریق استفاده از مازاد منابع کشور ساحلی قابل حل است. امّا آنچه عملاً وجود دارد بحث وجود کشوری ساحلی است که منابع مازاد میزان صید خود داشته باشد و حاضر باشد آن را در اختیار کشور محاط قرار دهد. این مباحث در صورتی قابل تحقق است که کشور محاط توانایی و امکانات دریایی صید را داشته باشد؛ در حالی که بسیاری از این کشورها نه توانایی و نه صنعت دریایی و صید را دارند. افزون بر این، بسیاری از منابع غیر جاندار دریایی مانند کلوخه‌های ته دریا که در منطقهٔ انحصاری اقتصادی قرار دارند، تحت سلطهٔ کشورهای ساحلی هستند و هیچ امکانی برای کشورهای محاط جهت دسترسی به آن‌ها وجود ندارد. اگرچه تمامی کشورهای دنیا طبق بحث میراث مشترک بشریت باید به میزان یکسان از منابع الهی بهره‌مند شوند؛ لیکن کنوانسیون‌های بین‌المللی موجود تاکنون نتوانسته‌اند مشکل کشورهای محاط برای دستیابی به منابع هیدروکربنی موجود در منطقهٔ انحصاری اقتصادی را حل کند. مشکلات زیست‌محیطی و نبودن امکانات آب و هوای خوب نیز از معضلات کشورهای محاط است که به دست بشریت قابل حل نیست. کنوانسیون ۱۹۸۲ جامائیکا مدعی است برای تمامی مشکلات پیش گفته کشورهای محاط در خشکی راه‌حل دارد؛ طبق مفاد این کنوانسیون تلاش بر آن است تا کشورهای محاط نیز بتوانند از دریا و موهبت ارتباطات آبی و منابع زیر آبی استفاده کنند. لذا در آن به حق عبور بی‌ضرر کشتی‌های کشورهای محاط در آب‌های آزاد و دریایی سرزمینی اشاره شده که این ماده می‌تواند مشکل عبور آبی را برای این کشورها حل کند. از طرفی به انجام رفتار یکسان با کشتی‌های کشورهای دیگر در بنادر نیز تأکید شده‌است. مشکل بعدی بحث ارتباط بین کشور محاط و دریا است که از طریق کشور حائل انجام می‌شود. طبق مواد کنوانسیون کشورهای محاط می تواند با ایجاد راه های ریلی و اتوبان‌ها با کمک کشور حائل، برای حمل و نقل و عبور از خاک کشور حائل چاره‌ای بیاندیشند و به این طریق مشکلات ترانزیتی خود را حل کنند. اما همهٔ این راه‌حل‌ها تنها زمانی کارآمد خواهند بود که روابط مساعد بین کشورها حاکم باشد در این صورت کنوانسیون ۱۹۸۲ می‌تواند در حل مشکل نبود راه آبی و دریایی برای این کشورها راه‌گشا باشد.

کشورهای محصور دوگانه در خشکی

دو کشور لیختن‌اشتاین و ازبکستان محصور دوگانه در خشکی هستند یعنی تمامی همسایگان آن‌ها نیز کشورهای محاط در خشکی هستند.

منابع

Wikipedia contributors, "Landlocked country," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Landlocked_country&oldid=200187547