گیومری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
اصلاح ارقام |
||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
پس از [[دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه|جنگ ایران و روسیه (۱۸۱۳–۱۸۰۴)]]، گیومری و سرزمین‌های اطراف بخشی از خاک [[امپراتوری روسیه]] شد. |
پس از [[دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه|جنگ ایران و روسیه (۱۸۱۳–۱۸۰۴)]]، گیومری و سرزمین‌های اطراف بخشی از خاک [[امپراتوری روسیه]] شد. |
||
در سال ۱۸۲۹، [[الکساندر پوشکین]]، شاعر سرشناس روس هنگام سفر به [[ارزروم]] از شهر «گیومری» دیدن نمود. |
در سال ۱۸۲۹، [[الکساندر پوشکین]]، شاعر سرشناس روس هنگام سفر به [[ارزروم]] از شهر «گیومری» دیدن نمود.<ref>{{cite book|last=Wilson|first=Reuel K.|title=Pushkin's Journey to Erzurum|year=1974|publisher=Springer|isbn=978-90-247-1558-9|url=http://rd.springer.com/chapter/10.1007%2F978-94-010-1997-2_10}}</ref> |
||
=== سده بیستم و دیرتر === |
=== سده بیستم و دیرتر === |
||
| خط ۲۹۳: | خط ۲۹۳: | ||
گیومری زادگاه تعدادی از قهرمانان پیشین و کنونی جهانی، المپیک و اروپایی در رشته‌های مختلف است که عبارتنداز: |
گیومری زادگاه تعدادی از قهرمانان پیشین و کنونی جهانی، المپیک و اروپایی در رشته‌های مختلف است که عبارتنداز: |
||
* [[یوری واردانیان]]، قهرمان هفت دوره وزنه‌برداری، و المپیک ۱۹۸۰ در دسته - |
* [[یوری واردانیان]]، قهرمان هفت دوره وزنه‌برداری، و المپیک ۱۹۸۰ در دسته ۸۲٫۵- ک‌گ. |
||
* [[روبرت امییان]]، [[قهرمانی دو و میدانی اروپا ۱۹۸۶|قهرمانی اروپا ۱۹۸۶]] در پرش طول. |
* [[روبرت امییان]]، [[قهرمانی دو و میدانی اروپا ۱۹۸۶|قهرمانی اروپا ۱۹۸۶]] در پرش طول. |
||
* [[لئون جولفالاکیان]]، قهرمان [[کشتی فرنگی]]، جهانی ۱۹۸۶ و المپیک ۱۹۸۸ ( |
* [[لئون جولفالاکیان]]، قهرمان [[کشتی فرنگی]]، جهانی ۱۹۸۶ و المپیک ۱۹۸۸ (۷۴ ک‌گ). |
||
* [[مناتساکان ایسکانداریان]]، [[کشتی فرنگی]] جهانی ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ و المپیک ۱۹۹۲ ( |
* [[مناتساکان ایسکانداریان]]، [[کشتی فرنگی]] جهانی ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ و المپیک ۱۹۹۲ (۶۸ ک‌گ). |
||
* [[ایسرائل میلیتوسیان]]، قهرمان وزنه برداری، جهانی ۱۹۸۹ و ۱۹۹۲ المپیک در دسته - |
* [[ایسرائل میلیتوسیان]]، قهرمان وزنه برداری، جهانی ۱۹۸۹ و ۱۹۹۲ المپیک در دسته ۶۷٫۵- ک‌گ مردان. |
||
* [[مخیتار مانوکیان]]، قهرمان [[کشتی فرنگی]]، جهانی ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ ( |
* [[مخیتار مانوکیان]]، قهرمان [[کشتی فرنگی]]، جهانی ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ (۶۲ ک‌گ). |
||
* [[ملینه دالوزیان]]، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ قهرمانی وزنه‌برداری اروپا در دسته - |
* [[ملینه دالوزیان]]، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ قهرمانی وزنه‌برداری اروپا در دسته ۶۳- ک‌گ زنان. |
||
* [[تیگران وارطان مارتیروسان]]، [[قهرمانی وزنه‌برداری اروپا ۲۰۰۸|قهرمان وزنه‌برداری اروپا ۲۰۰۸]] در دسته - |
* [[تیگران وارطان مارتیروسان]]، [[قهرمانی وزنه‌برداری اروپا ۲۰۰۸|قهرمان وزنه‌برداری اروپا ۲۰۰۸]] در دسته ۸۵- ک‌گ. |
||
* [[نازیک آودالیان]]، اروپایی ۲۰۰۸ و [[۲۰۰۹ مسابقات جهانی وزنه‌برداری|۲۰۰۹ مسابقات جهانی وزنه‌برداری]] در دسته - |
* [[نازیک آودالیان]]، اروپایی ۲۰۰۸ و [[۲۰۰۹ مسابقات جهانی وزنه‌برداری|۲۰۰۹ مسابقات جهانی وزنه‌برداری]] در دسته ۶۹- ک‌گ زنان. |
||
* [[آرسن جولفالاکیان]]، قهرمان، اروپایی ۲۰۰۹ و جهانی ۲۰۱۴ [[کشتی فرنگی]] ( |
* [[آرسن جولفالاکیان]]، قهرمان، اروپایی ۲۰۰۹ و جهانی ۲۰۱۴ [[کشتی فرنگی]] (۷۴ ک‌گ). |
||
* [[تیگران گئورک مارتیروسان]]، [[۲۰۱۰ مسابقات جهانی وزنه‌برداری|۲۰۱۰ مسابقات جهانی وزنه‌برداری]] در دسته - |
* [[تیگران گئورک مارتیروسان]]، [[۲۰۱۰ مسابقات جهانی وزنه‌برداری|۲۰۱۰ مسابقات جهانی وزنه‌برداری]] در دسته ۷۷- ک‌گ مردان. |
||
* [[آرتور الکسانیان]]، قهرمان [[کشتی فرنگی]]، اروپایی ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ جهانی ( |
* [[آرتور الکسانیان]]، قهرمان [[کشتی فرنگی]]، اروپایی ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ جهانی (۹۶ ک‌گ). |
||
== سرشماری جمعیت == |
== سرشماری جمعیت == |
||
نسخهٔ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۵، ساعت ۲۲:۵۳
گیومری Գյումրի | |
|---|---|
 از بالا چپ: افق مریی گیومری به همراه کوه آراگاتْسْ • مام ارمنستان Cathedral of the Holy Mother of God • موزه ژیتوغتسیان میدان استقلال • دژ نگهبانی سیاه میدان وارتانانتس و تالار شهر گیومری | |
 پرچم  مهر | |
| لقب(ها): شهر پدری (Hayrakaghak) | |
  گیومری Գյումրի موقعیت گیومری در ارمنستان | |
| مختصات: ۴۰°۴۷′۲۲″ شمالی ۴۳°۵۰′۵۱″ شرقی / ۴۰٫۷۸۹۴۴°شمالی ۴۳٫۸۴۷۵۰°شرقی | |
| کشور |  ارمنستان |
| استان (مارز) | شیراک |
| بنیانگذاری | سده پنجم پیش از میلاد با عنوان کومایری بازسازی در سال ۱۸۳۷ با عنوان آلکساندراپول |
| تاریخ شهر شدن | ۱۸۴۰ |
| مدیریت | |
| • شهردار | سامول بالاسانیان |
| مساحت | |
| • کل | [[۱ E+خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «۵»_m²|۵۴ کیلومتر مربع]] (۲۱ مایل مربع) |
| بلندی | ۱۵۰۹ متر (۴۹۵۱ پا) |
| جمعیت (سرشماری ۲۰۱۲[۱]) | |
| • کل | ۱۴۵۹۲۹ |
| • تراکم | ۲۷۰۰/کیلومتر مربع (۷۰۰۰/مایل مربع) |
| نام اهلیت(ها) | گیومرتسی |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی ۴:۰۰+ (GMT) |
| کدپستی | ۳۱۰۱–۳۱۲۶ |
| پیش‌شماره(های) تلفن | ۳۱۲ (۳۷۴)+ |
| پلاک خودرو | 45 am |
| وبگاه | |
| منابع: Population[۲] | |
گیومری (ارمنی: Գյումրի) دومین شهر پرجمعیت ارمنستان پس از ایروان و مرکز استان شیراک در شمال غربی کشور است. آن در حدود ۱۲۶ کیلومتری شمال ایروان واقع شده است. براساس سرشماری سال ۲۰۱۱ شهر دارای ۱۲۱٬۹۷۶ نفر جمعیت است؛ و از ۱۵۰٬۹۱۷ نفر در سرشماری ۲۰۰۱ کاهش داشته است.
نام این شهر چندین بار تغییر یافته است. در سال ۴۰۱ (پیش از میلاد) با نام «کومایری» (Kumayri) بنا نهاده شد. بین سال‌های ۱۸۳۷ تا ۱۹۲۴ «آلکساندراپول» نامیده می‌شد و در دوران اتحاد شوروی بین سال‌های ۱۹۲۴ تا ۱۹۹۰ «لنیناکان» نام داشت و سرانجام پس از استقلال ارمنستان در سال ۱۹۹۱ به «گیومری» تغییر نام داد.
وجه تسمیه
گیومری پیش از این لِنیناکان و پیشتر الکساندروپول نام داشت؛ ولی نام گیومری یک نام باستانی است که گزنفون یونانی هم در نوشته‌های خود از آن نام برده است.
پرچم و نشان شهر
آرم یا نشان در سال ۲۰۰۱ به تصویب رسید. تصاویر روی آرم دارای معانی زیراست:
- پلنگ نشان دودمان باگراتونی است؛ که مقر آن در استان شیراک بوده است.
- کمان، به نشانه کوه آراگاتس و کلیسا بوده و بیان کننده طبیعت و اشکال معماری شهر گیومری هستند.
- مشعل گریگور قدیس، طبق افسانه‌ها مشعل گریگور بین قله‌های آراگاتس می‌سوزد.
- شاقول نماد صنعت و معماری است.
- دانه‌های گندم نماد برکت و فراوانی است.
- کتاب و آلت چنگ نمادهای آموزش، علم، هنر و فرهنگ هستند. همچنین «موشوربا» نیز نماد شهر می‌باشد. در قرن ۲۱ اهالی گیومری عادت به هدیه دادن موشوربا به میهمانان خود داشتند (موشوربا ظرف آب مسی است که در آن آب سردی خود را حفظ می‌کند). در سال ۲۰۱۳ در گیومری مجسمه موشوربا ساخته شد.[۳]
آرم و نشان آلکساندراپولیس (گیومری کنونی) متفاوت بوده است، در قسمت پایین صلیب و هلال ماه وجود داشت که توسط پله‌ها از هم جدا می‌شدند.
پله نماد آن است که برای تک تک اهالی آلکساندراپولیس امکان رشد اجتماعی فراهم است. صلیب نماد ارمنستان شرقی، و هلال نماد ارمنستان غربی است، که بخش عمده‌ای از جمعیت گیومری از آنجا مهاجرت کرده‌اند. این آرم را می‌توان در موزه معماری ملی و زندگی شهری گیومری دید.
پرچم شهر از طرف شورای شهر در سال ۲۰۱۱ به تصویب رسید. زمینه آن به رنگ سفید با حاشیه طلایی است. در مرکز پرچم، صلیب قرمز با تصویر پلنگ طلایی قرار دارد. نسبت عرض به طول پرچم ۱ به ۲ می‌باشد. تصاویر روی پرچم دارای معانی زیر است:
- رنگ سفید، نماد اراده برای زندگی صلح آمیز است،
- صلیب قرمز، نمادی از ایمان و استقامت مسیحیت است،
- آرم پلنگ طلایی باگراتونی نماد استقلال و حکومت ارمنستان است.[۴]
-
نشان -
پرچم -
مجسمه موشوربا
تاریخچه
تاریخ باستان
از منطقه گیومری برای نخستین بار با عنوان کومایری در کتیبه‌هایی تاریخی اورارتویی که متعلق به سده هشتم پیش از میلاد است نام برده شده است.[۵][۶][۷]
سده نوزدهم
پس از جنگ ایران و روسیه (۱۸۱۳–۱۸۰۴)، گیومری و سرزمین‌های اطراف بخشی از خاک امپراتوری روسیه شد.
در سال ۱۸۲۹، الکساندر پوشکین، شاعر سرشناس روس هنگام سفر به ارزروم از شهر «گیومری» دیدن نمود.[۸]
سده بیستم و دیرتر
در سال ۱۹۰۲، نخستین بانک شهر افتتاح شد. تا زمان (شورای شدن) ارمنستان در سال ۱۹۲۰، شهر آلکساندارپول ۱۳۱ مرکز تولیدی از جمله آبجو، صابون، پارچه و غیره داشت. پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ و خروج از روسیه از منطقه قفقاز جنوبی قوای عثمانی ... شهر الکساندارپول در ۱۱ مه ۱۹۱۸، در حین لشکرکشی به قفقاز در جنگ جهانی اول. اگرچه قوای عثمانی در ۲۴ دسامبر ۱۹۱۸ در نتیجه قرارداد مودروس از شهر خارج شدند. در ۱۰ مه ۱۹۲۰ کودتا در آلکساندارپول برضد دولت داشناک ارمنستان[۹][۱۰]
جغرافیا و آب و هوا
.JPG)
گیومری در ۱۲۶ کیلومتری شمال پایتخت ایروان در بخشی مرکز فلات شیراک قرار گرفته است. آن حدود ۱۵۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. رود آخوریان از حومه‌های غربی شهر عبور می‌کند. فلات شیراک به همراه کوهستان‌های پامباک از شرق و رشته کوه آتشفشانی آراگاتس از جنوب احاطه شده است. شهر گیومری ۱۹۶ کیلومتر از دریای سیاه دور است. سرزمین اطراف آن از شهر are reach with توف، بازالت و رس.
گیومری یک نیمه‌خشک قاره‌ای دارد characterized همراه سرد و زمستان برفی جایی که حداقل حرارت می‌تواند fall down تا −۴۱ درجه سلسیوس (−۴۲ درجه فارنهایت). از سوی دیگر، تابستان در گیومری نسبتاً گرم است با حرارت می‌تواند تا ۳۶ درجه سلسیوس (۹۷ درجه فارنهایت) برسد.
میانگین بارش سالیانه آن۵۰۰ میلیمتر (۲۰ اینچ) است. آب و هوای گیومری عموماً شبیه به مینه‌سوتا و داکوتای شمالی است.
| داده‌های اقلیم گیومری | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | ۹٫۲ (۴۹) |
۱۳٫۹ (۵۷) |
۲۰٫۶ (۶۹) |
۲۶٫۲ (۷۹) |
۲۹٫۱ (۸۴) |
۳۳٫۱ (۹۲) |
۳۸٫۰ (۱۰۰) |
۳۶٫۲ (۹۷) |
۳۴٫۰ (۹۳) |
۲۷٫۹ (۸۲) |
۲۰٫۶ (۶۹) |
۱۴٫۰ (۵۷) |
۳۸ (۱۰۰) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | −۳٫۷ (۲۵) |
−۱٫۷ (۲۹) |
۴٫۱ (۳۹) |
۱۳٫۱ (۵۶) |
۱۸٫۳ (۶۵) |
۲۲٫۴ (۷۲) |
۲۶٫۳ (۷۹) |
۲۶٫۸ (۸۰) |
۲۳٫۱ (۷۴) |
۱۶٫۱ (۶۱) |
۸٫۰ (۴۶) |
۰٫۰ (۳۲) |
۱۲٫۷۳ (۵۴٫۸) |
| میانگین روزانه °C (°F) | −۹٫۵ (۱۵) |
−۷٫۵ (۱۹) |
−۱٫۵ (۲۹) |
۶٫۵ (۴۴) |
۱۱٫۷ (۵۳) |
۱۵٫۶ (۶۰) |
۱۹٫۵ (۶۷) |
۱۹٫۵ (۶۷) |
۱۵٫۰ (۵۹) |
۸٫۵ (۴۷) |
۱٫۸ (۳۵) |
−۵٫۳ (۲۲) |
۶٫۲ (۴۳) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | −۱۴٫۸ (۵) |
−۱۲٫۹ (۹) |
−۶٫۸ (۲۰) |
۰٫۴ (۳۳) |
۵٫۳ (۴۲) |
۸٫۶ (۴۷) |
۱۲٫۷ (۵۵) |
۱۲٫۶ (۵۵) |
۷٫۶ (۴۶) |
۱٫۵ (۳۵) |
−۳٫۵ (۲۶) |
−۹٫۹ (۱۴) |
۰٫۰۷ (۳۲٫۳) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۴۱٫۰ (−۴۲) |
−۳۵٫۰ (−۳۱) |
−۳۰٫۱ (−۲۲) |
−۱۶٫۰ (۳) |
−۷٫۶ (۱۸) |
−۳٫۶ (۲۶) |
۱٫۴ (۳۵) |
−۱٫۱ (۳۰) |
−۴٫۱ (۲۵) |
−۱۴٫۶ (۶) |
−۲۳٫۸ (−۱۱) |
−۳۱٫۲ (−۲۴) |
−۴۱٫۰ (−۴۲) |
| بارندگی میلیمتر (اینچ) | ۲۳٫۷ (۰٫۹۳) |
۲۶٫۷ (۱٫۰۵) |
۲۸٫۲ (۱٫۱۱) |
۵۴٫۵ (۲٫۱۵) |
۸۴٫۶ (۳٫۳۳) |
۷۳٫۹ (۲٫۹۱) |
۴۳٫۲ (۱٫۷) |
۳۵٫۷ (۱٫۴۱) |
۲۶٫۰ (۱٫۰۲) |
۳۸٫۵ (۱٫۵۲) |
۲۸٫۲ (۱٫۱۱) |
۲۲٫۸ (۰٫۹) |
۴۸۶ (۱۹٫۱۴) |
| منبع: Climatebase.ru[۱۱] | |||||||||||||
مکان‌های اصلی
به عنوان یک شهر قدیمی، گیومری تاریخ غنی و معماری منحصر بفرد دارد. شوربختانه پس از فاجعه زمین‌لرزه سال ۱۹۸۸ بسیاری از ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی را از دست داد. در طول قرن‌ها گیومری بخاطر مدارس، تئاتر و گوسان هیش «شهر داد و ستد و هنر» نامیده شد بود. در سال ۱۹۱۲، ...
ناحیه تاریخی کومایری
با بیش از هزار ساختمان متعلق به سده‌های ۱۸ام و ۱۹ام میلادی، ناحیه تاریخی گومایری بخش قدیمی شهر گیومری را نمایش می‌دهد
دژ سیاه
دژ سیاه (به ارمنی: Սև բերդ) دژهی است روسی در شهر گیومری متعلق به دهه ۱۸۳۰ میلادی. بر روی تپه‌ای بنا شده است.
کلیساها
- صومعه مارماشن متعلق به سده دهم میلادی: که در ۶ کیلومتری شمالغرب گیومری واقع شده است.
- کلیسای مسیح منجی یا آمناپرکیچ مقدس، ساخته شده بین سال‌های ۱۸۷۳–۱۸۵۳. (...)
- کلیسای مادر مقدس، همچنین با عنوان «زخم‌های هفت‌گانه مادر مقدس» شناخته می‌شود و بین سال‌های ۱۸۸۴–۱۸۷۳ ساخته شده است. اکنون آن کرسی اسقف‌نشین شیراک، کلیسای حواری ارمنی می‌باشد
- کلیسای نشان مقدس (بنا شده در سال ۱۸۷۰)
- کلیسای ارتدوکس روسی نیکلای مقدس معجزه گر.
- کلیسای روسی آرسنی مقدس (۱۹۱۰) عموماً با عنوان کلیسای کازاچی پُست شناخته می‌شود.
- کلیسای گریگور روشَنگَر مقدس گیومری.
- کلیسای هاکوب مقدس نصیبینی (بنا شده در سال ۲۰۰۵).
- کلیسای جامع صلیب مقدس (در دست ساخت).
سایر اماکن
- خانه-موزه خواهران آسلامازیان بنا شده در دهه ۱۸۸۰، بیش از ۷۰۰ عدد طراحی، نقاشی و دیگر آثار «خواهران آسلامازیان» هنرمندان دوره شوروی.
- موزه زندگی اجتماعی و معماری ملی ژیتوغتسیان گیومری.
- خانه-موزه سرگئی مرکورف.
- خانه-موزه آوتیک ایساهاکیان.
- خانه-موزه هوانس شیراز.
- خانه-موزه مهِر مکرتچیان.
- مجسمه monumental مام ارمنستان.
- میدان وارتانانتس.
- میدان استقلال.
- میدان شارل آزناوور.
- میدان گارگین نژده
- میدان ایستگاه راه‌آهن گیومری.
- پارک مرکزی گیومری، در حین دهه ۱۹۲۰ میلادی در جهت گورستان قدیمی شهر بنا شد.
روند بازسازی ساختمان‌های آسیب دیده شهر گیومری برای حفظ معماری منحصر به فرد شهر توسط Earthwatch / spearheaded[۱۲]
اقتصاد
در دوران قبل از اتحاد شوروی، آلکساندراپول سومین شهر تجاری و مرکز فرهنگی در منطقه قفقاز جنوبی پس از تفلیس و باکو لحاظ می‌شد. (ایروان تا هنگامی که بعنوان پایتخت ارمنستان مستقل در سال ۱۹۱۸ و در جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی در سال ۱۹۲۰) در پایان شده نوزدهم میلادی، جمعیت آلکساندراپول با جمعیتی اکثراً ارمنی تا ۳۲٬۱۰۰ تن افزایش یافت.[۱۳]
گیومری و آرارات[۱۴] دیگر تولیدکننده آبجو در شهر گیومری Aleksandrapol Brewery می‌باشد[۱۵]
ترابری
ترابری هوایی
.jpg)
فرودگاه بین‌المللی شیراک، در حدود ۵ کیلومتر با جنوبغربی مرکز شهر فاصله دارد. آن در سال ۱۹۶۱ افتتاح شد و دومین فرودگاه بزرگ ارمنستان محسوب می‌شود. پروازهایی از این فرودگاه به شهرهای مسکو و سن پترزبورگ انجام می‌شود[۱۶]
در ابتدای سال ۲۰۰۶، دولت ارمنستان ... داشتن اهمیت یک فرودگاه بین‌المللی دیگر هنگام شرایط نامساعد جوی که پروازها از فرودگاه بین‌المللی زوارتنوتس ایروان به فرودگاه شیراک گیومری ...
از سال ۲۰۰۷ شرکت توسط شرکت سهامی فرودگاه‌های بین‌المللی ارمنستان اداره می‌شود
به گفته آرتم موُسسیان رئیس اداره کل هواپیمایی کشوری ارمنستان ...
راه‌آهن
تقطع راه‌آهن گیومری بزرگترین و قدیمی‌ترین در ارمنستان می‌باشد. آن در سال ۱۸۹۷ تشکیل شد. اولین خط راه‌آهن آلکساندراپول-گیومری که این شهر را به تفلیس متصل می‌کند در سال ۱۸۹۹ تکمیل شد. سپس خط راه‌آهن از آلکساندراپول به ایروان (در سال ۱۹۰۲)، قارص (در سال ۱۹۰۲)، جلفا (۱۹۰۶)، و تبریز گسترش یافت. در نتیجه آلکساندراپول قطب راه‌آهن مهمی شد
از سال ۲۰۱۳، ایستگاه راه‌آهن گیومری سفرهای منظمی به ایروان و باتومی انجام می‌دهد و شرکت سهامی راه‌آهن قفقاز جنوبی (CJSC) بخش راه‌آهن در ارمنستان گرداننده فعلی آن می‌باشد.
آموزش و مذهب
- مؤسسه آموزشی دولتی گیومری با نام میکائل نعلبندیان
- دانشگاه ترقی
- دانشگاه Imastaser آنانیا شیراکاتسی
- پردیس گیومری دانشگاه دولتی مهندسی ارمنستان
- پردیس گیومری دانشگاه دولتی اقتصاد ارمنستان
- پردیس گیومری کنسرواتوار دولتی کومیتاس ایروان
- پردیس گیومری فرهنسگتان دولتی هنرهای زیبا ایروان
- پردیس گیومری مؤسسه دولتی تئاتر و فیلم‌برداری ایروان
- پردیس گیومری فرهنگستان منطقه‌ای آموزشی اروپا
- پردیس گیومری دانشگاه هایبوساک ارمنستان[۱۷] کلیسای بزرگ صلیب مقدس در گیومری[۱۸]
جامعه کوچک ارتدکس روسی ...[۱۹]
ورزش
باشگاه فوتبال آراگاتس دومین باشگاه فوتبالی بود ... که در سال ۲۰۰۲ به خاطر مشکلات مالیه منحل شد.
آکادمی فوتبال گیومری فدراسیون فوتیال ارمنستان در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۴ گشایش یافت[۲۰]
گیومری زادگاه تعدادی از قهرمانان پیشین و کنونی جهانی، المپیک و اروپایی در رشته‌های مختلف است که عبارتنداز:
- یوری واردانیان، قهرمان هفت دوره وزنه‌برداری، و المپیک ۱۹۸۰ در دسته ۸۲٫۵- ک‌گ.
- روبرت امییان، قهرمانی اروپا ۱۹۸۶ در پرش طول.
- لئون جولفالاکیان، قهرمان کشتی فرنگی، جهانی ۱۹۸۶ و المپیک ۱۹۸۸ (۷۴ ک‌گ).
- مناتساکان ایسکانداریان، کشتی فرنگی جهانی ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ و المپیک ۱۹۹۲ (۶۸ ک‌گ).
- ایسرائل میلیتوسیان، قهرمان وزنه برداری، جهانی ۱۹۸۹ و ۱۹۹۲ المپیک در دسته ۶۷٫۵- ک‌گ مردان.
- مخیتار مانوکیان، قهرمان کشتی فرنگی، جهانی ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ (۶۲ ک‌گ).
- ملینه دالوزیان، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ قهرمانی وزنه‌برداری اروپا در دسته ۶۳- ک‌گ زنان.
- تیگران وارطان مارتیروسان، قهرمان وزنه‌برداری اروپا ۲۰۰۸ در دسته ۸۵- ک‌گ.
- نازیک آودالیان، اروپایی ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ مسابقات جهانی وزنه‌برداری در دسته ۶۹- ک‌گ زنان.
- آرسن جولفالاکیان، قهرمان، اروپایی ۲۰۰۹ و جهانی ۲۰۱۴ کشتی فرنگی (۷۴ ک‌گ).
- تیگران گئورک مارتیروسان، ۲۰۱۰ مسابقات جهانی وزنه‌برداری در دسته ۷۷- ک‌گ مردان.
- آرتور الکسانیان، قهرمان کشتی فرنگی، اروپایی ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ جهانی (۹۶ ک‌گ).
سرشماری جمعیت
جمعیت گیومری به تدریج از سال ۱۸۴۰ پس از تبدیل شدن به شهر افزایش یافت.
به دلیل زلزله فاجعه بار سال ۱۹۸۸ جمعیت آن کاهش چشمگیری داشت
| سال | ۱۸۹۷ | ۱۹۱۴ | ۱۹۲۳ | ۱۹۲۶ | ۱۹۳۵ |
|---|---|---|---|---|---|
| جمعیت | ۳۰٬۶۰۰ | ۵۱٬۳۱۶ | ۵۸٬۶۳۰ | ۴۲٬۳۸۵ | ۷۸٬۵۰۰ |
| سال | ۱۹۳۹ | ۱۹۵۹ | ۲۰۱۲ |
|---|---|---|---|
| جمعیت | ۶۷٬۷۰۰ | ۱۰۸٬۴۰۰ | ۱۴۵٬۹۲۹ |
| سال | جمیعت | ارمنی‌ها(%) | روس‌ها(%) | آذری‌ها (%) آذری‌ها | سایریم (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱۸۲۹ | |||||
| ۱۸۳۰ | |||||
| ۱۸۵۰ | |||||
| ۱۸۷۳ | |||||
| ۱۸۹۷[۲۱] | |||||
| ۱۹۱۴ | |||||
| ۱۹۲۳ | |||||
| ۱۹۲۶[۲۲] | |||||
| ۱۹۳۹[۲۳] | |||||
| ۱۹۵۹[۲۳] | |||||
| ۱۹۷۰ | |||||
| ۱۹۸۴ | |||||
| ۱۹۸۹ | |||||
| ۲۰۰۱ | |||||
| ۲۰۱۰ |
فرهنگ
شهر گیومری با عنوان شهر صنایع دستی و هنر شناخته می‌شود؛ و زادگاه شاعران و گوسانان نامداری همچون جیوانی، آوتیک ایساهاکیان، شرام و هوانس شیراز می‌باشد.
نخستین اجرای اپرا در ارمنستان (آنوش اثر آرمن تیگرانیان) در سال ۱۹۱۲ در آلکساندراپول صورت گرفت
در سال ۱۸۶۵، یک گروه نمایش آماتوری در شهر گیومری نمایش «شوشانیک» اثر اچ. کارینیان را اجرا نمود. سالن تئاتر دولتی واردان آجمیان در سال ۱۹۲۸ در شهر گیومری تأسیس شد. کارگردانان برجسته روبن سیمونوف و واردان آجمیان، هنرپیشگان مهر مکرتچیان، آزات شرانتس و واردوهی وادِرِدسیان در این سالن فعالیت نمودند. ساختمان جدید این تئاتر در سال ۱۹۷۲ افتتاح شد. مدیر هنری آن نیکلای تساتوریان می‌باشد
مردم گیومری در همه ارمنستان به تعریف کردن داستان‌های خنده دار و قصه معروفند.[۲۴]
اولین چاپخانه گیومری در سال ۱۸۷۶ میلادی توسط گ. سانویان بنیانگذار شد و تا سال ۱۹۱۸ فعالیت داشت. آثار ادبی شامل نخستین کتاب آوتیک ایساهاکیان، تقویم‌ها و کتاب‌های درسی را به چاپ رسانید. دیگر چاپخانه شهر، آیگ (تأسیس ۱۸۹۲)، کتاب‌های تاریخی و نخستین
گاهنامه گیومری، آخوریان را به چاپ رسانید.[۲۵]
شهر گیومری میزبان «دوسالانه گیومری» است توسط هنرمند آزاد سارگسیان و مرکز هنر معاصر گیومری سازماندهی شده است.[۲۶] در سال ۲۰۱۳ رسماً پایتخت فرهنگی کشورهای مستقل همسود اعلام شد.[۲۷]
معماری
گیومری برای معماری منحصر به فرد آن معروف است. معماری گیومری سبک خود را از شهر قارص گرفته است و ساختارهای بسیار مشابه‌ای را می‌توان در هر دوی این شهرها یافت. قسمت اعظم مصالح استفاده شده در ساختمان‌ها کنده کاری شده هستند، و پنجره‌ها و درهایی با حشیه‌های قوسی شکل دارند. مصالح اکثراً از توف‌های سیاه و قرمز هستند.
کلیسا با زیربنای چهارضلعی و گنبددار دپروانک از بناهای معماری قدیمی کشف شده مربوط به قرن هفتم منطقه گیومری است که دارای یک محراب اصلی نعلی شکل و دو اتاق مستطیلی در طرفین بوده، نمای بیرونی دیوار شمالی دارای تورفتگیهای مخصوص معماری ارمنی بوده و تنها درب ورودی آن از جنوب است. دراطراف کلیسا مقر قدیمی کومایری بوده، با یک شبکه نامنظم از خیابانها، و خانه‌های نیمه زیرزمینی و یک طبقه.
غذا
یکی از وجوه مشخصه مهم گیومری، غذاهای سنتی آن است. غذاهای روزمره گیومری شامل انواع متنوعی از آش‌ها، برنج‌ها و سوپ‌ها است که با نام اجزای اصلی تشکیل دهنده شان نامگذاری می‌شوند مانند: «عدس پلو»، «بلغور پلو»، «کشک پلو»، «غذای تیریت» با قیسی، «غذای یاینی» با شلغم، «آش بلغور»، «آش دوغ» و غیره.
در روزهای عید انواع غذاهای معروف شان شامل دلمه، کوفته ساتری، «کوفته سنگی»، «کباب تابه‌ای»، «کوفته تابه‌ای»، «چاناق»، «کیالان» (که از گوشت سر گاو درست می‌کنند) و غیره است. در گیومری این سه مورد آخر خصوصاً در بین صنعت گران غذاهای محبوب بوده‌اند. این‌ها، و همچنین «گاتا» و باقلوا، «شاکار لوخوم» و «سهانچورکی» (بیسکویت) را در فِر می‌پختند.
غذاهای مراسم مذهبی شامل دلمه روز سال نو، گاتا، کیک‌هایی با اشکال متنوع، «هلیم» روز کریسمس، «کیک جشن درندِز»، «کیک‌های جشن سرکیس مقدس»، «پلوی عید پاک»، «خاشیل» (گوشت آب‌پز) مراسم صلیب مقدس، «شیر برنج» مراسم معراج، قربانی و «گوشت آب‌پز» مراسم تشییع جنازه و غیره بودند.
غذاهای شهری گیومری با خوشمزگی خاص و فراوانی غذاهای شیرین متمایز می‌شدند. مانند «سس کشمش»، غذای تهیه شده از کدو، کشمش، عسل (یا شکر)، «قیسی سرخ کرده»، «پلوی جِیِز» (با کشمش، قیصی زردآلو، آلوی سیاه و سفید و بادام)، نیمرو با توت سفید خشک شده، «نیمرو با خرما»، «نیمرو با خمیر»، «قایماق» (عسل و سرشیر)، «هاسوتان» و «زوربیان». «دلمه برگمو» را حتی با شکر و پودر دارچین نیز درست کرده و می‌خوردند.
در گیومری، موقع سال نو، و همچنین در جشن‌های دیگر نوشیدنی به عنوان بخشی الزامی سفره بوده است. نوشیدنی مورد علاقه مردان گیومری الکل بوده است که تا به امروز هم این عادت حفظ شده است. از قرن ۱۹ به بعد نوشیدنی آبجو به طور گسترده‌ای رواج یافت و جایگاه خاصی را درمیان مردان گیومری بدست آورد. در شهر تعداد زیادی بار، میخانه، آبجوفروشی و دکه بود که در آن صنعتگران و مسافران از شهرهای مختلف، غذا و نوشیدنی می‌خوردند. در زندگی شهری قهوه و چای بطور گسترده‌ای استفاده می‌شوند (در گیومری قهوه سیاه همزمان با نوشیدنی تهیه شده از جوی بوداده و شور «قایفا» استفاده می‌شد) که با آنها از میهمانان پذیرایی می‌کردند.
مردان گیومری همچنین علاقمند به نوشیدن قهوه در قهوه‌خانه‌ها و کلوپ‌ها بودند که در آن جا از سیاست، اتفاقات روزمره شهر صحبت می‌کردند، معاملاتی می‌کردند و یا به آهنگ‌های عاشقها (نوازندگان محلی و سنتی) گوش می‌دادند.[۲۸]
مشاهیر بومی
|
|
شهرهای خواهرخوانده
گیومری با شهرهای دوقلو است[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲]
الکساندریا، ایالات متحده آمریکا (از ۱۹۹۰)
اشفیلد، بریتانیا (از ۱۹۹۸)
بیاویستوک، لهستان (از ۲۰۱۳)
کوردوبا، آرژانتین (از ۲۰۰۲)
کرتی، فرانسه (از ۲۰۰۹)
لاوال، کانادا (از ۲۰۰۳)
موزدوک، روسیه (از ۲۰۱۱)
ناردو، ایتالیا (از ۲۰۰۹)
اوزاسکو، برزیل (از ۲۰۰۶)
پیتشت، رومانی (از ۲۰۱۲)
پلوودیو، بلغارستان (از ۲۰۰۴)
سالونیک، یونان (از ۲۰۰۰)
شی‌آن، چین (از ۲۰۱۳).
نگارخانه
-
کلیسای نشان مقدس (۱۸۷۰) -
سالن سینمای "اکتبر" -
هتل نانه -
هتل آراکس در ناحیه تاریخی کومایری -
آبجوخانه پولوز موکوچ -
کلیسای روسی آرسنی مقدس -
دانشگاه پیشرفت در میدان استقلال -
کلیسای هاکوپ مقدس اهل نصیبین -
آکادمی فوتبال گیومری -
کلیسای ارتدکس روسی نیکلای مقدس معجزه گر -
-
خانه-موزه هوانس شیراز -
تالار شهر گیومری در میدان وارتانانتس -
نمایی کلی گیومری
,_%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4%D6%80%D5%AB_03.JPG)
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "ՀՀ ՇԻՐԱԿԻ ՄԱՐԶ RA SHIRAK MARZ" (PDF). armstat.am. Retrieved 14 June 2015.
- ↑ "Armstats: Population" (PDF). Armstat.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "Զարմանալի է, որ մուշուրբան դարձավ Գյումրու խորհրդանիշերից մեկը։". Retrieved 29 June 2013.
- ↑ "Գյումրու քաղաքապետարան, Պաշտոնական կայք. Գյումրու խորհրդանշանները". Retrieved 2013 Հուլիսի 113.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) - ↑ "History - Gyumri". Retrieved 14 June 2015.
- ↑ "Gyumri Armenia". Britannica. 6 May 2015.
- ↑ "--- GyumriTown.com - The #1 Internet Site for Gyumri Armenia ---". Gyumritown.com. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ Wilson, Reuel K. (1974). Pushkin's Journey to Erzurum. Springer. ISBN 978-90-247-1558-9.
- ↑ Hovannisian. Armenia on the Road to Independence, p. 198.
- ↑ Bolt, Bruce (August 2005), Earthquakes: 2006 Centennial Update – The 1906 Big One (Fifth ed.), W. H. Freeman and Company, pp. 65–67, ISBN 978-0716775485
- ↑ "Climatebase: Gyumri, Armenia". Climatebase. 2014. Retrieved on December 17, 2014.
- ↑ Georgia Brown (May 2, 2007). Andy Burnham (ed.). "Rebuilding Armenia". The Guardian.
- ↑ "1837թ. Գյումրին վերանվանվում է Ալեքսանդրապոլ. (պատմություն)". 1in.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "GYUMRI BEER". Gyumribeer.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "Aleksandrapol". Aleksandrapol.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "armats". Armats.com. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "The Eparchy of Armenia & Oriental Europe of the Armenian Catholic Church". Armeniancatholic.org. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "Հաղթանակի պողոտայում սկսվել են Հայ կաթողիկե եկեղեցու շինաշախատանքները". Old.tsayg.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "Religious organizations in Armenia" (PDF). Armstat.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ - 2013/08/21". Armsport.am. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "Weekly - . ". Demoscope.ru. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ "Ленинаканский уезд 1926". Ehtno-kavkaz.narod.ru. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ "население армении". Ethno-kavkaz.narod.ru. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ Urban Spaces After Socialism, by Tsypylma Darieva, 2011, p. 68
- ↑ Concise Armenian Encyclopedia, Ed. by acad. K. Khudaverdyan, Yerevan, Vol. 2, p. 763
- ↑ Art and Asia Pacific Almanac - Volume 5 - Page 92
- ↑ "Gyumri officially declared CIS cultural capital in 2013 - Arts and Culture - ArmeniaNow.com". Armenianow.com. Retrieved 15 December 2014.
- ↑ Gyumri.am
- ↑ Քույր քաղաքներ [Sister cities]. Gyumri Municipality Official Website (به ارمنی). Gyumri Municipality, Republic of Armenia. Retrieved 26 March 2015.
- ↑ "Sister cities". Gyumri Municipality Official Website. Gyumri Municipality, Republic of Armenia. Retrieved 26 March 2015.
- ↑ "Sister Cities". 2013 Gyumri CIS Cultural Capital. gyumri.am. Retrieved 27 March 2015.
- ↑ Oraşe înfrăţite cu Piteştiul ["Twin cities of Pitești"]. Primăria Municipiului Piteşti (به رومانیایی). Piteşti City Hall. Retrieved 27 March 2015.
{{cite web}}: Invalid|script-title=: missing prefix (help)
- "Gyumri - Armeniapedia.org". آرمنیاپدیا.
- "http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Rediscovering_Armenia_Guidebook-_Shirak_Marz".
{{cite web}}: External link in|title=|url=(help)
پیوندهای بیرونی
| اماکن پرستش | | |
|---|---|---|
| نقاط دیدنی | ||
| موزه‌ها و فرهنگ |
| |
| علم و آموزش | ||
| ورزش و تفریح |
| |
| ترابری | ||
