کلونازپام

کلونازپام

داده‌های بالینی
نام‌های تجاری	Klonopin
AHFS/Drugs.com	monograph
مدلاین پلاس	a682279
رده‌بندی داروهای بارداری	AU: C
روش مصرف دارو	Oral, I.M. , I.V, sublingual
کد ATC	N03AE01
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی	AU: فقط با نسخه (اس۴) CA: رده چهار UK: schedule Q US: رده چهار
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی	۹۰٪
پیوند پروتئینی	~۸۵٪
متابولیسم	Hepatic CYP3A4
نیمه‌عمر حذف	18-50 hours
دفع	Renal
شناسه‌ها
نام آیوپاک 5-(2-chlorophenyl)-7-nitro-2,3-dihydro-1,4-benzodiazepin-2-one
شمارهٔ سی‌ای‌اس	۱۶۲۲-۶۱-۳ Y
پاب‌کم CID	۲۸۰۲
دراگ‌بنک	DB01068 Y
کم‌اسپایدر	۲۷۰۰ Y
UNII	5PE9FDE8GB
KEGG	D00280 Y
ChEBI	CHEBI:۳۷۵۶ Y
ChEMBL	ChEMBL۴۵۲ Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID1022845
ECHA InfoCard	100.015.088
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیایی	C15H10ClN3O۳
جرم مولی	۳۱۵٫۷۱۵ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)	Interactive image
SMILES [O-][N+](C1=CC2=C(C=C1)NC(CN=C2C3=CC=CC=C3Cl)=O)=O
InChI InChI=1S/C15H10ClN3O3/c16-12-4-2-1-3-10(12)15-11-7-9(19(21)22)5-6-13(11)18-14(20)8-17-15/h1-7H,8H2,(H,۱۸٬۲۰) Y Key:DGBIGWXXNGSACT-UHFFFAOYSA-N Y
(صحت‌سنجی)

کلونازپام (به انگلیسی: Clonazepam) دارویی از گروه بنزودیازپین‌ها است که برای پیشگیری و درمان تشنج، حمله هراس و بی‌قراری حرکتی تجویز می‌شود. در کمای کبدی منع مصرف دارد. اشکال دارویی: قرص

موارد مصرف

کلونازپام را به عنوان یکی ازداروهای قویتر در گروه دارویی بنزودیازپین‌ها در نظر می‌گیرند. این دارو عمدتاً برای مقابله با برخی از انواع تشنج، بخصوص در انواع خاصی از صرع و نیز برای مقابله با شوکهای ناشی از ترس کاربرد دارد. اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد که این دارو کیفیت زندگی و بهره‌وری کار افرادی را که از شوکهای ناشی از ترس رنج می‌برند، بهبود می‌بخشد. از کلونازپام همچنین به عنوان یک داروی ضد افسردگی استفاده می‌کنند که بطورکلی برای درمان اضطراب، اختلال روانی کاتاتونیک (Catatonia)، مرحله شیدایی مربوط به رفتارهای شیدایی- افسردگی (Manic-depressive behavior) و بیماری جمع هراسی (Social phobia) مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو سال مطالعه تکمیلی بر روی افرادی که بطور مختصر برای درمان جمع هراسی داروی کلونازپام دریافت کرده بودند نشان داد که بهبودی حاصل از این درمان، پس از قطع دارو نیز همچنان ادامه میابد، این افراد در طی این دو سال در مقایسه با گروه شاهد که دارونما دریافت کرده بودند عملکرد بهتری را از خود نشان دادند. گاهی اوقات در درمان اضطراب، استفاده از کلونازپام بر آلپرازولام ارجحیت پیدا می‌کند زیرا احتمال برگشت دوباره اضطراب با استفاده از کلونازپام نسبت به Alprazolam کمتر است. برای ترک افرادی که به مصرف آلپرازولام وابسته شده‌اند می‌توان کلونازپام را جایگزین آن کرد. از کلونازپام برای مبارزه با پرش عصبی (Tic) و نیز درمان بیماری‌های کنترل عضلات مانند Akathisia و Tardive dyskinesia استفاده می‌کنند. یک مطالعه نشان داد در میان کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه (ADHD) که همچنین دچار پرش یا تیک‌های عصبی هستند، کلونازپام می‌تواند بدون آسیب به آثار روانپزشکی حاصل از داروهای ADHD، تیک‌های عصبی را متوقف کند. هرچند کلونازپام دارویی برای بیماری اِم اِس (Multiple sclerosis) محسوب نمی‌شود اما آن را برای کاهش علائم این بیماری تجویز می‌کنند. کلونازپام دفعات غش کردن (Fainting spells) را کاهش می‌دهد. این دارو برای از بین بردن بیخوابی و نیز کاهش اختلالی تجویز می‌شود که در آن شخص در حین خواب دست و پا می‌زند. این دارو به درمان خوابگردی در افراد کمک می‌کند، مانند یک مورد مستند فوق‌العاده مهم که در آن فردی در حین خواب رانندگی می‌کرد و درگیر خشونتهایی با چاقو می‌شد. این دارو درد ناشی از مشکلات فک را تسکین می‌دهد و همچنین جهت کاهش استفراغ ناشی از شیمی درمانی، برای بیماران سرطانی تجویز می‌شود. کلونازپام و داروی ضد شیدایی لیتیوم (Lithium) را بطور آزمایشی همراه با یکدیگر به عنوان یک درمان موفقیت‌آمیز برای سردرد خوشه‌ای تجویز کرده‌اند. کلونازپام سندرُم سوزش دهان (Burning Mouth Syndrome) را تسکین داده‌است، نوعی احساس خود توصیفی که می‌تواند سال‌ها ادامه یابد. بطور آزمایشی از این دارو، با موفقیت محدود، در درمان صدای زنگ در گوش استفاده کرده‌اند.

مکانیسم اثر

کلونازپام از بنزودیازپین‌ها است. این دارو باعث تسهیل یا افزایش عمل مهاری GABA که یک ناقل عصبی مهاری در مغز است می‌شود که این خود باعث مهار پیش و پس سیناپسی در تمام نواحی CNS خواهد شد. اثرات آرام بخش و ضدتشنج کلونازپام بعلت اثرات این دارو در سطح لیمبیک و تحت قشری می‌باشد. در حالت کلی بعضی از علایم در افراد متفاوت فرق دارد.

عوارض جانبی

شایعترین اثرات جانبی کلونازپام شامل خواب آلودگی، بیحالی، آتاکسی، هیپوتونی، اختلالات رفتاری بخصوص در بچه‌ها شامل حالت تحریک‌پذیری و بیقراری می‌باشد. یبوست یا اسهال، گاستریت و آبریزش بینی و تنفس سطحی. مصرف زیاد این قرص می‌تواند باعث فشار و حملات قلبی شود و همین‌طور باعث فراموشی و یک حالت بیداری و در عین حال بیهوشی به‌طوری‌که فرد مصرف‌کننده پس از، از بمی‌آورد.

موارد منع مصرف

استفاده از کلونازپام را برای افرادی که مبتلا به Narrow angle glaucoma هستند توصیه نمی‌کنند. این ترکیب ممکن است بیماری‌های تنفسی را تشدید کند. مصرف در آنسفالوپاتی کبدی بسیار خطرناک است. این ماده تولید بزاق را افزایش می‌دهد. این دارو غالباً خستگی و تداخل در هماهنگی عضلات را بوجود می‌آورد. همچنین ممکن است مانع از تصمیم‌گیری بموقع شود؛ چنین تأثیراتی مانع از بکارگیری توانایی‌های لازم هنگام کار با ماشین آلات خطرناک است. برای این دارو اثرات جانبی فراوانی که کمتر شایع هستند شرح داده می‌شود که دامنه آن‌ها ازحساسیت پوستی تا لثه‌های دردناک کشیده می‌شود. نتایج حاصل از یک گزارش موردی نشان می‌دهد که کلونازپام ممکن است بیماری Porphyria را ایجاد کند (نوعی اختلال در ترکیبات شیمیایی بدن است که ممکن است در افراد مبتلا خشونت و حساسیت شدید به نور را ایجاد کند)، اما چنین نتایجی تقریباً بی‌سابقه است. بررسی سوابق پزشکی مردانی که به دلیل اختلال استرس پس از سانحه (Posttraumatic stress disorder) تحت درمان بودند نشان می‌دهد که این دارو به‌طور معمول ممکن است مانع ازعملکرد جنسی در چنین افرادی شود. بعضی از افراد به بیماری نگران‌کننده‌ای بنام آپنه (Apnea) دچار می‌شوند که طی آن فرد بطور موقت توانایی خود را برای نفس کشیدن از دست می‌دهد؛ گزارش‌های موردی حاکی از آن است که مصرف کلونازپام می‌تواند حملات آپنه ایجاد کند. یک آزمایش نشان داد در درمان بیخوابی، زمانی که افراد مصرف دارو را قطع می‌کنند همه چیز به جای اول خود بازمی‌گردد به این معنی که نه تنها بیماری درمان نمی‌شود بلکه شرایط، حداقل برای مدتی، از قبل هم بدتر می‌شود. بر خلاف انتظارات معمول، گاهی گزارش شده‌است که مصرف این دارو به بروز شیدایی و حتی پرخاشگری منجر می‌شود. یک گزارش موردی متذکر شد چنانچه شوکهای ناشی از ترس (Panic attacks) به عنوان یک هشدار در برابر رفتار خاصی عمل کند، تواناییِ کلونازپام در کاهش یا از بین بردن شوکهای ناشی از ترس، همچنین می‌تواند حذف خویشتنداری فرد در برابر آن رفتار خاص را بدنبال داشته باشد. یک مطالعه کوچک نشان داد کلونازپام ممکن است در کودکان خویشتنداری را کاهش دهد، همچنین گزارشهای موردی دیگری وجود دارد که همان تأثیر را در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان نشان می‌دهد. محققان کنجکاو دربارهٔ کاهش خویشتنداری بواسطه مصرف کلونازپام، سوابق پزشکی ۳۲۳ نفر را که به دلیل اختلال روانی در بیمارستان بستری شده بودند، مورد بررسی قرار دادند. اینها افرادی بودند که تأثیرات این چنینی کلونازپام ممکن بود در رفتار آن‌ها کاملاً مشهود باشد. هرچند مطلعه مذکور برای نشان دادن رابطه علت و معلولی در این زمینه طراحی نشده بود اما سوابق بررسی شده خطر پایین کاهش خویشتنداری ناشی از مصرف Clonazepam و دیگر داروهای گروه Benzodiazepine را نشان می‌داد. در بعضی موارد دیده شده‌است کسانی که به کلونازپام اعتیاد پیدا کرده بودند، در طول ترک دچار بی خوابی و رؤیای شفاف شده‌اند. این دوره ۶ الی ۷ ماه ادامه داشته‌است.

چه داروهایی با کلونازپام تداخل دارند؟

مصرف کلونازپام با داروهای خواب‌آور و آرامبخش ممکن است باعث مرگ ناگهانی در خواب شود. همچنین شل‌کننده‌های عضلات، داروهای پارکینسون، داروهای ضدافسردگی، سایر داروهای ضدتشنج، مکمل‌ها و ویتامین‌ها، داروهای گیاهی و سنتی و الکل و … می‌توانند با کلونازپام تداخل ایجاد کنند. در زمان تجویز کلونازپام تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.

جستارهای وابسته

بنزودیازپین‌ها ترامادول ریتالین

منابع

کلونازپام

• فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی، ۱۳۸۷