شگفت‌زده (هیجان)

یک پیرزن متعجب

تعجب یا شگفت‌زدگی یک حالت زودگذر روانی و فیزیولوژیکی است که حیوانات و انسانها در مواجهه با رویدادهای غیرمنتظره از خود بروز می‌دهند. تعجب می‌تواند ظرفیتهای (valence) مختلفی داشته باشد؛ یعنی می‌تواند خنثی، خوشایند، ناخوشایند، مثبت، یا منفی باشد. بعلاوه، شدت تعجب می‌تواند از خیلی-متعجب (پاسخ جنگ و گریز) تا کمی-متعجب متغیر باشد.

دخترانی در پرورشگاه بیرجند که از دیدار شهبانو فرح از شگفت‌زدگی بسیار، گریه می‌کنند؛ ۱۹ مه ۱۹۷۶

به نظر برخی از محققین، تعجب ویژگی‌های ضروری هیجانهای پایه را داراست. روانشناس آمریکایی، پاول اکمن، مطالعات میان فرهنگی تعجب را یکی از شش هیجان پایه به حساب آورد. برخی دیگر، تعجب را جزو هیجانها نمی‌دانند بلکه آن را یک حالت ذهنی (Cognitive state) در نظر می‌گیرند.